Çaylıca Köyünün konumu
Çaylıca Köyü, İnegöl’ün güneyinde, Uludağ'ın kuzey eteklerinde yer alır.
Derin vadilerle ayrılmış, çok dalgalı ve engebeli bir arazide kurulmuştur.
İnegöl şehir merkezine 15 kilometre uzaklıkta bulunan köy, yakın çevresinde Paşaören, Elmaçayır, İnayet ve Gülbahçe köyleri ile çevrilidir.
İnegöl şehir merkezi ile bağlantısı, İnayet, Gülbahçe ve Hoca Köy güzergâhından sağlanır.
Çaylıca Köyünün Tarihçesi
Çaylıca, Kafkas kökenli muhacirlerin yerleştiği bir köydür. 1876-1877 Türk-Rus Savaşı'ndan sonra Kafkaslardan Anadolu’ya gelen göçmenler tarafından kurulmuştur.
İlk göçmenler 1880-1882 yıllarında Batum vilayetinin Hula kazalarından gelmişlerdir.
1915'te Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra ikinci bir göç dalgasıyla aynı bölgeden altı aile daha köye yerleşmiştir.
Köyün kurulduğu yıllardaki adı Pelitli’dir.
1964 yılında resmî bir uygulama ile köyün ismi Çaylıca olarak değiştirilmiştir.
Osmanlı Döneminden Kalma Eser
Köyde Osmanlı döneminden kalma bir cami bulunmaktadır.
1907 yılında köyde cami ve okul inşası tamamlanmıştır. Köy, 1900 yılında 36 hane ve 139 nüfusa sahipti.
“1 Nisan 1900’de Gölcek Yaylağı mevkiinde bulunan ve diğer adı Bataklı olan bu mevkide kurulan köye resmi olarak Mürüvvet adı verilmiş ve ihtiyaç sahibi hanelere nakdi ve ayni yardım yapılmıştır.”
Çaylıca Köyünün Ekonomik Yapısı
Çaylıca, orman köyü statüsündedir. Az miktarda tahıl ürünü yetiştirilir, meyve ve sebze üretimi yapılır. Köyün geçim kaynağı büyük ölçüde ormandır.
1990 yılı genel nüfus sayımına göre köyün nüfusu 170 kişiyken, 2000 yılı genel nüfus sayımına göre 134 kişiye düşmüştür.
Göç ve İskân Hikayesi
Köy, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonrası İnegöl’de çok sayıda muhacirin iskân edilmesiyle kurulmuştur.
1897 yılında Bataklı adlı mevkide 250 nüfus muhacir iskânı için karar çıkmış ve kuracakları köye Mürüvvet adı verilmiştir.
Mürüvvet ahalisi adına köy imamı Mustafa Efendi ve muhtarlar tarafından köy sınırlarının ve arazilerinin çizilmesi talep edilmiştir. Aynı yıl Ferhat Ağa önderliğinde gelen 10 hane Ahıskalı’nın da Mürüvvet’te iskânı uygun görülmüştür.
Batum Acara'dan geldiler
Köy ahalisinin tamamının hangi köylerden göç ettiğine dair arşiv bilgileri yetersizdir. Ancak Acara’nın Shalta köyü Zablana Mahallesi’nden göç edenlerin bulunduğu bilinmektedir.
Yukarı Acara’nın Riketi köyünden gelenler de köy sakinleri arasındadır.
Çaylıca Köyü’nün bir diğer adı Mürüvvet’tir ve bu isim 2. Abdülhamit döneminde verilmiştir. Köye aynı zamanda Bataklı da denir.
İnegöl’de Gürcü muhacirlerinin iskânı uzun yıllar devam etmiş, bu köy tarih boyunca çeşitli göç dalgaları ile zenginleşmiştir.
Çaylıca Köyü, tarihi ve kültürel zenginlikleriyle hem yerel halkın hem de ziyaretçilerin ilgisini çekmeye devam ediyor.
Murat Kasap'ın yazısı: Tarihten Sayfalar
Gürcü Muhacirlerine Dair; İnegöl Mürüvvet Köyü: 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonrası İnegöl’de çok sayıda muhacir iskan edilmiştir.
İnegöl’de Gürcü muhacirlerinin iskanı uzun yıllar devam etmiş, 1897 yılında Bataklı adlı mevkide 250 nüfus muhacir iskanı için karar çıkmış ve kuracakları köye Mürüvvet adı konulmasına dair 21 Kasım 1897’de padişahın iradesi yayınlanmıştır.
27 Mart 1898’de Mürüvvet ahalisi adına köy imamı Mustafa Efendi, Birinci Muhtar Şakir Efendi, İkinci Muhtar Mahmud Ağa ve azalar Yusuf Ağa ile Kemal Ağa tarafından İnegöl Emlak-ı Hümayun İdaresi’ne gönderilen dilekçede köy sınırlarının ve arazilerinin çizilmesi talep edilmektedir.
Aynı yıl içinde Ferhat Ağa önderliğinde gelen 10 hane Ahıskalı’nın da Mürüvvet’te iskanı uygun görülmüştür.
1 Nisan 1900’de Gölcek Yaylağı mevkiinde bulunan ve diğer adı Bataklı olan bu mevkide kurulan köye resmi olarak Mürüvvet adı verilmiş ve ihtiyaç sahibi hanelere nakdi ve ayni yardım yapılmıştır. Köy bu tarihte 36 hane 139 nüfustur.
Mürüvvet köyünün cami ve okul inşası 1907 yılında tamamlanmıştır.
Köy ahalisinden Musa Ağa askerlik hizmetinde iken 1909’da İzmir Devlet Hastahanesi’nde vefat etmiştir. Köy ahalisinin tamamının hangi köylerden göç ettiğine dair arşiv bilgileri yetersizdir.
Ulaştığımız bir belgede Acara’nın Shalta köyü Zablana Mahallesi’nden olup İstanbul Fatih Bahri Sefid Medresesi’nde talebe iken 1910 yılında vefat eden Mehmed Ali Efendi’nin yeğenleri Mustafa Efendi ile Osman Efendi’nin Mürüvvet köyünde iskan edildikleri yazılıdır.
Saha çalışmalarında da görüştüğümüz kişiler Yukarı Acara’dan (Hula kasabası merkezi) göç ettiklerini belirtmişlerdir. Resmini paylaştığımız amcamız da Yukarı Acara’nın Riketi köyünden göç ettiklerini söylemiştir.Köyün bir diğer ismi Çaylıca’dır.
(Mürüvvet köyünde iskan hakkında bkz. Murat Kasap, Osmanlı Arşiv Kayıtlarında 93 Harbi Batum Muhacirleri, İstanbul 2018, s.691-694)
Hazırlayan: Ayhan Talha Bayraktar
