Aşırı Düşünmek Ne Demek?
Aklına bir şeyi takıp saatlerce aynı konuda dönüp dolaşıp düşünmek sana tanıdık geliyor mu? Her olasılığı hesaplamak, her kelimeyi tekrar tekrar analiz etmek, geçmişteki olayları kafanda bin kere çevirmek… İşte bu duruma "aşırı düşünmek" ya da psikolojideki adıyla "overthinking" deniyor. Günlük yaşamın sıradan bir parçası gibi görünse de aslında zamanla zihinsel ve fiziksel sağlığı ciddi şekilde etkileyebilecek bir sorun haline dönüşebiliyor.
Aşırı Düşünmek Sadece Zihinsel Değil, Fiziksel De Yoruyor
Beynimiz, sürekli çalışan bir bilgisayar gibi. Ancak bilgisayarın da bir işlem kapasitesi var, değil mi? Aşırı düşünme hali, beynin sürekli "yüksek modda" çalışmasına neden oluyor. Bu da stres hormonlarının (kortizol gibi) artmasına, uyku problemlerine, baş ağrılarına, hatta bağışıklık sisteminin zayıflamasına yol açabiliyor. Özellikle gece yatağa yattığında beynin susmuyorsa, sabahları yorgun kalkman kaçınılmaz hale geliyor.
Neden Sürekli Düşünüyoruz?
Aslında aşırı düşünme durumu, çoğu zaman bir kontrol etme isteğinden kaynaklanıyor. "Ya şöyle olursa?", "Acaba yanlış mı yaptım?", "Keşke şunu deseydim!" gibi cümleler, kişinin geçmişte yaşadığı deneyimlerin, pişmanlıkların ve gelecekle ilgili kaygılarının bir yansıması oluyor. Mükemmeliyetçilik, özgüven eksikliği ve travmalar da aşırı düşünmeyi besleyen diğer etkenler arasında yer alıyor.
Zihinsel Yorgunluğun Belirtileri Neler?
-
Karar verememe, sürekli tereddüt hali
-
Uykusuzluk ya da çok sık uyanma
-
Kafada sürekli senaryolar kurma
-
Enerji düşüklüğü, halsizlik
-
Baş ağrısı, mide sorunları
-
Sürekli "ya şöyle olsaydı" düşüncesi
Bu belirtilerden birkaçını sık sık yaşıyorsan, muhtemelen sen de aşırı düşünmenin gölgesindesin.
Aşırı Düşünmek Sosyal İlişkileri De Zedeliyor
Düşüncelerin içinde kaybolmak, bazen en sevdiklerinle olan ilişkilerini bile etkileyebiliyor. Basit bir sohbeti bile “acaba ne demek istedi?” diyerek günlerce kafanda kurmak, karşındaki kişiden uzaklaşmana neden olabiliyor. Ayrıca sürekli endişeli olmak, çevrendeki insanlarda gerginlik yaratabiliyor.
Bu Düşünce Kısır Döngüsünden Nasıl Kurtulabiliriz?
-
Farkına varmak ilk adım
Aşırı düşünmenin farkına varmak, işin en zor ama en temel kısmı. “Ben bu konuyu defalarca düşündüm, artık durmalıyım” diyebilmek çok önemli.
-
Yazıya dökmek rahatlatır
Kafanın içindekileri bir kağıda dökmek, düşünceleri somutlaştırır. Böylece hem ne düşündüğünü görmüş olursun hem de aklın biraz boşalır.
-
Anda kalmayı öğrenmek gerekir
Zihnin ya geçmişte ya da gelecekte dolanır. Oysa çözüm çoğu zaman şu anda saklıdır. Derin bir nefes al, etrafına bak ve “şu an buradayım” de. Bu basit egzersiz bile seni yavaşlatabilir.
-
Harekete geçmek düşünceyi dağıtır
Yürüyüş yapmak, egzersiz, hobiyle ilgilenmek gibi fiziksel aktiviteler, zihni meşgul ederek aşırı düşünmeyi frenler.
-
Olumsuz düşünceyi sorgula
"Kesin başarısız olacağım" gibi otomatik olumsuz cümleleri fark ettiğinde, hemen “Bunun kanıtı ne?” diye kendine sor. Çoğu zaman gerçek bir dayanağı olmadığını göreceksin.
-
Mükemmel olmayı bekleme
Hatalar insan olmanın bir parçasıdır. Her şeyi kusursuz yapmaya çalışmak seni sadece daha çok düşündürür. “Yeterince iyi” de çoğu zaman yeterlidir.
-
Yardım almaktan çekinme
Eğer düşüncelerini kontrol edemiyorsan ve bu hal seni günlük hayatında ciddi anlamda zorluyorsa, bir uzmandan destek almak en sağlıklı yoldur. Psikologlar bu konuda profesyonel destek sunabilir.
Düşünceler, zihnimizin otomatik olarak ürettiği kelime öbekleridir. Her düşündüğümüz şeyin gerçek olmadığını ve bizi tanımlamadığını bilmek özgürleştiricidir. Sen düşüncelerinden ibaret değilsin. Onlara inanmak ya da peşinden gitmek zorunda da değilsin.