Hepimiz günlük hayatımızda şu sözle karşılaşmışızdır: “Ağaç dikenin sapı ekenin.” Bu atasözü, halk arasında sıklıkla söylenen ama derin anlamlar taşıyan sözlerden biridir. Peki, ne anlama gelir? Gelin biraz daha yakından bakalım!
Kötülük Eden, Kötülük Bulur!
Bu atasözünün temel mesajı oldukça net: Eğer birine zarar vermeye çalışıyorsan, o zarar bir gün döner dolaşır seni bulur. Yani başkasına yaptığın kötülük, eninde sonunda senin de başına gelir. Hani derler ya, “Ne ekersen, onu biçersin.” İşte bu söz de tam olarak aynı şeyi söylüyor.
Atasözünde "diken" ve "sap" gibi semboller kullanılıyor. Bir kişi kötülük yapmayı seçip, bir diken ağacı diktiğinde, o ağacın batıcı sapları bir gün ona da dokunacaktır. Yani başkasını üzmek, haksızlık yapmak, zarar vermek aslında bir tür bumerang gibidir; fırlatırsın ama sonunda geri döner.
Bu atasözü, hepimizin hayatında bir şekilde deneyimlediği bir gerçeği anlatır. Örneğin, bir iş yerinde birini zor duruma düşüren bir çalışan, ileride aynı tür bir muameleye maruz kalabilir. Ya da bir arkadaşını kandıran bir kişi, sonunda başkası tarafından aldatılabilir. Yani hayat, yaptığımız kötülükleri bize geri yansıtır.
Halk arasında buna “ilahi adalet” de denir. Herkesin başına gelen iyiliklerin ya da kötülüklerin bir şekilde yaptıklarıyla bağlantılı olduğuna inanılır. İşte “Ağaç dikenin sapı ekenin” de bu inancın özlü bir ifadesidir.
Bu atasözü sadece kötülük yapmamayı değil, aynı zamanda iyilik yapmayı teşvik eder. Eğer kötülük yapan kötülük buluyorsa, iyilik yapan da iyilik bulur, öyle değil mi? İnsanlar arasındaki ilişkilerde dürüst, yardımsever ve adil olmak, karşılığında da aynı şekilde iyi davranışlar görmek anlamına gelir. Birisine yardım ettiğinizde, o kişinin size ya da başka birine yardımı dokunur.
Yani, eğer güzel bir ağaç dikerseniz, o ağacın gölgesinde hem siz hem de başkaları serinleyebilir. Hayatta nasıl davranıyorsak, o davranışlar bize döner. Bu yüzden her zaman iyi bir iz bırakmak en doğrusudur.
Bu atasözü bize bir uyarı niteliğinde de yaklaşıyor. Yaptığımız her eylemin bir karşılığı vardır ve bu yüzden ne yaptığımıza çok dikkat etmeliyiz. Kötü bir niyetle ya da zarar verici bir şekilde hareket ettiğimizde, bunun bir gün karşımıza çıkacağını unutmamalıyız. Başkalarına zarar vermek yerine, insanlara faydalı olmak, topluma katkı sağlamak en doğru olandır.
Her şeyden önce, bu atasözü bizlere sorumluluk bilincini hatırlatıyor. Eylemlerimizden sorumlu olduğumuzu ve her hareketimizin bir sonucu olacağını gösteriyor. Bu da bizi daha dikkatli ve etik davranmaya yönlendiriyor.
“Ağaç dikenin sapı ekenin” atasözü, kötülüğün bir şekilde yapan kişiye döneceğini hatırlatıyor. Bu yüzden hayatımızda ne dikersek, ne tür davranışlar sergilersek, karşılığında da onu bulacağımızı bilmeliyiz. Unutmayalım ki, hayat bir nevi aynadır; ona nasıl bakarsak, o da bize öyle yansır!