Çavuşköy ve Samsa Çavuş

Çavuşköy, Bursa'nın İnegöl ilçesine bağlı, yerli köyler arasında önemli bir konuma sahip olan bir köydür.

1990 yılı nüfus sayımına göre 596 olan köy nüfusu, 2000 yılında 623'e yükselmiştir.

Köy, yerli Türklerin ilk yerleşim alanlarından biridir ve "Manav" olarak tabir edilen yerli köylerden biridir.

Çavuşköy, İnegöl şehir merkezine 10 kilometre uzaklıktadır ve Kazancı Eşiği üzerinde bulunmaktadır.

Çavuşköy'ün Geçim Kaynakları

Köy, geçimini büyük ölçüde çiftçilikle sağlamaktadır. Bol su kaynaklarına sahip olmaması nedeniyle kuru tarıma ağırlık verilmiştir.

Köyün yakın çevresinde Karalar, Karagölet, Sungur Paşa ve Boğazköy bulunmaktadır. İnegöl’ü, Sugurpaşa Köyü’ne bağlayan yol üzerinde yer almaktadır.

Samsa Çavuş'un Köydeki Mirası

Çavuşköy, aynı zamanda Ertuğrul Gazi'nin silah arkadaşlarından biri olan Samsa Çavuş'un hatıralarını da yaşatmaktadır. Adını Samsa Çavuş'tan ve bu coğrafyada ismi geçen Osmanlı çavuşlarından almaktadır.

Son yıllarda köyde Samsa Çavuş adına bir hatıra türbesi yaptırılmıştır.

Samsa Çavuş, Ertuğrul Gazi’nin sağlığında Ahî Dağı ve bu yörede yer alan derbent ve geçitleri kontrol altında bulunduruyordu.

Söğüt’ten Domaniç’e giderken ve Domaniç’ten Söğüt’e dönerken -yayla yolunda- İnegöl-Rum Tekfuru Nikola’nın yapması muhtemel baskınlara karşı Karakeçili Aşireti’ni oluşturan oymak ve alt grupları Samsa Çavuş koruyordu.

Ertuğrul Gazi’nin ölümünden sonra Osman Bey, Samsa Çavuş ve kardeşi Sulamış’ı Sakarya Vadisi’nde görevlendirmiştir.

Osman Gazi’nin stratejik hedefi Anadolu Selçukluları’nın ilk başkenti olan İznik Şehri'ni ele geçirmekti. Bu nedenle Samsa Çavuş, Sakarya Vadisi’nde önemli görevlerde bulunmuştur.

Çavuşköy'ün Tarihi İsimleri ve Timar Sahipleri

Çavuşköy’de bulunan merkat ve hatıra mezarı, Samsa Çavuş’a değil, divan-ı âli çavuşlarından Hüseyin, Ahmed veya Mustafa Çavuş’a aittir.

Resmi kayıtlarda köyün ilk adı Kızıl Karyesi olarak geçmekte olup, köy iki mahalleden oluşmaktadır. Bu mahallelerin timar sahipleri Dura Çavuş ve Ahmet Çavuş’tur.

Çavuşköy, tarihi ve kültürel mirasıyla dikkat çeken bir köydür. Köydeki Samsa Çavuş hatıra türbesi ve geçmişe dayanan hikayeler, köyün zengin tarihini gözler önüne sermektedir.

Recep Akakuş Hocanın kaleminden Çavuş Köyü

ÇAVUŞ KÖYÜ

Çavuşköy, yerli köylerdendir. İnegöl’ün kuzeybatısında ve Kazancı Eşiği üzerinde yer almaktadır. İnegöl şehir merkezine uzaklığı 10 kilometredir. 1990 yılı genel nüfus sayımına göre; toplam köy nüfusu, 596 kişidir. 2000 yılı genel nüfus sayımına göre ise 306’sı kadın ve 317’si erkek olmak üzere 623 kişi olmuştur.

Manav tabir edilen yerli köylerden ve ilk yerleşik düzene geçen Türklerdendir. Yakın çevresinde Karalar, Karagölet, Sungur Paşa ve Boğazköy yer almaktadır. İnegöl’ü, Sugurpaşa Köyü’ne bağlayan yol üzerinde bulunur. Geçimlerini, çiftçilik ile sağlarlar. Bol su kaynakları bulunmadığından kuru tarıma daha fazla ağırlık verilmiştir.

Samsa Çavuş

Son yıllarda Samsa Çavuş adına köyde bir de hatıra türbesi yaptırılmıştır. Şu kadar var ki, tarihî kaynaklarda belirtildiği üzere Samsa Çavuş, Ertuğrul Gâzî’nin silah arkadaşları arasında yer alan gözü pek bir aşiret reisidir. Kardeşi, Sulamış/Sülemiş’te ünlü bir beydir. Ertuğrul Gâzî’nin sağlığında Samsa Çavuş, Ermeni Dağı olarak nitelenen Ahî Dağı ve bu yörede yer alan derbent ve geçitleri kontrol altında bulunduruyordu.

Söğüt’ten Domaniç’e giderken ve Domaniç’ten Söğüt’e dönerken -yayla yolunda- İnegöl-Rum Tekfuru Nikola’nın yapması muhtemel baskınlara karşı Karakeçili Aşireti’ni oluşturan oymak ve alt gurupları Samsa Çavuş koruyordu.

Ancak Ertuğrul Gâzî öldükten ve Osman Bey, tam yetkili olarak yönetimi ele aldıktan sonra Samsa Çavuş’u ve kardeşi Sulamış’ı, Ahî Dağı yöresinden almış, Sakarya Vâdisi’nde görevlendirmiştir.

Çünkü Osman Gâzî, stratejik hedef olarak, kendisine Anadolu Selçukluları’nın ilk başkenti olan İznik Şehri’ni seçmişti. Bu nedenle, Samsa Çavuş’u ve kardeşi Sulamış’ı, Sakarya vâdisinde görevlendirmiştir.

 Günümüzde hâlâ O’nun adını taşıyan Çavuş Deresi, o coğrafyada bulunmakta ve yöre halkının hafızasında bütün canlılığı ile Samsa Çavuş, Gembemüz Köyü çevresinde yaşamaktadır.

İnegöl-Çavuş Köyü’nde merkat ve hatıra mezarı bulunan kişi, Samsa Çavuş değil, divan-ı âli çavuşlarından Hüseyin, Ahmed veya Mustafa Çavuş’tur.

Resmî kayıtlarda Çavuş Köyü’nün ilk adı, Kızıl Karyesi’dir ve de iki mahalledir. Birinin timar sahibi, Dura Çavuş’tur. Diğerinin timar sahibi ise Ahmet Çavuş’tur.

RECEP AKAKUŞ HOCANIN ESERİNDEN

DERLEYİP YAYINA HAZIRLAYAN AYHAN TALHA BAYRAKTAR