1) MERKEZ / SİNANBEY MAHALLESİ:
1299 yılında Turgut Alp tarafından gerçekleştirilen fetih sonrasında elde edilen höyük/yapay tepecik üzerindeki yerleşim alanı, burasıdır.
Bu nedenle fetih sonrasında İnegöl, küçük bir tek mahalleden ibarettir.
Merkez Mahalledir. Takriben 1510 yıllarında İshakpaşa kethüdası Sinanbey tarafından gerçekleştirilen imar çalışmalarından sonra bu mahalle, “Sinanbey Mahallesi” adını almıştır.
Merkezinde Sinanbey Camii, Sinanbey Hamamı ve Sinanbey Mektebi bulunmaktadır Ayrıca Yıldırım Bayezit tarfından 1396 yılında yapılmış olan Yıldırım Hamamı da buradadır.
Günümüzdeki durumu itiariyle bu mahallenin sınırları, çok genişlemiş ve bu mahalleye yeni yerleşim alanları, eklenmiştir.
Sinanbey Mahallesi’nin sınırları, kabaca, şöyle özetlenebilir:
Doğusunda: Yenişehir Caddesi; güneyinde: Nuri Doğrul Caddesi; batısında: Ahmet Akyollu Caddesi; kuzeyinde ise Bursa-Eskişehir Otobanı ve Alanyurt Beldesi, yer almıştır. Mahallenin içinde Zafer Caddesi-Sinanbey Caddesi ve Murad Caddesi, ikinci derece caddeleri oluşturmaktadır.
Yukarıda işaret edildiği üzere Sinanbey / ArapCamii, Kırcalı Camii, Akşemseddin Camii, Sinanbey Hamamı, Sinanbey İlk Öğretim Okulu veTarihî Yıldırım Bayezit Hamamı bu mahalle içinde yer almış bulunmaktadır.
2) CAMİİ KEBÎR / CUMA MAHALLESİ:
1396 yılında dördüncü Osmanlı hükümdarı Yıldırım Bayezit, İnegöl-Merkez Mahallesi’nin ortasına bir hamam ve yerleşim alanının güney kenarına da bir “Cuma Camii” inşa ettirmiştir.
Bu yeni mabedin çevresinde oluşan mahalle de zamanla “Cami-i Kebîr Mahallesi” adını almışır.
1292/1876 yılında Sultan II. Abdülhamit tarafından geniş bir tadilat yaptırılarak onarılan bu cami, günümüzde “Cuma Camii” olarak anılmakta ve çevresinde oluşan mahalle de yine aynı ismi taşımaktadır.
Günümüzdeki durumu itibariyle Cuma Mahallesi’nin sınırları, şöyledir:
Doğuda: Ankara ve Kasım Efendi Caddeleri; güneyde: Hastane Caddesi, batıda: Atatürk Bulvarı; kuzeyde Nuri Dğrul Caddesi, yer almış bulunmatadır.
Başta Cuma Camii olmak üzere İshakpaşa Camii, Kasımefendi Camii ve Türbesi, Hamidiye /Altınbaş Camii ve İshakpaşa Türbesi, bu mahallenin sınırları içinde kalmaktadır.
Diğer yandan Belediye Çarsısı, Sarraflar Çarşısı, Beylik Hanı / Caferpaşa Kervansarayı, Kütahya Hanı ve benzeri eski tarihî hanlar, İnegöl Kültür Merkezi, Yeni Belediye Binası, Balık Pazarı, Yoğurt Pazarı, Kadınlar Pazarı, Çifte Fırınlar, Uzun Sokak / Belediye Caddesi, bankalar ve tarihî önemli ticârî üniteler..
Evet bunların hepsi, günümüz Cuma Mahallesi’nde yer almış bulunmaktadır.
RECEP AKAKUŞ Hocanın eserinden düzenleyip yayına hazırlayan
Ayhan Talha Bayraktar