Kadının Tarih Boyunca Mücadelesi: Haklar, Hurafeler ve İslam'ın Yenilikleri
Tarihin derinliklerinden gelen ve İslam'ın getirdiği yeniliklerle şekillenen kadın hakları yolculuğuna bir bakış. Bu haberde, kadının toplumsal konumu ve ona atfedilen hurafelerin üzerinden yüzyılların ötesine yolculuk ediyoruz.
Tarih boyunca, kadınlar sadece biyolojik rolleriyle sınırlı kalmış, sosyal, hukuki ve ekonomik haklardan mahrum bırakılmıştır. Antik çağlardan Ortaçağ Avrupa'sına, Asya'dan Orta Doğu'ya kadar uzanan bu uzun ve çetin yolculuk, İslam'ın kadınlara sunduğu haklarla yeni bir döneme girmiştir.
Kadın ve Tarihsel Zulüm
Antik Çağlarda Kadının Yeri: Eski Yunan ve Roma'da kadınlar, medeni haklardan yoksundu. Hatta bazı Roma toplantılarında kadınların "ruhsuz ve edebi hayattan nasibi olmayan varlıklar" olarak görüldüğüne dair kararlar alındı.
"Eski Roma'da kadının durumu çok feciydi. Hatta Roma'da bazı toplantılarda, kadının ruhsuz ve edebi hayattan nasibi olmayan bir hayvandan ve şeytanın iğrenç işinden ibaret bulunduğuna dair kararlar alındığı bile vakidir."
Ortaçağ ve Bizans'ta Kadın
Bizans İmparatorluğu'nda kadınlar, erkeklerin mülkü gibi görülüyordu. Hayatları ve ölümleri eşlerinin elindeydi ve sık sık şehvet aracı olarak görülüyorlardı.
Sözde en medeni olan Atinalılar arasında bile kadın çarşılarda satılırdı.
1788 yıllarına kadar kadın ingiltere'de de kocasına mutlak itaata mecbur olup hemen hemen hiçbir hakka sahip değildi. Kocası evde başının ucuna kocaman bir sopa asardı ki karısı ne zaman bir emrini tutmazsa, onu kullanırdı.
Avrupa'da "Kadının ruhu var mıdır, yok mudur?" diye tartışmaalrı yaşanmıştır.
Kadının İslam Öncesi Durumu
İslamiyet öncesi Arap Yarımadası'nda kadınlar, toplumun en alt katmanında yer alıyor, kız çocukları diri diri gömülebiliyordu. Bu insanlık dışı uygulamalar, Kur'an'da eleştirilmiştir.
"Onlardan birine kız doğumu müjdesi verilince öfkeli olarak yüzü simsiyah kesilir. Kendisine verilen kötü müjde yüzünden halktan gizlenmeye çalışır. Onu utana utana tutsun mu? Toprağa mı gömsün?.." - Nahl Suresi, Âyet, 58,59
İslam ve Kadın Hakları
İslam, kadınlara sosyal ve hukuki haklar tanıyarak onların toplum içindeki konumlarını yükseltmiştir. Hz. Muhammed'in (S.A.S.) öğretileri, kadınları erkeklerin eşleri, yardımcıları ve danışmanları olarak tanımıştır.
"Kadın da kocasının evinde bir çobandır ve yönetimi altında olanlardan sorumludur" - Fethü'l-Kebir, c. 2, s. 330
"En hayırlınız kadınlarına karşı en iyi davrananınızdır" H.Ş
Sevgili Peygamberimiz (s.a.v)Veda hutbesinde:
"Ey insanlar! Sizin kadınlarınız üzerinde birtakım haklarınız vardır. Onlar sizin haklarınıza riayet etmelidirler.Onların da sizin üzerinizde hakları vardır. Onlara karşı iyi davranınız. Eşlerinize şefkatle muamele edin. Siz onları Allah'ın ahdi ile aldınız. Onlar size Allah'ın ahdi ile helâl olmuştur" buyurmuşlardır.
İslam, kadınlara mal, nefis ve zimmet üzerine tasarruf hakkı gibi geniş yetkiler vermiş, onları hukuk açısından erkeklerle eşit tutmuştur.
Kadın ve Hurafeler
Kadınlar hakkında yaygın olan birçok hurafe, onların sosyal konumlarını etkilemiş, bazen ezilme ve hor görülmeler ine yol açmıştır. Bu hurafeler, kadınların toplumsal yaşamdaki rolleri hakkında yanlış algıları pekiştirmiştir.
İşte kadınlar hakkında uydurulan batıl inanış ve hurafelerden bazıları:
1. Evden çıkan erkek işine giderken önünü kadın keserse işi ters gider.
2. Kısa boylu kadın uğursuzdur.
3. Hayızlı (aybaşılı) kadın sebze bahçesinden geçerse sebzeleri kurutur.
4. Hayızlı kadın akşam ezanından sonra küpten turşu çıkarırsa turşu bozulur.
5. Gelin eve ilk geldiğinde kaynanasının iki bacağı arasından içeri girerse saygılı olur.
6. Bir kız akşam ezanı okunurken merdiven altından geçerse kısır kalır.
7. Cuma günü ezan okuyan müezzine kızın başörtüsü veya mendili sallattırılırsa nasibi çıkar.
8. Çocuğu yaşamayan bir kadın bir yatıra "Bunu sana sattım" der ve kurban kestirir. Çocuk dünyaya gelince eğer kız ise adını satı, oğlan olursa Satılmış koyar. Aksi halde çocuğu yaşamaz.
9. Çocuğu ölen kadın Cuma günü iş yapmaz.
10. Gelin olanın duvağı evde kalmış kızın başında çözülürse bahtı açılır.
11. Evde kilitlenen kilit, bayram sabahı veya Cuma günü, namazdan önce imam tarafından camide açılırsa kızın bahtı açılır.
12. Çocuğu yaşamayan kadın yeniden doğum yaptığında 40 evden topladığı parçalarla gömlek dikip çocuğuna giydirirse çocuğu yaşar ve ömrü uzun olur.
13. Aş yeren bir kadın çirkin bir yere bakarsa çocuğu çirkin olur.
14. Doğum yapan kadın yedigün çocuğunun yanından dışarı çıkmaz. Çıkarsa cinniler gelir çocuğu götürür. Başka bir çocukla değiştirir.
15. Doğuran kadının (lohusanın) bulunduğu yere süpürge, Kur'ân, soğan, sanmsak aşılırsa "alkansı" lohusa ve çocuğa zarar vermez.
16. Lohusa kadının ve çocuğun yastığı altına iğne, çuvaldız, kama, bıçak konursa albasmaz.
17. Bir hamile kadın ölü yıkanırken suyundan atlarsa çocuğu baygın doğar
18. Evli birinin yüzüğünü bekar kız takarsa kısmeti kesilir
19. Bekar kız, evli birinin gelinliğini giyerse kısmeti kesilir
20. Hamileyken yumurta yiyen kadının çocuğu haylaz olur
21. Hamileyken karnında anahtar açanın doğumu kolay olur
22. Kadının saçı uzun aklı kısa olur
23. Önünden kadın, köpek, eşek geçmesi uğursuzluktur
24. Kadının karnından sıpayı sırtından sopayı eksik etmeyeceksin
25. Kadın İblis'in yularıdır.
Sonuç olarak, İslam dini kadınlarla ilgili tüm batıl inanış, zuküm, haksızlık, uydurma ve hurafelere son vermiştir.
İslam'ın getirdiği kadın hakları, tarihsel olarak kadınların maruz kaldığı zulüm ve ihmalin üstesinden gelmekte önemli bir adım olmuştur. Bu, yalnızca İslam tarihinde değil, dünya tarihinde de önemli bir dönüm noktasıdır.
Kaynak: Yaşayan Hurafeler, Kemalettin Erdil
HAZIRLAYAN: AYHAN TALHA BAYRAKTAR
