Hediyeyi geri almak tahrimen mekruh
Düğünlerde evlenen çiftlerin birbirlerine ve yakın akrabalarına verilen hediyeler hibe hükmündedir ve tek taraflı olarak geri alınamaz. Bu hediyeler, evlenen erkek ve kadının anne, baba, nine, kardeş, amca, dayı, hala, teyze gibi mahrem akrabalarının kendilerine vermiş oldukları hediyeleri kapsar. Ancak bu kişilerin dışındakiler tarafından verilen hediyeler, tahrîmen mekruh olmakla birlikte geri istenebilir.
Din İşleri Yüksek Kurulu kararına göre: "Düğünlerde, evlenen erkek ve kadının birbirlerine ve bunların anne, baba, nine, kardeş, amca, dayı, hala, teyze gibi mahrem akrabalarının kendilerine vermiş oldukları hediyeler hibe hükmünde olup tek taraflı olarak bunlardan dönmeleri câiz değildir."
Hediyelerin Mülkiyeti Kime Aittir?
Verilen hediyeler, kime verildiği belirginse ona ait olur. Kimin adına getirildiği bilinmiyorsa, mümkünse hediyeyi getirenlerden bilgi alınarak karar verilir. Bu mümkün değilse, bulunduğu yerin örf ve âdetine göre hareket edilir. Örneğin, damadın veya ailesinin geline taktıkları takılar örfen mehir sayılıyorsa, bu hediyeler mehirdir ve geri alınamaz.
Örf ve Âdetin Rolü
“Hediyeler ise eşlerden hangisine verilmiş ise ona ait olur. Kimin adına getirildiği bilinmemesi hâlinde, mümkünse getirenlerden sorulur ve onların sözüne göre hareket edilir. Bunun mümkün olmaması hâlinde bulunulan yerin örf ve âdetine göre hareket edilir (el-Fetâva’l-Hindiyye, 4/382-383).”
Din İşleri Yüksek Kurulu kararına göre: "Damadın veya ana babasının geline taktıkları takılar örfen mehirden sayılıyorsa mehirdir; asla geri alınamaz."
Bu açıklamalara göre, hediyelerin geri alınabilmesi veya hangi tarafa ait olacağı konusundaki belirsizliklerin çözümünde örf ve âdet önemli bir rol oynar. Her bölgenin kendine özgü adetleri, bu tür durumlarda belirleyici olabilir. Bu sebeple, hediyelerin verildiği yerin adetlerine uygun hareket edilmesi gerekmektedir.
Mehir Nedir?
Damadın veya ailesinin geline taktıkları takılar, örfen mehir olarak kabul ediliyorsa, bu takılar mehir hükmünde olup asla geri alınamaz.
Mehir, İslam hukukunda evlilik sırasında erkeğin kadına verdiği mali bir değerdir ve kadının özel mali hakkı olarak kabul edilir.
