Din İşleri Yüksek Kurulu'nun bu konudaki fetvası merak edilen sorulara ışık tutuyor.
Katılım Bankalarıyla helal kazanç mümkün mü?
Katılım bankaları, faizsiz bankacılık prensipleri çerçevesinde hareket ederek, müşterilerinin paralarını İslam'a uygun yatırım araçlarına yönlendiriyorlarsa, bu bankalardan alınan kar payının helal olması söz konusu olur. İşte Din İşleri Yüksek Kurulu'nun bu konuda verdiği hüküm şöyledir:
"İslam’ın genel finans, iktisat ve ticaret esaslarına uygun olarak kâr-zarar ortaklığı çerçevesinde yapılan ticari işlemler ve elde edilen kârın paylaşımı dinen sakıncasızdır. Katılım bankalarının işlemleri, belirlenen İslami esaslara uygun olduğu sürece, bu bankalardan kar payı almak caizdir."
Kar-Zarar Ortaklığı
Katılım bankacılığının temelinde yatan kâr-zarar ortaklığı prensibi, İslam ekonomisinin en önemli unsurlarından biridir. Bu sistem, katılım bankaları ve müşterileri arasında adil bir gelir paylaşımını garanti eder.
İşte katılım bankalarının uyguladığı bazı helal kazanç yöntemleri:
1-Müşareke ve Mudârebe: Ortaklık ve Emek-Sermaye İşbirliği
Müşareke, katılım bankalarının ve müşterilerinin ortak sermaye koymaları, birlikte iş yapmaları anlamına gelir. Mudârebe ise, bir tarafın sermaye diğer tarafın ise emeği ile ortak bir iş yapmasıdır. Her iki yöntem de kârın veya zararın paylaşımı helaldir.
2-Murabaha ve Leasing: İslami Finansman Yöntemleri
Murabaha, katılım bankalarının mal alım-satım işlemlerinde uyguladığı bir yöntemdir. Banka, müşterinin talep ettiği malı alır ve üzerine belirli bir kâr ekleyerek müşteriye satar.
Leasing ise, ihtiyaç duyulan malların kiralanması ve kira süresi sonunda satın alınması işlemidir. Her iki işlem de İslam hukukuna uygun şekilde gerçekleştirilir. Her iki yöntemde de kar payından almak helaldir.
Sonuç olarak, Din İşleri Yüksek Kurulu'nun açıklaması, katılım bankalarından elde edilen kar payının, bu bankaların İslami prensiplere uygun işlem yapmaları durumunda helal olduğunu ortaya koymaktadır. Ancak yatırımcıların, bankaların işlemlerini yakından takip etmeleri ve sadece İslam'a uygun alanlarda faaliyet gösteren bankalarla çalışmaları gerekmektedir.
Faiz sistemi ile çalışan, fazi sisteminden sermayesini ve karını oluşturan bankalarla helal haram kaygısı olan Müslümanların kar payı ortaklığına girmesi tavsiye edilemez veya caiz görülemez.
İşlemlerinin bir bölümünde faiz uygulayıp, katılım bankacılığı adı altında başka bir bölümde faizsiz işlem yaptığını iddia eden bankalarla yapılan kar ortaklığının da helal olduğunu söylemek mümkün değildir.
Hazırlayan: Ayhan Talha Bayraktar
