Osmanlı'nın İlk Başkenti Bursa'da Hangi Uygarlıklar Yaşamıştı?

Bursa'nın geçmişi, Neolitik döneme (M.Ö. 8000-5000) kadar uzanır. İznik Gölü çevresindeki Tepecik, Söğücek ve Mekece bölgelerinde yapılan arkeolojik kazılarda Neolitik ve Kalkolitik Çağ (M.Ö. 5500-3000) yerleşimlerine rastlanmıştır. Ayrıca İnegöl’de bulunan höyükte Tunç Çağı'na (M.Ö. 3000-2500) ait kalıntılar keşfedilmiştir. Bu bulgular, Bursa’nın tarih öncesi dönemlerden itibaren bir yerleşim merkezi olduğunu kanıtlar niteliktedir.

 Hititlerden Frigyalılara: M.Ö. 1800-1200 yılları arasında Hitit İmparatorluğu'nun Anadolu'daki hakimiyeti Bursa ve çevresine kadar uzanmıştı. Hititler'in ardından Frigler, M.Ö. 9-6. yüzyıllar arasında bu bölgede egemenlik kurmuşlardır. Frigler, Marmara’nın güneyine yerleşerek, bölgenin sosyal ve kültürel yapısını etkilemişlerdir.

Lidyalılar ve Persler: Friglerin gerilemesiyle Batı Anadolu’da Lidya (M.Ö. 700-300) uygarlığı etkili olmaya başlamıştır. Lidyalılar, özellikle altın ticareti ile ünlüdür ve Bursa civarında da bu döneme ait izlere rastlanmıştır. M.Ö. 546 yılında Lidya Krallığı, Persler tarafından yıkılmış ve tüm Anadolu gibi Bursa da Pers egemenliği altına girmiştir. Bu dönemde Persler, Daskyleion'da (Bandırma) bir Satraplık (valilik) kurarak bölgeyi yönetmişlerdir.

 Bithynia Krallığı: Bursa’nın kuruluşu, Bithynia Krallığı dönemine dayanmaktadır. M.Ö. 3. yüzyılda Bithynia Kralı I. Prusias tarafından kurulan Bursa, Prusa adını almıştır. Ünlü Kartacalı komutan Hannibal, Roma ile savaşı kaybettikten sonra Bithynia Kralı I. Prusias’a sığınmış ve Prusa kentinin planlanmasına katkıda bulunmuştur. Bu yüzden şehre Prusa adı verilmiş ve zamanla Bursa’ya evrilmiştir. Bithynia Krallığı, M.Ö. 74 yılında Roma İmparatorluğu'na bağlanmış ve Roma döneminde bölge, büyük bir ticaret merkezi haline gelmiştir. Bu dönemde Bursa’nın etrafına surlar inşa edilmiş ve şehir giderek büyümüştür.

 Roma ve Bizans Dönemi: M.Ö. 74 yılında Roma İmparatorluğu'nun kontrolüne geçen Bursa, Roma İmparatorluğu’nun Asya eyaletine bağlanmıştır. Roma döneminde bölge, özellikle sıcak su kaynaklarıyla dikkat çekmiş ve kaplıcaları ile ünlü bir şehir olmuştur. Roma İmparatorluğu’nun ardından gelen Bizans döneminde ise Bursa, küçük bir kaplıca şehri olarak gelişmeye devam etmiştir. Bizans döneminde, özellikle M.S. 6. yüzyılda Bursa, ipek üretimi ve ticareti ile önemli bir merkez haline gelmiştir.

 Osmanlı İmparatorluğu’nun Başkenti: 1326 yılında Osmanlı Sultanı Orhan Gazi tarafından fethedilen Bursa, Osmanlı Devleti'nin başkenti olmuştur. Bu dönemden itibaren şehir, hızla büyümüş ve Osmanlı mimarisinin en güzel örnekleri burada inşa edilmiştir. Tarihi camiler, hanlar, hamamlar ve türbelerle dolu olan Bursa, Osmanlı Devleti'nin kültürel, ticari ve dini bir merkezi haline gelmiştir. Osmanlı'nın ilk yıllarında inşa edilen Yeşil Cami, Ulu Cami ve Emir Sultan Camii gibi yapılar, Bursa’nın Osmanlı kimliğinin bir parçası olmuştur.

 Antik Kentler: Bursa ve çevresi, antik dönemlerde birçok önemli şehre de ev sahipliği yapmıştır. İznik (Nicea), Mudanya (Apameia), Gemlik (Kios), Gölyazı (Apollonia) gibi antik şehirler, bölgenin zengin tarihine tanıklık eden yerleşimlerdir. Özellikle İznik, Roma ve Bizans dönemlerinde önemli bir dini merkez haline gelmiştir ve 1. ve 7. Ekümenik Konsil’in yapıldığı yer olarak Hristiyanlık tarihi açısından büyük bir öneme sahiptir.