Kış ayları gelip çattı ama pencereden dışarı baktığınızda ne görüyorsunuz? Beyaza bürünmüş sokaklar yerine gri, kuru ve ılık bir hava… Eskiden kış mevsimi demek, kar demekti. Çocuklar kartopu oynar, sokaklar sessizliğe gömülürdü. Ama artık kar yağışı ya çok kısa sürüyor ya da hiç gelmiyor. Peki, kar neden yağmıyor? Havalar neden eskisi gibi soğuk değil? İşin içinde sadece küresel ısınma mı var, yoksa şehirleşme ve hava kirliliği de mi etkili?
Küresel Isınma Kar Yağışını Nasıl Etkiliyor?
Son yıllarda dünya genelinde sıcaklıklar hızla artıyor. 2023 yılı, ölçümlerin yapıldığı tarihten bu yana en sıcak yıl olarak kayıtlara geçti. Küresel ısınma, kış aylarının bile ılık geçmesine neden oluyor.
Eskiden kışın kar yağmasını sağlayan soğuk hava dalgaları artık eskisi kadar güçlü değil. Atmosferde bol miktarda nem olsa bile sıcaklıklar yeterince düşük olmadığı için yağış, kar yerine yağmur olarak düşüyor.
İklim bilimciler, küresel ısınmanın etkilerinin her geçen yıl daha da belirgin hale geldiğini söylüyor. Eğer bu gidişat durdurulamazsa, ilerleyen yıllarda bazı bölgelerde kar yağışı tamamen ortadan kalkabilir.
Şehirler Isı Adasına Dönüştü, Kar Yağmıyor
Şehirler büyüdükçe doğayla olan bağımız da azalıyor. Eski kışlar yerini daha sıcak, daha kurak bir iklime bırakıyor. Bunun başlıca sebebi ise “ısı adası etkisi” olarak adlandırılan bir fenomen.
Modern şehirlerde binalar, asfalt yollar ve beton yapılar, güneşten aldıkları ısıyı gün boyunca depolayıp gece geri yayıyor. Bu yüzden şehir içindeki sıcaklıklar, kırsal bölgelere göre 2-3 derece daha yüksek oluyor.
Bu küçük sıcaklık farkı bile kar yağışı üzerinde büyük etkiye sahip. Çünkü sıcaklık 0°C’nin biraz üzerine çıktığında yağış artık kar olarak düşmüyor, yağmura dönüşüyor. Bu yüzden şehir merkezlerinde eskisi kadar kar görmüyoruz.
Yeşil Alanların Azalması Kışları Değiştiriyor
Şehirlerde yeşil alanlar giderek azalıyor. Eskiden büyük parklar, ormanlık alanlar ve göletler şehirlerin soğumasına yardımcı olurdu. Ama betonlaşma arttıkça, doğanın bu dengeyi sağlama gücü de azaldı.
Ağaçlar ve yeşil alanlar, güneş ışınlarını emerek ortamın serin kalmasını sağlıyordu. Şimdi ise onların yerine yüksek katlı binalar, devasa alışveriş merkezleri ve beton yollar var. Şehirler adeta dev bir soba gibi ısınıyor ve bu da kar yağışını zorlaştırıyor.
Hava Kirliliği ve Karın Yapısı Değişti
Bir diğer önemli faktör ise hava kirliliği. Şehirlerde araç sayısının artması, sanayi tesislerinden çıkan gazlar ve kömür kullanımı atmosferde kirleticilerin birikmesine neden oluyor.
Bu kirleticiler, havadaki su buharının yoğunlaşmasını ve farklı şekilde yağış oluşmasını sağlıyor. Bazen kar yerine yağmur yağıyor, bazen de çok hafif, kısa süreli kar yağışları görülüyor. Yani, havanın kirlenmesi bile kar yağışının düzenini bozuyor.
Küresel İklim Desenleri Değişiyor
Uzmanlar, sadece şehirleşme ve küresel ısınmanın değil, küresel hava akımlarının da değiştiğini belirtiyor. Özellikle El Niño ve La Niña gibi hava olayları, Türkiye’nin kış aylarındaki sıcaklıklarını etkiliyor.
Örneğin, El Niño döneminde hava sıcaklıkları artıyor ve kar yağışı azalıyor. La Niña ise daha sert kışlara yol açabiliyor. Bu yüzden bazı yıllarda hiç kar yağmazken, bazı yıllarda ani ve sert kar yağışları görülebiliyor.
Kar Yağışını Geri Getirmek Mümkün mü?
Kar yağışını eski günlerdeki gibi sık ve yoğun görmek için birçok şeyin değişmesi gerekiyor.
- Karbon salınımını azaltmak: Küresel ısınmanın yavaşlatılması için fosil yakıt tüketiminin azaltılması şart.
- Yeşil alanları artırmak: Daha fazla ağaç dikmek, park alanlarını genişletmek şehirlerin ısı adası etkisini azaltabilir.
- Betonlaşmayı kontrol altına almak: Şehirlerin doğal alanlarını koruyarak aşırı yapılaşmanın önüne geçmek gerekiyor.
- Hava kirliliğini azaltmak: Araç trafiğini azaltmak ve temiz enerjiye yönelmek, yağış düzenini iyileştirebilir.
