DÜNYANIN EN UZUN SÜRELİ YANAN AMPULU
ABD'nin Kaliforniya eyaletinde, Livermole kentinde Livemore – Pleasanton İtfaiye Müdürlüğü'nde yer alan ampul, sürekli açık tutuluyor ve günümüze kadar hiç kapatılmadı. Adı: Centennial Light yani Yüzyıllık ışık
Cam üfleme tekniğiyle üretilen ve karbon filamana sahip olan ampul 1890'ların sonunda Shelby Electric Company tarafından Shelby, Ohio'da üretilmiş.
Peki, nasıl oluyor da bu ampül 121 yıldır yanmaya devam ediyor?
Bu ampül “dünyanın en uzun süreli yanan ampulu” ünvanıyla rekorlar kitabına girmiş bulunuyor. Guinness Dünya Rekorlar Kitabı’nda General Electric tarafından “Ripley’a Believe It or Not” olarak kayıtlı.
Markasını merak ettiniz mi? Bu kadar dayanıklı ampuller ürettiğine göre biz de bu markadan ampül alalım.
Maalesef bu ampülün markasından alışveriş yapma imkanımız yok. Çünkü bu ampülü 1895 yılında üreten “Shelby Elektrik” fabrikası günümüzde yok.
Bu kadar uzun ömürlü bir ampulü icad eden kişi öldü, ölümünden sonra da fabrikası kapandı ve kendisiyle birlikte bu ampülün sırrı da toprağa gömüldü. Hala bu ampülün sırrı çözülebilmiş değil.
Ampul denilen teknolojik icadın patenti 1880 yılında Thomas Edison tarafından alındı. Ve 15 sene sonra neredeyse hiç patlamayan bir ampul üretildi. İşte bu o ampül.
HİÇ Mİ KAPANMADI?
Ampul ilk yandığı zamanlar 30 ile 60 wattlık bir ışık enerjisine sahipti. Günümüzde ise 4 wattlık ışık sağlıyor. Bir gece lambasının yaydığı ışık ile eş değer durumda. Shelby Electric Company tarafından üretilen ampul, 1901 yılında itfaiye müdürlüğüne bağışlandı.
Aralıksız yanan ampul 1937 yılında yenileme çalışması ve yaşanan elektrik kesintileri sebebiyle mecburen söndü.
1976'da itfaiye departmanı ampulle birlikte, taşındı. Taşınma sırasında ampul, 22 dakika sönük kaldı. Ampul, özel olarak tasarlanmış kutusu içerisinde ve bir itfaiye aracı eşliğinde taşındı.
20 Mayıs 2013 akşamı ampul, web kamerası aracılığıyla kamuoyuna yayın yaparken söndü. 7 saat kapalı kaldı. Nihayet söndüğü zannedildi. Bir elektrik teknisyeni ampülü incelediğinde aslında ampulün hiç sönmediğini, özel güç kaynağının arızalandığını tespit etti.
Bu ampül hala yanıyor. Yıllar geçmiş olmasına rağmen ve teknoloji ilerlemesine rağmen ampullerin ömrü niçin kısaldı? Çünkü üreticiler öyle istiyor. Üretilen mal hiç eksimese nasıl satş yapacaklar? Üreticiler bilerek eskiyecek ve bozulacak mal üretiyor.
BOZULACAK VE ESKİYECEK MAL ÜRETİYORLAR
Garanti belgesine bakın. Kaç yıl garanti veriyorlarsa o ürünün ömrü o kadardır. Garanti süresi bittiği an servis çağırmak zorunda kalmanıza şaşırmayın.
Bu bir endüstriyel tasarım konsepti. Buna ayrıca “ürün yaşam döngüsü” deniyor. Planlı, programlanmış eskime ve bozulma diyebiliriz buna. Ya yani üreticiler ürettikleri malla birlikte onun ömrünü de hatasını da planlıyorlar.
Hata versin, bozulsun ki yenisini almak zorunda kalsınlar.
Bunu iphone marka telefonlarda çok bariz yaşarsınız. Yeni bir modeli çıktığında elinizdeki eskimiş oluyor. Siz kullanmakta ısrar ederseniz merkezi sistem o telefonu kısıtlamaya başlıyor. Ve telefon kasmaya yavaşlamaya başlıyor. Bazı uygulamaları yükleyemez oluyorsunuz.
Apple bu konuda özür dilemek ve geri adım atmak zorunda kalmıştı. iPhone 6’nın CPU’su ilk alındığında 1400 MHz hızında çalışırken 3 yıl geçtikten sonra 600 MHz’e düşürüldüğü tespit edilmişti.
Aynı eskitme ve yenisini almaya zorlama taktiği otomobil sektöründe de çok açıkça uygulanıyor. Arabanın modeli kaç? Araba kaç kilometrede? İşte bu gibi soruların cevabı otomobil piyasasında araçların değerini çok etkiliyor.
Naylon çorabı icad eden DuPont firması ilk zamanlar yoğun taleple karşılaşmış. Ancak eskimeyen bu ürün sebebiyle bir süre sonra pazarın doyduğunu fark etmiş. Bu sefer de naylonu icad eden mühendisler, naylon ürünü eskitecek yolalrı araştırmaya başlamış ve buna göre ürün çıkarmışlardır.
O AMPÜLÜ CANLI İZLEMEK İSTER MİSİNİZ?
Artık ampül patlıyor. Cep telefonu kasıyor. Çorap yırtılıp kaçıyor.
Sonuç; dünya teknolojik bir çöplüğe dönüştü.
Ama o ampül 121 yıldır yanmaya devam ediyor.
AMPÜLÜ CANLI İZLEMEK İÇİN TIKLAYINIZ
Ampulün resmi sayfasına aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:
http://www.centennialbulb.org/
