2023 yılında Ar-Ge (Araştırma ve Geliştirme) faaliyetlerine verilen dolaylı teşviklerde büyük bir artış yaşandı. TÜİK’in verilerine göre, 2022’de 26 milyar TL olan teşvik tutarı, %126,7 gibi inanılmaz bir artışla 59 milyar 332 milyon TL’ye ulaştı. Bu rakam, Türkiye’de yenilikçi yatırımların ve teknolojiye verilen önemin arttığını gözler önüne seriyor.
Vergi Teşviklerinde Kurumlar Vergisi Lider!
Ar-Ge teşviklerinden en çok faydalanan kalem, 34 milyar 810 milyon TL ile kurumlar vergisi oldu. Gelir vergisi stopaj teşviki 23 milyar 661 milyon TL ile ikinci sırada yer aldı. Bunun yanı sıra gelir vergisi desteği 815 milyon TL, KDV teşviki ise 46 milyon TL olarak gerçekleşti.
Toplam teşviklerin %60,1’i kurumlar vergisi, gelir vergisi ve KDV desteklerinden; %39,9’u ise gelir vergisi stopaj teşviklerinden geldi. Kısacası, şirketler bu teşviklerle hem maliyetlerini düşürüyor hem de Ar-Ge’ye daha fazla yatırım yapabiliyor.
İmalat Sanayisi Zirvede!
Ar-Ge harcamalarında aslan payını %49,5 ile imalat sanayisi aldı. Bu sektörde yapılan 146 milyar TL’lik Ar-Ge harcamalarının %33,1’i otomotiv sektöründe gerçekleşti. Yani motorlu araç, treyler ve römork üreticileri Ar-Ge’ye en çok yatırım yapanların başında geliyor.
Bilgisayar, elektronik ve optik üretimi %26,2 ile ikinci sırada. Elektrikli teçhizat üretimi ise %14,2 ile öne çıkıyor.
KOBİ’ler de Teşviklerden Yararlanıyor!
Ar-Ge teşviklerinden faydalanan 9 bin 30 girişimin %88’i KOBİ’lerden (Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler) oluşuyor. Ancak teşviklerin büyük kısmı, yani %63,9’u büyük işletmelere gidiyor. Küçük işletmeler toplam teşviklerin %36,1’ini alabildi.
KOBİ’lere verilen 21 milyar TL’lik teşvikin dağılımı ise şöyle:
- %51’i orta ölçekli işletmelere,
- %37,2’si küçük işletmelere,
- %11,7’si mikro işletmelere.
KOBİ’lerin daha fazla teşvik alması, bu işletmelerin rekabet gücünü artırmak açısından kritik önemde.
Teknolojide Yeni Oyun Alanı!
Bilgi ve iletişim sektörü, Ar-Ge teşviklerinden %42,6 oranında pay aldı. Bu oran, sektörün Türkiye’nin gelecekteki teknolojik yatırımlarında önemli bir yere sahip olduğunu gösteriyor. İmalat sanayisi ise %43,2 ile en büyük paya sahip. Mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler ise %5 pay alarak ilk üçe girdi.
Ar-Ge Teşviklerinde Büyük Sıçrama!
2009’da dolaylı Ar-Ge teşvikleri toplam Ar-Ge harcamalarının %13,3’ünü oluştururken, bu oran 2023’te %24,1’e yükseldi. Ayrıca Türkiye’nin toplam Ar-Ge harcamaları 2009’da 3,2 milyar TL iken, 2023’te bu rakam tam 246 milyar TL’ye ulaştı. Bu rakamlar, Türkiye’nin yenilikçi teknolojilere verdiği önemin ne kadar arttığını ortaya koyuyor.
Ar-Ge Türkiye’nin Geleceği
2023 verileri, Türkiye’nin Ar-Ge’ye verdiği önemi açıkça ortaya koyuyor. Hem büyük şirketler hem de KOBİ’ler için sağlanan teşvikler, Türkiye’nin küresel teknoloji yarışında daha güçlü bir konuma gelmesine katkı sağlıyor. Ancak KOBİ’lerin daha fazla desteklenmesi ve teşviklerin adil dağıtımı, bu sürecin daha dengeli ilerlemesi açısından önemli.
Türkiye, yenilikçi teknolojilerde hız kazanırken, her teşvik geleceğin şekillenmesine bir tuğla daha ekliyor. Bu yatırımlar, hem ekonomiyi güçlendirecek hem de gençlerin hayal ettiği teknolojik Türkiye’yi inşa edecek.
