"Gülünecek şeylere gülüyoruz. Niçin gülüyoruz diye soru mu olur?" diyebilirsiniz. Ancak gülmek o kadar da basit bir eylem değil.
İlk insanlar Adem babamız ile Havva annemizden bugüne gülen de biziz ağlayan da... Acaba ağlamak ve gülmek yaratılıştan sadece biz insanlara yüklenen bir özellik mi?
Gülmenin Bilinmeyen Yüzü
Gülmek: İlk Çığlıkla Başlayan Hikaye
Bebekler doğar doğmaz ağlarlar ama ancak dört hafta sonra gülümsemeye başlarlar. Anne baba gülümsedikçe, bebek de gülümsemeye başlar. Anne baba mutlu oldukça bebeğin gülmeleri artar.
Bilim adamlarının tespitine göre; Bebeklerin doğar doğmaz ağlaması ama gülümsemenin bir süre sonra gelişmesi, gülmek ve gülümsemenin doğuştan gelen değil, öğrenilen davranışlar olduğunu gösteriyor.
Ancak ağlamak gibi gülmenin de yaratılıştan geldiğini söylesek yanılmış olmayız.
Araştırmacılar, gülmeyi, sosyal bağları güçlendiren ve çevreye uyumu kolaylaştıran temel bir insan davranışı olarak tanımlıyor.
İnsan Nasıl Güler?
Gülmek, vücudun çeşitli sistemlerinin senkronize hareketiyle gerçekleşir:
- Beyin: Mizah veya komik durum algılandığında, beynin ön lobu analiz yapar ve limbik sistem bunu bir tepkiye dönüştürür.
- Ses telleri: Akciğerlerden çıkan hava, ses tellerini titreştirerek kahkaha seslerini oluşturur.
- Yüz kasları: Özellikle zygomaticus major kası kasılarak gülümseme oluşur.
- Diyafram ve karın kasları: Yoğun kahkahalarda kasılmalar yaşanır.
Endorfin ve Gülmek: Mutluluk Kimyası
Gülerken kalp atışı hızlanır, derin nefes alınır, beyin tarafından 'endorfın' denilen kimyasallar salgılanır. Endorfin ise vücudumuzda gerginliği, ağrıyı azaltır.
Gülerken vücudumuzun endorfin salgılaması, bu eylemin sadece bir "iyi hissetme" durumu olmadığını, aynı zamanda fiziksel ve psikolojik rahatlama sağladığını gösteriyor. Endorfin, vücutta doğal bir ağrı kesici görevi görür ve stresi azaltır.
Gülmek de üzüntü veya öfke gibi bir boşalma yoludur, ancak bunun niçin böyle olduğu tam olarak bilinmiyor.
İnsan Niçin Güler?
- Duygusal İfade:
- Gülmek, mutluluk, neşe, sevinç gibi pozitif duyguların dışa vurumudur.
- Aynı zamanda gerginlik, stres veya rahatsızlık gibi duygusal durumlara da tepki olabilir.
- Sosyal Etkileşim:
- Gülmek, sosyal bağları güçlendirir, insanları birbirine yakınlaştırır.
- Grup içinde uyumu ve aidiyeti artırır.
- İletişimde olumlu bir atmosfer yaratır.
- Fizyolojik Nedenler:
- Gülmek, vücutta endorfin salgılanmasını tetikler, bu da rahatlama ve mutluluk hissi verir.
- Stres hormonlarının azalmasına yardımcı olur.
- Kan dolaşımını hızlandırır ve bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Psikolojik Nedenler:
- Bazı durumlarda gülmek, güç ve saldırganlığın bir göstergesi de olabilir.
- Gülmek, kişinin kendisini daha iyi hissetmesine yardımcı olur.
Gülmenin Sosyal Boyutu
Gülmek, her zaman mutluluk ifadesi olmayabilir. Sosyal hiyerarşideki güç dengeleri, gülmeyi bir itaat veya uyum göstergesi olarak şekillendirebilir. Ayrıca, gülmek, grup içindeki bağları güçlendirerek sosyal uyumu artırabilir. Kalabalıkta ortamda daha çok güleriz. Sevdiklerimizin yanında daha çok güleriz.
Güç ve iktidar da, karşısında daima tebessüm eden yüzler görür. Bu gülen yüzlere aldanmamak lazım. Bu gülen yüzlerin içi kan ağlıyor olabilir. Demek ki bazı mutsuz insanlar gülerken iyi rol yapıyor olabilir.
Çok yüksek sesle gülmek, gelebilecek tehlikelere karşı sinirsel bir reaksiyon da olabiliyor. İki insan arasındaki bir mücadelede veya bir oyunda güçlü olan, zayıfı yenerken de gülebilir. Yani gülmek, gücün, üstünlüğün, küçük görmenin ve saldırganlığın bir göstergesi de olabilir.
Gülerken insanın yüz ifadesinden onun mutlu olduğunu düşünürüz. Ancak gülen o yüz ifadesi ile arkasında yatan gerçek duygular arasındaki ilişkiyi herkes anlayamaz. Psikologlar bile bu bağlantıyı çözmekte aciz kalıyorlar.
Mutluluktan gülmesi gerekenlerin niçin gözyaşları içinde ağladıkları, üzülen ve korkan insanların ağlamaları beklenirken, gözyaşları içinde kahkahalara boğulma nedenleri hala sırdır.
Gülme Çeşitleri Nelerdir?
- Kahkaha: Yüksek sesli, coşkulu gülme.
- Gülümseme: Sessiz, hafif gülme.
- Kıkırdama: Hafif, kesik kesik gülme.
- Alaycı Gülme: Küçümseme veya aşağılama içeren gülme.
- Sinirli Gülme: Gerginlik veya stres nedeniyle ortaya çıkan gülme.
- Samimi gülme: İçten gelen ve duygusal gülme.
- Yapay gülme: İçten gelmeyen ve sosyal gülme.
Gülmek ve Sağlık
Yapılan araştırmalar, yetişkinlerin ve çocukların gün içinde ne kadar güldüğünü ve bu gülmelerin sağlığımız üzerindeki etkilerini inceliyor.
Gülerken harcanan enerji, stresin azalması ve sosyal bağların güçlenmesi, gülmeyi sadece bir duygu ifadesi olmanın ötesine taşıyor.
Gülmek Sağlığa Faydalı mı?
Kesinlikle evet! Gülmek;
- Stresi azaltır: Kortizol seviyelerini düşürerek gevşemeyi sağlar.
- Bağışıklık sistemini güçlendirir: Endorfin salgısını artırarak vücudu güçlendirir.
- Ağrı kesici etki gösterir: Beyinde doğal morfin etkisi yaratır.
- Kalp sağlığını iyileştirir: Kan dolaşımını hızlandırır ve damarları genişletir.
- Sosyal bağları güçlendirir: İnsanlar arasında güven ve empatiyi artırır.
Çok Gülmenin Zararı Var mı?
Aşırı gülmek bazı durumlarda zararlı olabilir:
- Nefes darlığı: Uzun süren kahkahalar, solunum ritmini bozabilir.
- Kas spazmı: Karın kasları ve diyafram uzun süre kasılabilir.
- Bayılma: Aşırı gülme, kan basıncını etkileyerek bayılmaya neden olabilir.
- Kalp hastaları için risk: Yoğun kahkaha sırasında kalp ritmi değişebilir.
Gülen Hayvanlar var mı?
Peki hayvanlar güler mi? İnsanın gülmesi ve kahkaha atması gibi olmasa da bilim insanları bazı hayvanların gülme benzeri tepkiler verdiğini söylüyorlar. İşte o hayvanlar:
Bazı kedi, köpek türleri, sıçanlar, primatlar, firavun faresi, yunus, orca balinası ve fil..
Gülmenin Biyolojik ve Psikolojik Nedenleri
Gülmek üzerine yapılan araştırmaların sonuçlarını ve metindeki bilgileri madde madde sıralayalım:
- İçgüdüsel Bir Tepki:
- Bebekler doğar doğmaz ağlarlar, ancak yaklaşık dört haftalık olduklarında gülümsemeye başlarlar.
- Gülmek, ilkel atalarımızdan kalma, sosyal uyum ve paylaşım ile ilgili bir davranış biçimi olabilir.
- Fizyolojik Etkiler:
- Gülerken kalp atışı hızlanır, derin nefes alınır.
- Beyin, endorfin adı verilen kimyasallar salgılar.
- Endorfin, vücuttaki gerginliği ve ağrıyı azaltır.
- Duygusal Boşalma:
- Gülmek, üzüntü veya öfke gibi bir boşalma yoludur.
- Gülmek, bedendeki gerginliği azaltır, hatta kas kontrolünün kaybedilmesine neden olabilir.
- Sosyal İşlevler:
- Gülmek, sosyal ilişkilerde mutluluğu paylaşma aracıdır.
- Ancak, her zaman mutluluk ifadesi değildir; güç ve itaat ilişkilerinde de görülebilir.
- Yüksek sesle gülmek, gelebilecek tehlikelere karşı sinirsel bir reaksiyon da olabilir.
- Gülmek, gücün ve saldırganlığın bir göstergesi de olabilir.
- Duygu ve İfade Arasındaki Karmaşıklık:
- Gülme anındaki yüz ifadesi mutluluğu gösterse de, arkasındaki duygular tam olarak anlaşılamamıştır.
- Mutluluktan ağlamak veya üzüntüden gülmek gibi durumların nedenleri hala tam olarak çözülememiştir.
- Kahkaha ve gülümseme farklı anlamlar taşır. Gülümseme her zaman mutluluk ifadesi olmasada, kişinin karşı tarafa iyi duygular beslediğini gösterir.
Gülme Alışkanlıklarındaki Değişimler:
- 1950'li yıllarda insanlar günde ortalama 18 dakika gülerken, günümüzde bu süre 6 dakikaya düşmüştür.
- Yetişkinler günde ortalama 60, çocuklar ise 500 kez güler.
- Bir gülüş ortalama 6 saniye sürer.
Din, Kültür ve Toplumlarda Gülmek Nasıl Algılanır?
- Din: Bazı dinlerde gülmek, ciddiyetin zıttı olarak görülebilirken, bazı dinlerde neşe ve şükran ifadesi olarak kabul edilir.
- Kültür: Farklı kültürlerde gülme, farklı anlamlar taşıyabilir. Örneğin, bazı kültürlerde yüksek sesle gülmek saygısızlık olarak kabul edilirken, bazı kültürlerde samimiyetin göstergesi olabilir.
- Toplum: Toplumsal normlar, gülme davranışını şekillendirir. Örneğin, iş ortamında daha kontrollü bir gülme beklenirken, arkadaş ortamında daha rahat gülünebilir.
- İslamiyet: Peygamber Efendimiz (S.A.V.) tebessümü teşvik etmiş, aşırı gülmeyi ise kalbi katılaştırıcı olarak görmüştür.
- Budizm: Mutluluk ve gülümseme meditasyonun bir parçasıdır.
- Batı Kültürü: Mizah ve kahkaha, bireysel özgürlüğün bir göstergesi olarak yaygındır.
- Doğu Kültürü: Geleneksel olarak daha kontrollü ve saygılı bir gülme anlayışı benimsenmiştir.
- Japonya: Gülmek bazen utanç verici kabul edilebilir, bu yüzden ellerle ağız kapatılır.
- Afrika Kültürleri: Gülmek, topluluk içinde aidiyetin bir simgesi olarak görülür.
Gülmenin Tarihi, Kültürü, Sinema ve Edebiyatı
- Antik Yunan: Aristoteles, kahkahayı insana özgü bir özellik olarak tanımlamıştır.
- Ortaçağ Avrupa’sı: Aşırı gülmek kibarlık dışı kabul edilirdi.
- Osmanlı’da Mizah: Nasreddin Hoca ve Karagöz-Hacivat, halk mizahının en bilinen örnekleridir.
- Sinema Dünyası: Charlie Chaplin ve Buster Keaton gibi komedyenler, sessiz sinemada gülmeyi bir sanat haline getirmiştir.
- Edebiyat: Cervantes’in Don Kişot'u, mizahın edebiyatta nasıl bir anlatım biçimi olabileceğini gösterir.
Gülmek Hakkında İlginç Bilgiler:
- Bebekler doğmadan önce bile anne karnında gülümseyebilir!
- Ortalama bir insan günde 15-20 kez güler.
- Gülmek bulaşıcıdır ve beynin aynalama sistemi sayesinde başkalarını da güldürür.
- Bir insanın kahkaha sesi, parmak izi gibi eşsizdir!
- Dünya Rekoru: Hintli komedyen Belachew Girma, 3 saat 6 dakika boyunca durmadan gülerek dünya rekoru kırmıştır.
- Gülme üzerine yapılan ilk araştırmalar Antik Yunan'a kadar uzanır.
- Orta Çağ'da gülmek, genellikle günah olarak kabul edilirdi.
- Rönesans döneminde gülmek, yeniden değer kazanmaya başladı.
- Sinema ve edebiyat, gülmeyi farklı şekillerde ele alır. Komedi türü, gülmeyi temel alan bir sanat dalıdır.
- Yapılan araştırmalara göre insanlar 50'li yıllarda günde ortalama 18 dakika gülerken, bu süre günümüzde 6 dakikaya düşmüş bulunmaktadır.
- Yetişkinlerin günde ortalama 60, çocukların ise 500 kez güldüğü ve bir gülüşün ortalama 6 saniye sürdüğü araştırmacılar tarafından saptanmıştır
- Gülmek bulaşıcıdır. Bir kişinin güldüğünü duymak veya görmek, diğer insanların da gülmesine neden olabilir.
- Bazı hayvanlar da insanlara benzer şekilde güler. Örneğin, şempanzeler gıdıklandıklarında kahkaha atarlar.
Allah iki cihanda yüzümüzü güldürsün, başka ne diyelim? :)
İnanç haberleri için TIKLAYINIZ!
Astroloji ve Rüya haberleri için TIKLAYINIZ!
Kadın Aile haberleri için TIKLAYINIZ!
Kültür Sanat haberleri için TIKLAYINIZ!
