Merhaba İnegöl'ün güzel insanları!
İnegöl'ün tarih ve kültürüne dair yazılarımıza devam ediyoruz.
İnegöl, tarihi boyunca önemli değişimlere tanık olmuştur. İlk kayıtlarda küçük bir kasaba olarak görülen bu bölge, zamanla önemli bir yerleşim merkezi haline gelmiştir. İşte bu gelişimin detayları:
Küçük Bir Kasabadan Büyüyen Bir Şehre
1487 yılı kayıtlarına göre, İnegöl, 74 hanelik küçük bir kasaba idi. O dönemde, merkez mahalleye bir isim bile verilmemişti, sadece Cuma Mahallesi isim olarak tescil edilmişti. Bu mahallede yer alan Cuma Camii, Yıldırım Beyazıt tarafından inşa ettirilmiş olup, bu caminin daha önce İnegöl'de bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Orhan Gazi ve İlk İmar Faaliyetleri
Orhan Gazi döneminde, İnegöl'deki mescitte görev yapan İmam Hatip için tahsis edilen hizmet dirliği, günümüzde Sinan Bey Camii karşısında yer alan Zaviyeli-Mescit görevlisi için tahsis edilmiş olmalıdır. Yıldırım Beyazıt, İnegöl'de ilk büyük imar faaliyetlerini başlatmış, Cuma Camii ve çevresinde Cuma Mahallesi'nin oluşumuna öncülük etmiştir. Yıldırım Beyazıt, camiyi yerleşim alanının kenarında, hamamı ise ortasında ve Zaviyeli-Mescit'in hemen yakınında inşa ettirmiştir. Günümüzde Çifte-Hamamlar adı verilen iki hamamdan kuzeyde olanı, Yıldırım Hamamı'dır. Bu da Yıldırım Beyazıt'ın, İnegöl'ün ilk imar faaliyetlerini başlattığını gösterir.
İshak Paşa ve Külliyesi
1520 yılında yapılan tahrirde İnegöl, Cumi-i Kebir, Sinan Bey ve Yenice olmak üzere üç mahalle olarak gösterilmiştir. Ancak, İshak Paşa'nın yaptırdığı külliye etrafında mahalle teşekkül etmemiş, çok sayıda dükkân ve iş yeri açılmıştır. Bu nedenle İshak Paşa Camii, Çarşı Camii olarak anılmıştır. Bursa Kütüğü adlı eserde Kâmil Kepecioğlu, 1510 yılında yapılan tahrirde İshak Paşa Külliyesi ve çevresinde yer alan çarşı, dükkân ve iş yerlerinin mali yönden bir mahalle olarak değerlendirildiğini belirtir. Buna karşın, 140 yıl sonra İnegöl'ü ziyaret eden Evliya Çelebi, kasabanın merkez mahallelerini üç mahalle olarak gösterir ve çarşı yöresini mahalle olarak dikkate almaz.
Yenice Mahallesi'nin Kurulması
Bu dönemde İnegöl'ü Yenişehir'e bağlayan yolun çıkış noktasında ticaret kervanlarının konaklama yeri olarak kullandıkları Nakkârezen Çiftliği vardı. Günümüzde Sinan Bey Mahallesi, Yeni Cami Sokağı'nda merkadi bulunan Şaban Dede, bu çiftliğin şeyhiydi. Cuma Camii çevresinde oluşturulan Cami-i Şerif Mahallesi'nden sonra Yenice Mahallesi'nin kurulması, İnegöl'ün imarında üçüncü aşamayı teşkil eder. Bu aşamayı sağlayan kişi, tahrir defterlerinde zeamet sahibi olarak gösterilen Hamza Beyoğlu Derviş Mehmet Bey'dir.
İnegöl'ün bu tarihi gelişimi, küçük bir kasabadan önemli bir yerleşim merkezine dönüşümünün hikayesini anlatır. Bu dönüşümde önemli rol oynayan şahsiyetler ve yapılan imar faaliyetleri, İnegöl'ün tarihi dokusunu şekillendirmiştir. (DEVAM EDECEK)
Sıradaki yazımızda görüşmek üzere! Yaşam sevinciniz eksik olmasın!
