Yüzyıllardır Anadolu'nun bağrında yer alan ve zaman içinde pek çok medeniyete ev sahipliği yapan İnegöl, köyleriyle beraber bu zengin tarihi mirası günümüze taşımaktadır.
Bu köylerden biri de, hem doğal güzellikleri hem de köklü tarihi ile dikkat çeken Bilal Köyü'dür. Peki, bu eski yerleşim yeri hakkında neler biliyoruz ve onu diğer köylerden ayıran özellikler nelerdir?
Bilal Köyü'nün Kökeni ve Tarihi
Bilal Köyü Manav Kültürünün İzlerini Taşıyor
Yerli halkı Manavdır. Bu tabir, Farsça Men kelimesi ile Türkçe Ev kelimesinin birleşmesinden meydana gelmiş bileşik bir isimdir. Bilal Köyünün halkı, göçebe hayatını terk ederek yerleşik düzene geçen ilk Türk topluluklarından biridir.
Yerli Manav halkı dışında, 1972 yılından sonra Posoflular da gelerek köye yerleşmiştir. Bilalköy'de 5-6 hane Posoflu bulunmaktadır.
İnegöl Ovası'nın verimli topraklarında kurulan köy, tarih boyunca tarımın merkez üssü olmuştur. İnegöl'e 10 km uzaklıktadır.
Bilal Köyün Ekonomik Yaşamı
Koca Dere'nin yakınında yer almasının avantajıyla Bilal Köyü, sulu tarım sayesinde sebzecilikten tahıl üretimine kadar geniş bir ürün yelpazesi sunmaktadır.
Bu bereketli topraklar, köyün ekonomik yaşamını şekillendirirken, dışa bağımlılığı azaltmış ve kendine yeterli bir topluluk oluşturmuştur.
Bilal Köyün Nüfus Dinamikleri ve Sosyal Yaşam
1990 ve 2000 yılı nüfus sayımlarına göre köyün nüfusu artış göstermiş, bu durum köyün canlı sosyal yapısını ve gelişimini ortaya koymaktadır.
1990 yılı genel nüfus sayımına göre köyün toplam nüfusu, : 362 kişidir. 2000 yılı genel nüfus sayımına göre ise 228’i kadın, 221’i erkek olmak üzere toplam köy nüfusu, 449 kişi olmuştur. Yakın çevresinde Kulaca, Hasan Paşa, Alibey köyleri bulunur. Ulaşım yönünden de çok avantajlı bir pozisyonu vardır. Çünkü Bursa-Ankara anayolu hemen köyün yakınından geçmektedir.
1908 yıllığına göre 50 hane bulunan köyde, 1927 yılında 184 kişi yaşamaktaydı.
İnegöl'de sanayinin gelişmesi ile birlikte köye Trazon, Artvin, Posof, Ardanuç, Şavşat, Selanik muhacırları ve Gümüşhane illerinden göç gelmiştir. 2007 yılı nüfus sayımında Bilalköy'de 111 hane 521 kişi yaşamaktadır.
Yakın köylerle olan ilişkileri ve Bursa-Ankara anayoluna yakınlığı sayesinde, Bilal Köyü hem ekonomik hem de sosyal anlamda stratejik bir konuma sahiptir.
Bilal isminin kökeni
Bilal Köyü'nün ismi, geçmişte Hamamlı-Çamlık Deresi'nin ana yatağının köyün yakınından geçmesi nedeniyle "su altında yaşayanlar" anlamına gelen Bilaloğlu olarak adlandırılmıştır.
Bilal, yerli köy olduğundan tarihî bir boyuta da sahiptir ve de “yatır” olarak dedeleri vardır. Köyün adı Bilal-oğlu veya Gulam-Oğulları olarak geçmektedir. Sözlük anlamı itibariyle “Bilal” ismi, su altında yaşayanlar anlamında kullanılmıştır. Çünkü geçmiş yıllarda Hamamlı-Çamlık Deresi’nin ana yatağı, Bilal Köyü’nün yakın civarından geçmekte imiş. Bu nedenle köye, su altında yaşayanlar anlamına gelmek üzere Bilaloğlu ismi verilmiştir.
Köy halkından bazıları, köyün İsminin Beylikler döneminden, Bilal Bey adından geldiğini rivayet etmektedir.
Bir başka rivayet de şöyledir: Hamza Bey, Oğlu Bilal'ı ekmiş olduğu çeltikleri beklesin, kuşları beklesin diye yöreye yollamış. Oğlu Bilal yörenin arazisini havasını,suyunu çok beğenmiş . Babası Hamza Bey'e burada kalmak istediğini bildirmiş. Zamanla bu arazi Bilal'in ismi ile anılmaya başlamış.Hamza Bey ile oğlu Bilal'ın arası açılmış. Bilal Bey arazisini babasından korumak ve sahiplenmek için, Kulaca Köyü'nün bulunduğu yerde babası Hamza Bey'in arazisine doğru bir gözetleme kulesi yaptırmış. Bu kulenin bitişiğine daha sonra Kulaca Köyü bir Cami yapmıştır ve bu kuleyide minare olarak kullanmaya başlamışlar fakat bu kulenin kapısı Hamza Bey Köyü'ne doğru baktığından Kulaca Köyü'nün şimdiki minare kapısı Kuzeye bakmaktadır. Yörede tarihi olarak tek bu kule vardır.
İstiklal Savaşı'nda köy Yunan İstilasına uğramış. Yunan askerlerince öküz arabaları ile birlikte yol gösterme bahanesi ile Köy'den götürülen daha sonra Aksu yakınlarında kafalarına birer kurşunla öldürülmüş olup, öldü diye bırakılan ve daha sonra yaralı olarak köye gelenlerce yapılan işkenceler anlatılagelmektedir.
1668 tarihli kadı sicilinde ve 1521 yılı Tahrir defterinde Bilal oğlu olarak anılan köy, Sultan 1.Murat tarafından Hamza Bey'e verilmiştir. O tarihte çeltik ekimi yapılan köyde birde çeltik değirmeni vardır.
Tahrir defterlerindeki tespit ve tescillere göre Bilal Köyü, Osmanlı zamanında vakıf köyü statüsünde olup, yıllık vergi gelirleri Bursa-Hamza Bey Külliyesi'ne tahsis edilmiştir.
Bilal Köyün hemen yanında Kulaca Tekfurluğunun kalıntıları bulunur. Burası Roma döneminden beri İnegöl yolunda önemli bir karakol merkezidir.
Geçmişte "pirinç ambarı" olarak bilinen köy, zengin tarihi ve kültürel mirasın yanı sıra bereketli topraklarıyla da ön plana çıkmaktadır.
Tarih boyunca birçok sırrı barındıran ve bugüne kadar pek çok medeniyete ev sahipliği yapan Bilal Köyü, İnegöl'ün unutulmuş hazinelerinden biri olarak tarih sayfalarında yerini almaya devam ediyor.
Bu köy, hem geçmişin izlerini taşıyan bir kültür mirası hem de doğal güzellikleriyle ziyaretçilerini bekley en bir cennet olarak ön plana çıkıyor.
Kaynak: Recep Akakuş Hoca, İnegöl ve Alperenler
Hazırlayan: Ayhan Talha Bayraktar
İNEGÖL HABERLERİ VE İNEGÖL YAZILARI İÇİN TIKLAYINIZ
