Kişi, mirasçısını mirasından mahrum etme hak ve yetkisine sahip değildir
Miras hukuku, bireylerin vefatı sonrası aile içinde mal ve mülklerinin nasıl dağıtılacağını düzenleyen bir alandır.
Mirasçıların hakları ve mirastan mahrum bırakılma durumları da hukukun önemli bir parçasıdır. Din İşleri Yüksek Kurulu'nun 12.07.2017 tarihinde yaptığı açıklamalara göre, mirasçıların mirastan mahrum bırakılması sadece belirli istisnai durumlarda mümkündür.
Ailevi Bağların Miras Hukukundaki Yeri
Mirasçıların Hakları ve Sorumlulukları
İslam hukukuna göre, bir kişinin mirasçısını keyfi olarak mirasından mahrum etmesi mümkün değildir. Ancak, mirasçının mürisi öldürmesi veya farklı dinlere mensup olmaları gibi durumlar miras hakkını kaybettirir.
Çocukların anne babalarına karşı yanlış ve hataları onların mirastan mahrum bırakılmalarına dinen sebep teşkil etmez.
Çocukların anne-baba ile olan sevgi ve gönül bağını koparacak davranışlarda bulunması, onları mirastan mahrum bırakma sebebi sayılmaz. Anna babaya isyanın, anne babaya itaatsizliğin günahı büyüktür ve bu konuda çocuklar Allah'a karşı sorumludur. Ancak bu kişiyi evlatlıktan ve mirastan düşürmez.
Her Müslüman kendi görevini yapıp-yapmadığının hesabını Allah’a verecektir. ( Necm, 53/38-41)
Vasiyet ve Mirasın Dağıtımı
İslam dininde Anne-baba, hangi sebeple olursa olsun, çocuklarını evlatlıktan reddetme ve mirastan mahrum bırakma yetkisine sahip değildir.
Mirastan mahrum bırakmanın dini bir geçerliliği olmadığı gibi, "evlatlıktan çıkardım" demekle de bir çocuk evlatlıktan çıkarılmış sayılmaz.
Ancak anne baba hayatta iken kendi mülkünde istediği gibi tasarrufta bulunabilir. Sadaka verebilir, malını vakfedebilir. İstediği evladına hediye verebilir. İstediği evladına da hayatta iken malını vermeyebilir.
İşte bu noktada isyan eden, anne babayı saymayan evladını hediye ve bağıştan mahrum bırakabilir. Ancak bu konuda da haksızlık yapmaması, adaleti gözetmesi gerekir.
Anne baba, vakfetme, vasiyet etme, sadaka verme durumlarında mirasçı evlatlarını gözeterek, malının üçte birinden fazlasını elden çıkarmamalıdır.
Din ve Miras Hukuku
Sonuç olarak; Anne-baba evladını evlatlıktan çıkaramaz, "evlatlıktan çıkardım" demekle de evlatlıktan çıkmış olmaz.
Anne-babanın hangi sebeple olursa olsun çocuklarını mirastan mahrum etmek için evlatlıktan reddetme yetkisi bulunmadığı gibi mirastan mahrum bırakmak için vasiyette bulunması da câiz değildir.
Anne babanın bir çocuğu için; “Vasiyetim olsun, şu çocuğuma, bıraktığım mirastan vermenizi istemiyorum veya evlatlıktan çıkardım.” demesinin dinen geçerli bir hükmü yoktur, böyle bir söz ve vasiyet de geçersizdir.
Hazırlayan: Ayhan Bayraktar
