Hastalandığımızda ilk işimiz genellikle ateşimizi ölçmek olur. Peki, neden koltuk altımızın yerine dilin altını kullanırız? Bu basit eylem, aslında vücudumuzun iç sıcaklığını en doğru şekilde ölçebilmemizi sağlayan bir yöntemdir. Ateş ölçme yöntemleri ve termometrelerin ilginç dünyasına birlikte yolculuk yapmaya hazır mısınız?
Peki, neden dil altı daha doğru bir sonuç verir ve bu bölgede yapılan ölçüm daha güvenilirdir? İşte dil altının ateş ölçümündeki kritik rolü.
Hastanın ateşini nasıl ölçebiliriz?
Hastanın ateşini ölçmek için dijital, civalı veya kızılötesi termometreler kullanılabilir. Termometreyi koltuk altı, dil altı, rektum veya alından ölçüm yapmak üzere yerleştirebilirsiniz.
En yaygın kullanılan yöntem koltuk altı ölçümüdür, ancak daha hassas sonuçlar için dil altı veya rektal ölçüm tercih edilir.
Hastanın ateşini ölçmek için farklı yöntemler ve bölgeler kullanılabilir. En yaygın yöntemler arasında:
- Koltuk altı: Evde en sık kullanılan yöntemdir. Termometre koltuk altına sıkıştırılır ve birkaç dakika beklenir.
- Ağız içi: Daha doğru sonuçlar verir ancak küçük çocuklar için uygun değildir. Termometre dilin altına yerleştirilir.
- Kulak: Özel bir termometre ile kulak kanalından ölçüm yapılır. Hızlı sonuç verir ancak doğru kullanım gerektirir.
- Makattan: Özellikle bebeklerde ve bilinçsiz hastalarda kullanılır. En doğru sonuçları verir ancak rahatsızlık verebilir.
- Alın: Alın sıcaklığı ölçen özel termometrelerle yapılır. Hızlı ve pratiktir.
İnsanın ateşi neden ölçülür?
Şu durumlarda ateşin ölçülmesi önem taşımaktadır:
- Hastalık tespiti: Ateş, birçok hastalığın belirtisidir.
- Hastalık takibi: Tedavinin etkinliğini takip etmek için kullanılır.
- Komplikasyon riski: Yüksek ateş, bazı organlarda hasara yol açabilir.
- Tedavi planlaması: Ateşe göre tedavi yöntemi belirlenir.
İnsan vücudunun ateşi, enfeksiyon, iltihaplanma veya hastalık durumlarında vücudun savunma mekanizmasının bir işareti olarak yükselir.
Ateş, bağışıklık sisteminin mikroorganizmalarla savaşma tepkisidir. Normal vücut sıcaklığı genellikle 36.5-37.5°C arasındadır.
Yüksek ateş (38°C ve üstü), vücutta enfeksiyon olduğunu gösterebilir ve dikkat edilmesi gereken bir durumdur.
Düşük ateş (35°C altı) ise hipotermi belirtisi olabilir.
Ateşlenmeme ve ateşlenen insana yapılacaklar konusunda tavsiyeler
-
Ateşlenmemek için: Yeterli su tüketmek, dengeli beslenmek, düzenli egzersiz yapmak ve stresten kaçınmak bağışıklığı güçlü tutar.
-
Soğuk hava koşullarında uygun giyinmek, kalabalık ortamlardan uzak durmak da önemlidir.
-
Ateşlenmemek için şunlara dikkat!
- Düzenli uyku
- Sağlıklı beslenme
- Stresten uzak durma
- Hijyene dikkat etme
-
-
Ateşlenen kişiye yapılacaklar: Yeterli su içmesi sağlanmalı, hafif ve rahat kıyafetler giymesi sağlanarak vücut ısısı kontrol altında tutulmalıdır.
-
Yüksek ateş durumunda doktora başvurulmalı, antipiretik ilaçlar sadece doktor tavsiyesiyle kullanılmalıdır. Oda sıcaklığı ılık tutulmalı ve hastanın dinlenmesi sağlanmalıdır.
-
Ateşlenen insanda şunlara dikkat!
- Bol sıvı tükettirmek
- Dinlenmesini sağlamak
- Ateş düşürücü ilaçlar vermek (doktora danışarak)
- Serin bir ortam sağlamak
- Ilık duş almak
- Doktor kontrolüne götürmek
Neden dilin altı?
Ateş ölçmek için dilin altı tercih edilmesinin temel nedeni, bu bölgenin vücudun iç sıcaklığını en doğru şekilde yansıtmasıdır. İşte bu tercih nedeninin bilimsel açıklaması:
- Kan damarları: Dilin altında ve rektumda yoğun bir kan damarı ağı bulunur. Bu sayede, bu bölgelerdeki sıcaklık, vücudun çekirdek sıcaklığını yani iç sıcaklığını daha doğru bir şekilde yansıtır.
- Dış etkilerden korunma: Koltuk altı gibi dış etkenlere açık bölgelerde yapılan ölçümler, ortam sıcaklığı gibi faktörlerden etkilenebilir ve gerçek iç sıcaklığın altında sonuçlar verebilir.
- Hızlı ve doğru ölçüm: Dilin altı ve rektumdaki kan akışı sayesinde, bu bölgelerde yapılan ölçümler daha hızlı ve doğru sonuçlar verir.
Dil altındaki damarlar ölçüm hassasiyetini artırır
Termometreyi dilin altına koymamızın temel nedeni, bu bölgedeki kan damarlarının yoğunluğudur.
Dilin üst kısmı, yeme ve içme işlemlerine açık olduğundan, içeceklerin veya yiyeceklerin sıcaklığı kısa süreli olarak burada farklılık oluşturabilir.
Ancak dilin altındaki damarlar, vücut iç sıcaklığına daha yakın sonuçlar verir. Böylece dış etkenlerden etkilenmeyen güvenilir bir ölçüm sağlanır.
Koltuk altı ölçümü dış faktörlerden etkilenebilir
Koltuk altı ateş ölçümünde, bu bölgenin havaya açık olması nedeniyle vücut iç sıcaklığından daha düşük bir sonuç elde edilebilir.
Özellikle açık havada ya da soğuk bir ortamda yapılan ölçümler, iç ısıyı doğru yansıtmaz. Bu nedenle, ciddi durumlarda ya da daha kesin bir ölçüm gerektiğinde, dil altı veya rektum ölçümü tercih edilir.
Dil üstü termometreyi etkileyebilir
Dilin üstüne yerleştirilen termometre, yakın zamanda içilen bir içeceğin sıcaklığı nedeniyle yanlış sonuçlar verebilir.
Dilin üst yüzeyi, bu nedenle ateş ölçümü için uygun bir yer değildir. Ancak dilin altı, doğrudan kan damarlarına yakın olduğundan, vücut iç ısısını hızlı ve doğru şekilde yansıtır.
Uçaklarda civalı termometre kullanımı yasaklanmıştır
Uluslararası havacılık kuralları gereği, uçaklarda civalı termometrelerin taşınması yasaktır.
Uçaklarda civalı termometre kullanılmasının yasak olmasının nedeni, civanın alüminyum ile reaksiyona girerek zehirli bir buhar oluşturmasıdır.
Uçakların yapımında sıklıkla kullanılan alüminyum, ufak bir miktar civa ile bile zarar görebilir. Bu nedenle, uçaklarda kullanılan termometreler genellikle alkol veya dijital tabanlıdır.
Termometre çeşitleri nelerdir?
Termometrelerin çeşitli türleri bulunmaktadır:
- Civalı Termometre: Geleneksel bir türdür, civa kullanarak ısıyı ölçer.
- Dijital Termometre: Elektronik sensörler yardımıyla sıcaklık ölçümü yapar, hızlı ve güvenilirdir.
- Kızılötesi Termometre: Temassız ölçüm yapar ve özellikle bebekler ve çocuklar için popülerdir.
- Rektal Termometre: Bebekler ve hassas ölçüm gerektiren durumlarda rektal kullanım için tasarlanmıştır.
- Kulak Termometresi: Kulaktan hızlı ve hassas ölçüm yapar.
- Alın Termometresi: Temassız olarak alın bölgesinden ölçüm yapar.
Termometreyi kim buldu ?
Termometreyi ilk kez 1593 yılında İtalyan bilim insanı Galileo Galilei geliştirdi. O dönemde termometrelerin şekli bugünkü gibi değildi ve sıvı dolu cam tüplerle sıcaklık değişimlerini ölçmeye yönelikti.
1714 yılında Alman fizikçi Daniel Gabriel Fahrenheit, cıvalı termometreyi icat etti. Bu, modern termometrelerin başlangıcı sayılır.
Cıva, yüksek hassasiyeti nedeniyle uzun yıllar boyunca termometrelerde kullanıldı. 20. yüzyılda dijital ve kızılötesi termometreler geliştirildi.
Dünyanın en küçük termometresi
Bugüne kadar yapılan en küçük termometre, bir insan saçının ellide biri kalınlığındadır.
Dr. Frederich Sachs tarafından geliştirilen bu termometre, canlı tek hücrelilerin sıcaklığını ölçmek için kullanılmıştır.
Bu buluş, bilim dünyasında termometrelerin ne kadar hassas ve küçük hale getirilebileceğinin bir örneğidir.
Geleceğin termometreleri
Teknoloji geliştikçe, ateş ölçme yöntemleri de sürekli olarak yenilenmektedir. Günümüzde akıllı telefonlarla entegre çalışan termometreler, vücut sıcaklığını sürekli olarak takip edebilme imkanı sunmaktadır.
Gelecekte, daha gelişmiş ve kullanışlı termometreler geliştirilerek ateş ölçme işlemi daha da kolaylaşacaktır.
Ateş ölçme ve termometre hakkında ilginç bilgiler
- İlk cıvalı termometre 1714 yılında geliştirilmiştir ve hala bazı yerlerde kullanılır.
- En küçük termometre bir mikron kalınlığındadır; bu, bir insan saçının ellide biri kadar ince bir cihazdır.
- Dijital termometrelerin popülerliği, cıva zehirlenmesi riski nedeniyle artmıştır.
- Vücut sıcaklığı gün boyunca değişir, sabah saatlerinde daha düşükken, akşamları hafifçe yükselir.
- Termometreler uçaklara alınmaz, çünkü cıva uçağın yapısına zarar verebilir.
- İnsanlar dışında bazı hayvanların vücut ısısı, çevresel etkenlere göre çok daha fazla dalgalanabilir. ATB
İnanç haberleri için TIKLAYINIZ!
Astroloji ve Rüya haberleri için TIKLAYINIZ!
Kadın Aile haberleri için TIKLAYINIZ!
Kültür Sanat haberleri için TIKLAYINIZ!
