Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Aralık 2024 Dış Ticaret İstatistikleri, ihracatın bir önceki yıla göre %2,1 arttığını, ithalatın ise %10,9 yükseldiğini gösterdi. Peki, bu rakamlar ne anlama geliyor? Türkiye'nin dış ticaret dengesi nasıl şekilleniyor? Dış ticaret açığı neden büyüyor?
İhracatta Artış Var Ama Yeterli mi?
Aralık ayında Türkiye'nin ihracatı %2,1 artarak 23,4 milyar dolara yükseldi. 2024 yılının genelinde ise ihracat %2,4 artışla 261,8 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Ancak burada kritik bir nokta var: İhracat artarken ithalatta daha büyük bir sıçrama var! Yani, kazandığımızdan daha fazla harcıyoruz!
En çok ihracat yaptığımız ülkeler:
- Almanya (1,64 milyar dolar)
- ABD (1,49 milyar dolar)
- Birleşik Krallık (1,41 milyar dolar)
- Irak (1,19 milyar dolar)
- İtalya (1,18 milyar dolar)
Bu ülkeler, toplam ihracatın %29,6’sını oluşturuyor. Peki, neden Almanya Türkiye için en büyük ihracat pazarı? Çünkü sanayi ve otomotiv gibi sektörlerde Almanya’nın Türkiye ile güçlü ticari bağları var.
İthalatta Büyük Artış: Türkiye En Çok Hangi Ülkelerden Ürün Alıyor?
Aralık ayında ithalat %10,9 artarak 32,2 milyar dolara yükseldi. 2024 yılının genelinde ise ithalat %5 azaldı ve 344 milyar dolar olarak gerçekleşti.
En fazla ithalat yaptığımız ülkeler:
- Rusya (4,54 milyar dolar)
- Çin (3,88 milyar dolar)
- Almanya (2,59 milyar dolar)
- İtalya (1,76 milyar dolar)
- İsviçre (1,46 milyar dolar)
Rusya'nın listenin başında olması enerji ithalatımızdan kaynaklanıyor. Doğal gaz ve petrol ihtiyacımızın büyük bir kısmı Rusya’dan karşılanıyor.
Dış Ticaret Açığı %43,9 Arttı! Ne Anlama Geliyor?
Dış ticaret açığı, ithalatın ihracattan fazla olmasıyla ortaya çıkan farktır. Aralık 2024’te dış ticaret açığı %43,9 artarak 8,7 milyar dolara yükseldi. Yani, ülkemiz dışarıya sattığından daha fazla mal alıyor.
Ancak yılın genelinde iyi haber var! 2024 yılı boyunca dış ticaret açığı %22,7 azalarak 82 milyar dolara geriledi. Yani, genel anlamda ithalatı kısmaya yönelik bir ilerleme var.
Hangi Sektörler Öne Çıkıyor?
İhracatta en büyük pay %93,7 ile imalat sanayinin!
- Türkiye'nin ihracatı büyük ölçüde sanayi ürünlerine dayanıyor.
- Tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörünün payı %4,1, madencilik sektörünün payı %1,6.
İthalatta en büyük pay %68,6 ile ara mallarında!
- Türkiye, üretim yapmak için dışarıdan hammadde ve ara malı almak zorunda.
- Bu da ithalatı zorunlu kılıyor ve dış ticaret açığını büyütebiliyor.
Peki, Türkiye İçin Bu Veriler Ne Anlama Geliyor?
İhracat artıyor ama ithalat daha hızlı yükseliyor!
- Dış ticaret açığını kapatmak için ihracat artışının daha hızlı olması gerekiyor.
- Türkiye'nin yüksek teknoloji ürün ihracatını artırması lazım. Şu an toplam ihracat içinde yüksek teknoloji ürünlerinin payı sadece %4,7!
Enerji bağımlılığı dış ticaret açığını artırıyor!
- Türkiye, enerji ithalatına bağımlı olduğu için Rusya ve Çin’den büyük alımlar yapıyor.
- Yerli ve yenilenebilir enerjiye daha fazla yatırım yapmak uzun vadede dış ticaret açığını azaltabilir.
İhracatta Avrupa pazarı kritik önemde!
- Almanya, Birleşik Krallık, İtalya gibi ülkeler Türkiye’nin en büyük müşterileri.
- Avrupa ile olan ilişkiler ihracat açısından büyük bir önem taşıyor.
Vatandaş İçin Ne Anlama Geliyor?
Döviz kurları dalgalanabilir!
- İthalatın artması, döviz talebini artırıyor.
- Bu da döviz kurlarını yukarı yönlü etkileyebilir.
İthal ürünler daha pahalı olabilir!
- Türkiye'nin en büyük ithalat kalemleri arasında teknoloji ve enerji var.
- Döviz kuru yükselirse telefon, bilgisayar, otomobil gibi ithal ürünler daha pahalı hale gelebilir.
Sanayi sektöründe istihdam fırsatları artabilir!
- Sanayi ihracatında artış olması, üretimi destekler ve iş fırsatlarını artırabilir.
- Ancak yerli üretim artırılmazsa ithalat bağımlılığı devam eder.
Peki, Önümüzdeki Aylarda Ne Olacak?
İhracatın ithalatı karşılama oranı %76,1’e yükseldi.
Bu oran artarsa dış ticaret dengesi iyileşebilir.
Dış ticaret açığının azalması için yüksek teknoloji ürün ihracatı artmalı!
Türkiye’nin, sanayi üretiminde daha fazla katma değerli ve yüksek teknoloji içeren ürünlere yönelmesi gerekiyor.
Bir sonraki rapor 27 Şubat 2025’te açıklanacak!
Peki, sizce Türkiye dış ticaret açığını kapatabilir mi?
Enerji bağımlılığı nasıl azaltılmalı?
Sanayi ve teknoloji yatırımları ihracatı nasıl etkileyebilir?
Tüm bu soruların cevabını önümüzdeki aylarda göreceğiz! 27 Şubat’ta yeni verilerle birlikte dış ticaretin seyrini takip etmeye devam edeceğiz.
