KUZEY MAKEDONYA

Eski Yugoslavya'dan ayrılan Balkan ülkelerinden Kuzey Makedonya, bağımsızlığının 32. yıl dönümünü, Avrupa Birliği'ne (AB) üye olma çabaları gölgesinde kutluyor.

Ayrıntılar haber grafiğimizde:

ESKİ ADIYLA MAKEDONYA

Eski adıyla Makedonya, 1990'lı yılların başında eski Yugoslavya'daki bir dizi siyasi ayaklanma ve çatışma sonucu bağımsızlığını ilan etti, 8 Eylül 1991'de yapılan bağımsızlık referandumunda halkın yüzde 95,3'ü "bağımsız Makedonya" için oy kullandı.

Bağımsızlık ilanının ardından başta Türkiye ve Bulgaristan olmak üzere Slovenya, Hırvatistan, Rusya ve Bosna Hersek gibi pek çok ülke Makedonya'yı bağımsız bir ülke olarak tanıdıklarını açıkladı.

Kiro Gligorov, bağımsız Makedonya'nın ilk cumhurbaşkanı olurken, ülke 26 Nisan 1992'de de kendi para birimi dinara kavuştu, aynı yılın ağustos ayında ise kendi ordusunu kurdu.

Makedonya, 8 Nisan 1993'te Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda yapılan oylamada oy birliğiyle BM üyeliğine kabul edilse de güneydeki komşusu Yunanistan'ın itirazı sonucu geçici referans olarak "Eski Yugoslavya Cumhuriyeti Makedonya" adıyla üyeliğe alındı.

Yunanistan ile yaşanan "isim sorunu"

Makedonya ile Yunanistan arasındaki isim sorununun çözümü için müzakereler yıllarca kesintilere uğrasa da farklı zamanlarda sürmeye devam etti.

Müzakereler, 2017'de Makedonya Sosyal Demokratlar Birliği (SDSM) öncülüğündeki koalisyon hükümetinin başa gelmesiyle yeniden başladı. Makedonya Başbakanı Zoran Zaev ile dönemin Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras 2018 yılındaki Davos Zirvesi'nde bir araya geldi.

BM ara buluculuğunda süren müzakerelerin ardından Haziran 2018'de Prespa Anlaşması (isim sorununun çözümü ve stratejik partnerlik anlaşması) imzalandı.

Bu anlaşmaya göre, Makedonya adını "Kuzey Makedonya" olarak değiştirecek, konuyla ilgili Eylül 2018'de referandum yapılacaktı.

Referandumda halka "Makedonya ve Yunanistan arasındaki anlaşmayı kabul ederek AB ve NATO üyeliğine var mısınız?" sorusu yöneltilirken, muhalefetin boykot ettiği oylamaya katılım yüzde 36,91'de kaldı ancak oy verenlerin yüzde 91,46'sı "evet" dedi. Ardından Mecliste isim değişikliği için anayasada yapılan değişiklikler de üçte iki çoğunlukla kabul edildi.

Anlaşma Yunanistan Meclisince de onaylanırken, yeni adıyla Kuzey Makedonya'nın Avrupa-Atlantik entegrasyonu önünde engel olan çeyrek asırlık isim sorunu da çözülmüş oldu.

Kuzey Makedonya'nın NATO yolculuğu

Kuzey Makedonya ilk olarak 1999'daki Washington Zirvesi'nde NATO üyeliğine aday oldu.

NATO üyeliğine en çok yaklaştığı dönem ise 2008'deki Bükreş Zirvesi'ydi. O dönem Makedonya'nın NATO üyeliğine tamamen hazır olduğu değerlendirildi ancak isim sorunu nedeniyle Yunanistan'ın vetosuna takıldı.

Prespa Anlaşması'nın ardından Kuzey Makedonya ilk olarak 2018 Temmuz'da NATO'dan katılım müzakerelerine başlama daveti aldı.

Geçen yıl şubat ayında ise NATO üyesi ülkeler Kuzey Makedonya'nın NATO'ya katılım protokolünü imzaladı ve bu protokolün üye devletlerin meclislerinde onaylanma sürecinin ardından Kuzey Makedonya 27 Mart 2020'de NATO'nun 30. üyesi oldu.

Kuzey Makedonya, bağımsızlığından itibaren başta AB ve NATO üyesi olmak üzere kendine bazı stratejik hedefler belirledi.

NATO üyeliğine geçen yıllarda kavuşan ülke, bunun ardından geleceği için önemli olarak görülen AB üyelik sürecine odaklandı. Kuzey Makedonya, bu süre zarfında karşılaştığı birçok zorluk ve engelleri aşarak gelecek yıllarda AB'ye tam üye olmayı hedefliyor.