29 Eylül tarihi, dünya tarihine damga vuran pek çok önemli olayın yaşandığı bir gün. Hem Osmanlı döneminden savaşlar hem de modern zamanlara damga vuran gelişmelerle dolu olan bu gün, farklı coğrafyalarda iz bırakan birçok olayla anılıyor. İşte 29 Eylül’de yaşanan önemli olaylar:
1885 - Dünyanın İlk Elektrikli Tramvay Hattı Londra’da Faaliyete Geçti
Bugün, şehir içi ulaşımın en önemli araçlarından biri olan tramvayın, elektrikle çalışan ilk hattı Londra’da hizmete girdi. 1885’te gerçekleşen bu olay, şehir içi toplu taşımanın gelişiminde devrim niteliğinde bir adım olarak kabul ediliyor. Elektrikli tramvaylar, hem hız hem de çevre dostu bir ulaşım imkanı sunarak, dünyanın pek çok şehrinde tercih edilmeye başlandı. Günümüzde de yaygın olarak kullanılan bu ulaşım aracı, şehirleri daha yaşanabilir hale getirmeye devam ediyor.
1911 - İtalya Osmanlı’ya Savaş İlan Etti ve Trablusgarp Savaşı Başladı
Osmanlı İmparatorluğu’nun zayıfladığı dönemde, İtalya Krallığı Trablusgarp (bugünkü Libya) bölgesini ele geçirmek için savaş ilan etti. Bu savaş, Osmanlı’nın Kuzey Afrika’daki son topraklarını kaybetmesiyle sonuçlandı. Trablusgarp Savaşı, modern savaşların habercisi olarak da görülüyor; çünkü uçaklar ilk kez bu savaşta keşif amaçlı kullanıldı. Mustafa Kemal Atatürk ve Enver Paşa gibi önemli Osmanlı subaylarının gönüllü olarak katıldığı bu savaş, aynı zamanda ulusal mücadele için deneyim kazanmalarına olanak sağladı.
1913 - İstanbul Antlaşması İmzalandı
II. Balkan Savaşı sona erdi ve Osmanlı İmparatorluğu ile Bulgaristan Krallığı arasında İstanbul Antlaşması imzalandı. Bu antlaşmayla Osmanlı, Edirne’yi geri alarak Balkan Savaşları sonrasında kaybettiği bazı toprakları geri kazandı. Ancak Balkan Savaşları’nın Osmanlı Devleti üzerindeki yıkıcı etkisi, imparatorluğun çöküş sürecini hızlandırdı.
1918 - Bulgaristan Selanik Ateşkesi ile I. Dünya Savaşı’ndan Çekildi
I. Dünya Savaşı sona ererken, savaşın yorgunu olan Bulgaristan, Selanik Ateşkesi'ni imzalayarak savaştan çekildi. Bu ateşkes, savaşın Avrupa’daki son aşamalarını hızlandıran önemli bir gelişmeydi. Bulgaristan’ın savaştan çekilmesi, Almanya ve müttefiklerinin daha da zayıflamasına yol açtı.
1920 - Sarıkamış’ın Kurtuluşu
Kazım Karabekir komutasındaki Türk Ordusu, Ermenistan ile yapılan savaşı kazanarak Sarıkamış'ı ele geçirdi. Bu zafer, Kurtuluş Savaşı'nda Doğu Cephesi'nin başarısı olarak tarihe geçti ve Türk ordusunun gücünü pekiştirdi.
1923 - Birleşik Krallık Filistin Mandası Kuruldu
Birinci Dünya Savaşı’nın ardından, İngiltere Ortadoğu'daki etkinliğini artırarak, Filistin Mandası'nı oluşturdu. Bu mandanın kurulması, bölgedeki siyasi dengeleri değiştirdi ve yıllarca sürecek olan İsrail-Filistin sorunlarının temellerini attı.
1938 - Münih Antlaşması İmzalandı
Bugün, Fransa, İtalya, Birleşik Krallık ve Nazi Almanyası arasında imzalanan Münih Antlaşması, Almanya’nın Çekoslovakya’nın Südet bölgesini işgal etmesini kabul eden bir anlaşmaydı. Bu anlaşma, İkinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesini hızlandırdı çünkü Adolf Hitler’in yayılmacı politikalarının önü açıldı.
1941 - Babi Yar Katliamı Başladı
İkinci Dünya Savaşı sırasında Naziler, Kiev'deki Babi Yar bölgesinde toplu bir katliam gerçekleştirdi. İki gün süren katliamda, yaklaşık 33.771 Yahudi Naziler tarafından öldürüldü. Bu katliam, Holokost’un en kanlı ve acı dolu olaylarından biri olarak tarihe geçti.
1960 - Demokrat Parti Kapatıldı
27 Mayıs 1960 darbesinin ardından, Türkiye’de Demokrat Parti’ye olan siyasi baskıların sonucunda bugün parti kapatıldı. Demokrat Parti’nin kapatılması, Türkiye’nin çok partili hayata geçiş sürecinde yaşadığı önemli dönüm noktalarından biri olarak kabul edilir.
1971 - Umman Arap Birliği’ne Katıldı
Bugün, Umman Sultanlığı resmi olarak Arap Birliği’ne katıldı. Bu katılım, Umman’ın bölgesel politikalar üzerindeki etkisini artırırken, Arap dünyasında birliğin güçlenmesine de katkı sağladı.
1991 - Haiti’de Askeri Darbe
Haiti’de askeri darbe gerçekleştirildi. Bu darbe, Haiti’nin zaten kırılgan olan siyasi yapısını daha da sarstı ve ülkeyi uzun süreli iç karışıklıklara sürükledi.
1992 - Hakkâri-Şemdinli Saldırısı
Bugün Türkiye için oldukça acı bir gün. PKK, Hakkâri’nin Şemdinli ilçesindeki Jandarma Taburu’na saldırı düzenledi. Bu saldırıda 23 asker ve 5 korucu hayatını kaybetti. Saldırı sonrası başlatılan operasyonlarda 58 PKK mensubu öldürüldü.
1994 - Mehmet Topaç Suikasti
Türkiye Adalet eski Bakanı, ANAP’lı Mehmet Topaç, Ankara’daki bürosunda, Dev-Sol örgütü üyesi oldukları iddia edilen kişiler tarafından suikasta uğradı. Bu suikast, Türkiye’de siyasi şiddetin bir başka acı örneği olarak tarihe geçti.
2008 - Dow Jones’un Rekor Düşüşü
2008 yılında dünya ekonomisi büyük bir kriz yaşarken, Lehman Brothers gibi büyük finans şirketlerinin iflaslarının ardından, Amerikan borsası Dow Jones endeksi tarihin en büyük düşüşlerinden birini yaşadı. Endeks 777.68 puan birden düştü, bu da küresel piyasalarda büyük bir paniğe neden oldu.
2019 - Afganistan Seçimlerinde Şiddet ve Düşük Katılım
Afganistan başkanlık seçimleri şiddet olayları ve düşük katılım oranıyla gerçekleşti. Ülkedeki karışıklıklar, seçim sürecinin güvenli ve demokratik bir şekilde yapılmasını zorlaştırdı ve bu, Afganistan’ın siyasi geleceği açısından büyük bir belirsizlik yarattı.