İslam fıkhında iddet nedir?
Evliliğin sona ermesiyle başlayan yeni bir dönem olan "iddet", İslam fıkhında kadının bir sonraki evlilik için beklemesi gereken süre olarak tanımlanır. Bu süre, toplumsal ve bireysel dengelerin korunması için büyük öneme sahiptir.
Din İşleri Yüksek Kurulu iddeti şöyle tanımlıyor: “Saymak, miktar, adet” anlamlarına gelen iddet, bir fıkıh kavramı olarak, herhangi bir sebeple evliliğin sona ermesi hâlinde, kadının yeni bir evlilik yapabilmek için beklemek zorunda olduğu süreyi ifade eder."
Neden İddet Süresi Var?
İddet süreci, evlilik bağının kesin olarak sona erdiğinin anlaşılması ve olası yeni bir evlilik öncesinde, kadının hamile olup olmadığının belirlenmesi amacını taşır. Bu süre zarfında, kadın ve toplum, mevcut bağların tamamen sonlandığını ve yeni başlangıçlara hazır olunduğunu kabul eder.
İddet Süreleri Nasıl Belirlenir?
İddet süresi, kadının durumuna göre değişiklik gösterir. Boşanma ya da eşin ölümü gibi durumlarda farklı süreler uygulanır. Âdet gören bir kadın, üç adet dönemi boyunca iddet beklerken, âdet görmeyenler için bu süre hicri üç ay olarak belirlenmiştir. Hamile kadınların iddeti ise doğum yapmalarıyla sona erer.
Kuran-ı Kerim ayetlerinde iddet
Adet gören kadının iddeti: "Boşanmış kadınlar kendi kendilerine üç ay hâli beklerler." (el-Bakara, 2/228)
Adet görmeyen kadınların iddeti: “Kadınlarınızdan âdetten kesilmiş olanlarla, henüz âdet görmeyenler hususunda tereddüt ederseniz, onların bekleme süresi üç aydır.” (et-Talâk, 65/4).
Kocası ölen kadının iddeti: “İçinizden ölenlerin geride bıraktıkları eşleri, kendi kendilerine dört ay on gün (iddet) beklerler.” (el-Bakara, 2/234).
Hamile kadının iddeti: “Hamile olanların bekleme süresi ise doğum yapmalarıyla sona erer.” (et-Talâk, 65/4).
İddet ne zaman başlar?
İddet süresinin başlangıcı, boşanmanın kesinleştiği ya da eşin vefat ettiği andan itibaren başlar. Bu süre zarfında, kadının başka biriyle evlenmesi dinen yasaktır. Bu yasağın amacı, eski evlilikten kalan duygusal ve hukuki bağların tamamen sonlandırılmasını sağlamaktır.
Toplumsal uyum iddet ile sağlanır
İddet süreci, hem bireysel hem de toplumsal açıdan bir geçiş dönemini ifade eder. Bu dönem, kadının yeni bir hayata geçiş yaparken ruhen ve toplumsal olarak hazırlanmasını sağlar. Aynı zamanda, nesep karışıklığının önlenmesi ve evlilik bağlarının düzgün bir şekilde sonlandırılması gibi önemli işlevlere de hizmet eder.
İddetin hikmeti nedir?
Din İşleri Yüksek Kurulu iddetin hikmeti hakkında şu açıklamayı yapmıştır: "İddetin, kadının hamile olup olmadığının anlaşılarak nesebin karışmasını önleme, taraflara düşünme ve tekrar bir araya gelme fırsatı verme, kadın için yeni hayata ruhen hazırlanma, evlilik bağını bir anda yok etmeme gibi hikmetleri bulunmaktadır."
