Recep Akakuş yazdı
Başa geçtikten sonra Osman Gazi ‘nin İlk Hedefi İnegöl’dür. İnegöl’ün fethi için beş aşamalı bir stratejinin uygulandığı tarihi kaynaklarda yer almaktadır.1284 yılından itibaren uygulamaya konan bu stratejik aşamaları kaldığımız yerden paylaşmaya devam ediyoruz.
B- İKİNCİ AŞAMA: KULACA HİSAR’IN/ KOLCA HİSAR’IN İŞGALİ VE FETHİ: Günümüzde Kulaca Köyü diye anılan Kolca-Hisar, 1285-86 yıllarında Osman Gâzî tarafından işgal olunarak fetih edilmiştir.
Bu kalenin fethi, Osmanlı tarihinde ilk kale fethi olduğu için çok önemlidir. Kulaca Hisar’ın fethi, İnegöl Tekfuru Aya Nikola’ya büyük bir darbe olmuştur. Çünkü burası, O’nun güvenlik ve gümrük birliklerinin konuşlandırıldığı en önemli stratejik üssü durumundaydı.
O devir için düşünüldüğünde İnegöl, günümüzde halk tarafından yokuş diye isimlendirilen höyük/yapay tepeciğin üzerine oturtulmuş küçücük bir yerleşim alanıydı.
Etrafı göl ve bataklıklar ile çevrili olduğu için, Sırt-Yol ve Honta Köprüsü diye isimlendirilen köprü ve yollardan geçilerek kasaba merkezine ulaşılabiliniyordu. Şüphesiz bu köprü ve yollar tutulunca İnegöl’e girmek mümkün değildi.
Akhisar ve Kulacahisar kaleleri, Aya Nikola için hayâtî önem taşımakta idi. Çünkü her iki hisar, tarihî İpek Yolu’nun üzerinde bulunmakta ve Aya Nikola’nın-ekonomik açıdan- Can damarını oluşturmakta idi. Ayrıca Kulaca- hisar’da yukarıda temas edildiği üzere gümrük ve kolluk kuvvetleri de bulunmakta idi.
Osman Gâzî, 1287 yılında -gizlice- hazırlığını yaptı . Bir yıl önce Ermeni-Beli’nde uğradığı baskının ve de verdiği şehidin intikamını almak üzere Kulacahisar’ı işgal etti ve İnegöl Tekfuru Aya Nikola’nın kolluk kuvvetlerini de etkisiz hale getirdi.
Aya Nikola, tek başına Osman Gâzî’ye karşı çıkamayacağını anladığı için kendine müttefik aramaya başladı ve Karacahisar Tekfuru ile güç birliği yapmaya karar verdi.
C- ÜÇÜNCÜ AŞAMA: İKİZÇE VEYA DOMANİÇ- DERBENDİ SAVAŞI: Kulaca Hisar’nın işgalinden sonra kendisine müttefik aramaya çıkan İnegöl Tekfuru Aya Nikola, Eskişehir yakınında bulunan ve evvelce 1231 yılında Ertuğrul Gâzî tarafından feth olunduğu halde Selçuk Sultanı Alaaddin Keykubad tarafından -siyasî genel durum gereği tekrar- eski tekfuruna iade edilerek Selçuklu nüfûzu altına alınmış olan Karacahisar Tekfuru’na ittifak teklif etti. O da bu teklife, evet dedi ve kardeşi Filatos’un komutası altında bir ittifak ordusu oluşturdular.
Hazırlanan bu ittifak ordusu, Domaniç yaylalarında yaylamakta olan Osman Gâzî ve Karakeçili Aşiret birliklerine saldırdı.1288-89 yıllarında Domaniç Derbendi’nde ve İki Sular mevkiinde yapılan kanlı bir muharebede ittifak ordusu, büyük zayiat verdi. Komutanları Filatos dahî öldürüldü. Ancak Karakeçili Aşireti tarafından da Osman Gâzî’nin Ağabeyi Savcı Bey, şehit düştü. Böylece Savcı Bey ve oğlu Bay-Hoca, Osmanlı’ların ilk şehidleri arasına girdi.
Hüdavendigâr Livası Tahrir Defterleri isimli kaynak eserde görüldüğü üzere Kulaca Hisar, Savcı Bey ve çocuklarına dirlik olarak tahsis olunmuştur. Aynı şekilde: Adahöyük/ Hamza Bey Köyü de Bay-Hoca ve ahfâdına, dirlik olarak tahsis olunmuştur.
