Özellikle 1990 doğumlular için 63-65 yaş aralığında emeklilik beklemek, birçok kişi için zorlayıcı bir durum oluşturuyor. Bu kapsamda, hem ev kadınları hem de Bağ-Kur'lular için öne çıkan iki yeni formül, tartışmaların odağında.
EYT Düzenlemesi ve Tartışmalar
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) hareketi, 1999 yılından itibaren sigortalılık süresini doldurmuş, ancak yaş şartını karşılayamayan kişilerin erken emeklilik hakkı talebini temsil ediyor. Bu bağlamda, Türkiye'de birçok vatandaş, EYT düzenlemesinin ardından gelecek yeni çözümleri ve formülleri bekliyor.
1: Ev Kadınları İçin Erken Emeklilik
Ev kadınlarının emeklilik hakkını erken elde etmeleri için öne çıkan bir formül, çocuk bakımı süreçlerinin sigortalılık süresine eklenmesi üzerine odaklanıyor. Bu formül, kadınların ev içinde geçirdikleri zamanın sigortalılık sürelerine eklenmesiyle, emeklilik şartlarını daha erken bir aşamada karşılamalarına olanak tanımayı hedefliyor. Ancak bu formülün yasal düzenlemelerle desteklenip desteklenmeyeceği henüz belirsizliğini koruyor.
2: Bağ-Kur'lular İçin Erken Emeklilik
Bağ-Kur'lular için gündeme gelen diğer bir formül ise prim borçlarının yapılandırılması ve belli bir ödeme planına bağlanması üzerine yoğunlaşıyor. Bu formül, Bağ-Kur sistemine dahil olan bireylerin prim borçlarını daha uygun koşullarla ödemelerini sağlayarak, emeklilik yaşını beklemeksizin erken emekli olmalarına olanak tanımayı amaçlıyor.
Tartışmalar ve Beklentiler
Her iki formül de hükümet, emeklilik sistemini düzenleyen kurumlar ve sivil toplum örgütleri arasında yoğun tartışmalara yol açtı. EYT hareketi, çözüm arayışlarını sürdürürken, vatandaşlar da erken emeklilik için adil ve sürdürülebilir bir formül bulunması konusunda beklentilerini dile getiriyor.
Özellikle, emeklilik sisteminin genel bir revizyona ihtiyaç duyduğu yönündeki görüşler artarken, hükümetin ve ilgili kurumların bu konuda yapacakları düzenlemelerle, milyonlarca vatandaşın emeklilikle ilgili beklentileri ve talepleri karşılanmaya çalışılacak gibi görünüyor.
TBMM'de önümüzdeki dönemde emeklilik yasası ile ilgili önemli düzenlemeler gündeme gelecek. Yapılacak düzenleme, ev kadınlarının emekli olabilmesini ve Bağ-Kur'lulara erken emeklilik imkanı sunmayı hedefliyor. İşte detaylar:
Ev Kadınları için Emeklilik Yolu Açılıyor: Aile Koruma Paketi kapsamında ev kadınlarına sosyal güvence sağlanacak bir sistem uygulanacak. Çalışma imkanı bulamayan ya da emeklilik için yeterli primi olmayan ev kadınlarının prim ödemelerinin bir kısmını devlet karşılayacak. Bu sayede ev kadınları sosyal güvencenin yanı sıra emeklilik hakkına da kavuşacak.
Ev kadınlarının ödeyecekleri isteğe bağlı prim ödemelerinin üçte biri devlet tarafından karşılanacak. Örneğin, 2024 yılı için aylık ödeme 6.400,64 TL ise devlet desteği aylık 2.133,55 TL olacak. Yıllık devlet desteği ise 25.602,56 TL olarak hesaplanacak.
Primleri ödenen ev kadınları, belirli şartları tamamladıklarında emeklilik hakkına sahip olacaklar. Bu kapsamda Bağ-Kur kapsamında 5400 gün prim yeterli olacak. Ancak daha önce çalışan ve primi bulunan kadınlara kolaylık sağlanacak.
Yıpranma ve Prim Günü Desteği: Sosyal güvenceye kavuşturulacak ev kadınları ve anneler için yıpranma benzeri bir uygulama hayata geçecek. Anneler ve ev kadınları ödedikleri prim sayısına göre her yıl ek prim günü kazanacaklar. Örneğin, 4 yıl prim ödeyen bir anne, 5 yıl prim ödemiş gibi değerlendirilecek. Bu prim desteği süresi kadar emeklilik yaş şartından düşülecek, böylece anneler daha az prim ödeyerek daha genç yaşta emekli olabilecekler.
Bağ-Kur'lulara 5 Yıl Erken Emeklilik İmkanı: 1999 öncesinde Bağ-Kur emeklilik şartlarına göre, kadınlar için 7200 gün, erkekler için ise 9000 gün prim ödeme zorunluluğu bulunmaktadır. Getirilecek düzenleme ile bu prim ödeme gün sayısı 1800 gün (5 yıl) azaltılarak 7200'ye düşürülecek. Böylece 2008 sonrasında SSK'lılarda uygulanan 7200 gün şartıyla eşitlenecek.
Düzenleme ilk etapta basit usulde vergilendirilen esnaf odalarına kayıtlı küçük esnaf için geçerli olacak. Bu, kuaför, terzi, bakkal, berber gibi küçük esnaf ve sanatkarlar için emeklilikte prim şartının 7200 gün olarak uygulanacağı anlamına gelmektedir. Düzenleme sırasında kapsamın genişletilmesi de gündemde; eğer gerçekleşirse tüm Bağ-Kur'lular bu avantajdan yararlanacak.
EYT'liler İçin Kolaylık: Düzenleme hayata geçtiğinde, yaş şartını tamamlamış ancak henüz 9000 gün prim dolduramamış küçük esnaf 7200 günü varsa hemen emekli olabilecekler. Aynı şekilde EYT kapsamında olan küçük esnaf da yaşa bakılmadan 7200 günü doldurmuşsa emeklilik hakkına kavuşacak. Bu durumda esnaf için 5 yıl erken emekli olma hakkı doğacak, bu da zaman ve maliyet tasarrufu sağlayarak hemen maaşa kavuşmalarını mümkün kılacak.
