Hadis kitaplarımızda"Cibril Hadisi"diye bilinen bir metin vardır.Peygamber efendimiz bir gün ashabından bazıları ile beraber iken beyaz elbiseler giymiş bir yabancı gelir.Peygamberimize sorular sormaya başlar:
-İman nedir?
-İman Allah'a,meleklerine,peygamberlerine,kitaplarına,kaza ve kadere,öldükten sonra dirilmeğe inanmandır.
-İslam nedir?
-İslam Allah(c.c)'a ibadet edip hiçbir şeyi O'na ortak koşmaman,namazı kılman ,farz olan zekatı vermen ,ramazanda oruç tutmandır.
-İhsan nedir?
-İhsan Allah'ı görüyormuş gibi ibadet etmendir.Her ne kadar sen O'nu görmüyorsan da O seni görmektedir...(1)
Adam başka sorular da sorup cevaplarını aldıktan sonra ayrılır.Peygamberimizin arkadaşları,kimdi o?diye merak edip ararlarsa da bulamazlar.Peygamber efendimiz(s.a.v):
-O Cebrail'di,halka dinini öğretmek için gelmişti!buyurur.
Bu hadiste dinimizin temel öğelerinin yer aldığını görüyoruz.Bunlardan birincisi imandır.İman,inanmak demektir.Buradaki inanma sıradan bir inanma değildir;şüphesiz ve kesin bir inanç söz konusudur.Din inançla başlar.
Dinde ikinci temel esas iştir yani davranıştır.İçimizdeki inancın dışa yansıması gerekir.İslamiyette dinin inançla ilgili kısımları "İman",fiil ve ibadetle ilgili kısımları"İslam",şemsiyesi altında ele alınır.İslam ,bir bakıma imanın yaşantı haline dönüşmüş halidir.,denebilir.
İlk iki madde ile sınırlı kalındığı takdirde,dinin kişi ve toplum planında insandan beklediği amacın tam olarak gerçekleşemediği görülür.Yani bir müslümanın ibadetlerini de yerine getirmeye çalıştığı halde ciddi bazı eksiklikleri olabilir.Allah'a inanan,namazını kılan fakat işinde hile yapan,temizliğe dikkat etmeyen ,büyüklerine saygı göstermeyen veya derslerine çalışmayan insanın önemli noksanları var demektir.
Hadisimizde bu noksanlığı tamamlayacak unsur"İhsan"kavramıdır.İhsan.islam ahlakının temelini oluşturmaktadır.İmanın da,islamın da asıl amacı güzel ahlakı sağlamaktır.Peki,"İhsan" ne demektir?Burada kelimenin ayrıntısına girmeden,doğrudan Hz.Peygamberin tarifine bakalım.Cebrail'in"İhsan nedir?"sorusuna Peygamber efendimiz şöyle cevap vermişti:
-"İhsanAllah(c.c)'ı görüyormuş gibi ibadet etmendir.Her ne kadar sen O'nu görmüyorsan da şüphesiz O seni görüyor."
Allah(c.c)'ı görür gibi yaşamak,kendini hep Allah'ın huzurunda ve gözetiminde hissetmek büyük bir mutluluk kaynağı olduğu gibi,insanı ahlaklı davranmaya da yönlendirir.İslam tarihinde şöyle bir olay anlatılır:
Hz. Ömer(r.a) bir yolculuğu sırasında sürüsünü dağdan indirmekte olan bir çobana rastlar.Sürü oldukça büyüktür.Halife Ömer koyunlardan birisini satın almak ister.Çoban:
-Koyunlar benim değil,üstelik ben bir köleyim,satmaya yetkim yoktur,der.Hz. Ömer çobanı denemek için ısrar eder:
-Bu kadar çok sayıda koyundan bir tanesinin eksikliğini efendin nereden bilecek?Kurt kaptı falan dersin!.Çoban:
-O bilmezse Allah(c.c)biliyor ve görüyor ya!..deyince Halife Ömer(r.a) çok memnun olur,duygulanıp ağlamaktan kendisini alamaz.Daha sonra sürü sahibini bulur,bedelini ödeyerek köleyi sayın alıp azad eder ve şu duada bulunur:
-Bu sözün ve davranışın seni bu dünyada azad ettiği gibi, inşallah ahirette de azad eder!(2).
İnsanın kendisini her an Allah(c.c)'ın huzurunda hissetmesi ve ona göre davranması,imkansız ve sıkıntı verici bir şey değildir.Tarihi bir örneği Yavuz Sultan Selim'de de görüyoruz.Ölümüne yakın ,kendisini muayene eden doktoru Hasan Can üzüntü ile:
-Sultanım,artık Hak ile beraber olmak zamanıdır,deyince,Yavuz Sultan Selim yarı öfke yarı teslimiyetle doğrularak şöyle sitem eder:
-Hasan Can,ya sen bizi şimdiye kadar kiminle bilirdin?.der.Yasin-i Şerif okunmasını ister ve kısa bir süre sonra vefat eder.(3).
Bu demektir ki,onca mücadele içinde bile her an Allah(c.c) ile beraber olmak mümkündür.Ayette"Ey Mü'minler,mallarınız ve çocuklarınız sizi Allah(c.c)'ı anmaktan alıkoymasın!" buyurulur.
Ayette geçen Allah'ı anmak,Allah(c.c)'ı unutmamak,her yerde ve her zaman O'nun huzurunda bulunduğunu bilmek ve ona göre davranmak demektir.
Evet,onlar bu dünyada Allah(c.c)'ı görür gibi yaşadılar,inşallah mutlu sona ulaştılar, ya biz.....
ONUR ÖZBAY
İmam Hatip Lisesi 11.Sınıf
