Türk milletinin bağımsızlık simgelerinden biri haline gelen Millî Marş’ın yazarı Mehmet Akif Ersoy, sadece bir şair değil, aynı zamanda güçlü bir fikir adamı ve vatansever bir mücadelenin temsilcisiydi. Peki, ünlü İstiklâl Marşı’nı yazan kalemin arkasında nasıl bir hayat vardı? Mehmet Akif Ersoy, hangi zorluklarla mücadele etti ve hayatında neler yaşadı?
Çocukluğu Nerede Geçti ve Ailesi Kimdi?
Mehmet Akif Ersoy, 20 Aralık 1873 tarihinde İstanbul’un Fatih ilçesinde dünyaya geldi. Babası Tahir Efendi, Arnavut kökenli bir medrese hocasıydı. Annesi Emine Şerife Hanım ise Buhara göçmeni bir ailenin kızıydı. Akif'in ailesi ona “Mehmet Ragif” adını verdi, ancak zamanla “Akif” ismiyle anılmaya başladı. Kültürel olarak zengin bir çevrede büyüdü. Küçük yaşlardan itibaren hem dinî ilimlere hem de edebiyata ilgi duydu.
Eğitim Hayatına Nerede Başladı?
İlk öğrenimini Fatih’te Emir Buhari Mahalle Mektebi’nde aldı. Ardından sırasıyla Fatih Merkez Rüştiyesi ve Mülkiye İdadisi'ne devam etti. Babasının isteğiyle Arapça ve Farsça dersleri aldı. Eğitim hayatı boyunca hem fen bilimleri hem de dinî ilimlerle yakından ilgilendi. 1889 yılında Halkalı Baytar Mektebi’ne girdi ve 1893 yılında birincilikle mezun oldu. Bu dönemde Fransızca öğrendi ve Batı’daki gelişmeleri yakından takip etmeye başladı.
Meslek Hayatına Hangi Alanda Başladı?
Mezuniyetinin ardından Ziraat Nezareti’ne bağlı baytarlık görevine başladı. Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde hayvan hastalıklarıyla mücadele etti. Görevi gereği birçok şehir dolaştı. Bu seyahatler sırasında halkın yaşadığı sıkıntıları yerinde gördü ve bu gözlemler ilerleyen yıllarda şiirlerine yansıdı. Baytarlık görevine paralel olarak yazarlık, öğretmenlik ve çevirmenlik gibi farklı alanlarda da çalıştı.
Edebi Yönü Nasıl Gelişti ve Hangi Eserleri Yazdı?
Mehmet Akif, edebiyata şiirle adım attı. İlk şiirleri “Servet-i Fünun” dergisinde yayımlandı. Ancak onun asıl çıkışı, “Sırat-ı Müstakim” ve “Sebilürreşad” dergilerinde yayımlanan yazı ve şiirlerle oldu. Toplumun ahlaki, sosyal ve dini yapısına dair mesajlar verdi. En bilinen eseri Safahat adlı şiir kitabıdır. Safahat, yedi bölümden oluşur ve toplamda 44 şiiri içerir. Akif, bu eseriyle sadece bir edebi ürün ortaya koymakla kalmamış, aynı zamanda dönemin ruhunu da yansıtmıştır.
Kurtuluş Savaşı’na Katkısı Ne Oldu?
Mehmet Akif, Millî Mücadele döneminde hem kalemiyle hem de hitabetiyle mücadeleye destek verdi. Anadolu’yu karış karış dolaşarak halkı işgale karşı uyardı. Camilerde verdiği vaazlarla halkı direnişe teşvik etti. 1920 yılında Burdur milletvekili olarak TBMM’ye girdi. Millî birlik ve beraberliğin sağlanması için çaba gösterdi. Bu dönemde kaleme aldığı İstiklâl Marşı, milletin duygularını en derin şekilde yansıtan bir metin olarak kabul edildi.
İstiklâl Marşı Nasıl Yazıldı ve Neden Önemlidir?
1921 yılında Millî Eğitim Bakanlığı, Türk milletinin duygularını yansıtacak bir marş yazılması için yarışma açtı. Mehmet Akif, para ödülü olduğu için yarışmaya katılmak istemedi. Ancak dönemin bakanı Hamdullah Suphi Tanrıöver’in ısrarı üzerine fikrini değiştirdi ve marşı yazdı. “Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak...” dizeleriyle başlayan şiir, 12 Mart 1921’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edildi. Akif, bu şiiri “milletin malı” ilan ederek ödülü almadı ve Hâlide Edip’in önerisiyle Türk Ordusu’na bağışladı.
Hayatının Son Döneminde Neler Yaşadı?
1923’ten sonra siyasi hayattan uzaklaştı. 1925 yılında Mısır’a giderek Kahire Üniversitesi’nde Türk Dili ve Edebiyatı dersleri vermeye başladı. Bu süreçte hastalıklar peşini bırakmadı. 1936 yılında Türkiye’ye döndü ancak sağlığı kötüydü. 27 Aralık 1936’da İstanbul’da, Beyoğlu’ndaki Mısır Apartmanı’nda hayatını kaybetti. Naaşı Edirnekapı Şehitliği’ne defnedildi. Cenazesinde binlerce genç, bayraklarla ve dualarla Akif’i uğurladı.
Mehmet Akif’in Düşünce Dünyası Nasıldı?
Akif, Batı’nın teknolojik ilerlemesini takdir ederken, ahlaki çöküşünü eleştirdi. Ona göre Müslüman toplumlar hem dinî değerlerine bağlı kalmalı hem de bilim ve akıl yoluyla gelişmeliydi. İslamcılık düşüncesine yakın bir çizgide yer aldı. Toplumu ahlaki yönden güçlendirmeyi hedefledi. “Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım” dizesi, onun karakterini ve bağımsızlık inancını özetler.
Eserleri Bugün Nasıl Hatırlanıyor?
Mehmet Akif’in eserleri bugün hâlâ güncelliğini korur. Özellikle İstiklâl Marşı, her sabah okullarda coşkuyla okunmaya devam eder. Safahat ise edebiyat öğrencileri ve araştırmacılar için önemli bir başvuru kaynağıdır. Akif’in hayatı, hem şair hem de mücadele insanı olarak örnek alınır. Onun yazdığı satırlarda, milletin vicdanı, inancı ve direnci bir arada bulunur.
Millî Hafızadaki Yeri Neden Bu Kadar Güçlüdür?
Mehmet Akif Ersoy, yalnızca bir şair değil, aynı zamanda bir fikir adamı ve dava insanıydı. Kalemini hiçbir zaman kişisel çıkarlar için kullanmadı. Toplumun yararını her şeyin önünde tuttu. Onun adı, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yıllarının en önemli simgelerinden biri olarak anılmaya devam ediyor. Vatanseverliği, dürüstlüğü ve ilmi birikimiyle Türk milletinin gönlünde silinmez bir iz bıraktı.
