Bir İğneyle Başlayan Mücadele
İkinci Dünya Savaşı'nın karanlık günlerinde, Polonya’daki küçük bir kasabada sessizce yazılan bir kahramanlık öyküsü vardı. Doktor Eugene Lazowski, eli silah tutmasa da zekâsı ve cesaretiyle binlerce hayatın kurtulmasına sebep oldu. O günlerde Nazi ordusu her yeri kuşatmıştı ve özellikle tifüs hastalığına karşı büyük bir korkuları vardı. Lazowski işte bu korkuyu bir silaha dönüştürdü, hem de tek bir kurşun atmadan.
Tıp fakültesinden arkadaşı Dr. Stanisław Matulewicz’in keşfettiği tıbbi bir yöntemi kullanarak, Proteus bakterisini insanlara enjekte etmeye başladı. Bu bakteri vücutta tifüse benzer bir bağışıklık tepkisi yaratıyordu. Yani kişiler aslında hasta değildi ama yapılan testlerde sonuç pozitif çıkıyordu. Bu yöntemle bölgede büyük bir tifüs salgını varmış gibi bir görüntü oluştu ve Alman askerleri o kasabadan çekildi.
Bu Bir Hastalık Numarası Değil, Hayatta Kalma Savaşıydı
Lazowski’nin çabası sadece tıbbi bir kandırmacadan ibaret değildi. O, aynı zamanda evinin yakınındaki Yahudi gettosuna gizlice ilaç taşıyor, yardım eli uzatıyordu. Dönemin kanunlarına göre, Yahudilere yardım eden bir Polonyalı için ceza idamdı. Ancak o, hayatını tehlikeye atarak sessizce görevini yaptı. Ne doktor yemininden vazgeçti ne de vicdanından.
Böyle bir dönemde, risk almak cesaret isterdi. Ama Lazowski’nin derdi sadece tedavi etmek değildi. Onun derdi, insan kalabilmekti. Zorla susturulan, yok edilmek istenen binlerce insanın sesi oldu. Onlara nefes, umut ve hayatta kalma şansı sundu.
Savaş Bitti Ama O Anlatmaya ve Öğretmeye Devam Etti
Savaş sona erdikten sonra da durmadı. 1958 yılında ailesiyle birlikte Amerika’ya göç etti. Orada tıbbi kariyerine devam etti ve pediatri profesörü olarak birçok öğrenci yetiştirdi. Hayatını ve bu eşsiz hikâyeyi anlattığı "Prywatna wojna" (Benim Özel Savaşım) adlı bir anı kitabı da yazdı.
Onun hikâyesi öyle etkileyiciydi ki, 2001 yılında hakkında bir belgesel çekilmeye başlandı. Belgeselin tam olarak tamamlandığına dair bilgi yok ancak Lazowski’nin sessiz mücadelesi çoktan tarihe geçti bile. Kurtardığı binlerce insanın yaşamı ve geride bıraktığı iz, onu tarihin unutulmaz kahramanları arasına yazdı.
Ve O Son Nefesini Huzurla Verdi
2006 yılında Oregon’da, kızıyla birlikte yaşadığı evde hayata gözlerini yumdu. Ardında ne anıtlar bıraktı ne de madalyalar peşinde koştu. Ama bıraktığı en büyük miras, insanlık adına verilen o sessiz mücadeleydi. Eugene Lazowski’nin hikâyesi bugün hâlâ anlatılıyor çünkü bazı kahramanlar, sesini çıkarmadan da dünyayı değiştirebilir.
