Hayat Kurtaran Teknoloji; Hava Yastıkları!

Hava yastıkları, kazalar sırasında ciddi yaralanmaları önlemek için tasarlanmış hayati bir güvenlik sistemidir. 30 milisaniyede açılan bu sistem, binlerce hayatı kurtarmıştır.

Hava yastıkları 80'li yılların başında ortaya çıktıklarından beri binlerce hayatı kurtarmışlardır. Aslında hava yastıkları İkinci Dünya Savaşı sırasında uçakların yere çakılmalarında bir önlem olarak tasarlanmış ve ilk patent o zamanlarda alınmıştı.

Hava yastıklarının arabalara uygulanmasında birçok problemle karşılaşıldı. Basınçlı havanın araba içinde muhafazası, süratle şişmenin sağlanması, ani şişme sırasında yastığın patlamasının veya kişiye zarar vermesinin önlenmesi gibi.

Hava Yastığının Temel Parçaları Nelerdir?

1-Yastık

Hava yastığında üç ana parça vardır. Birincisi yastığın kendisi ki, ince naylon iplikten yapılmış ve konsolda bir silindir üzerine sarılmıştır. Aslında sürücü tarafındaki hava yastığı diğerlerinden farklıdır. Diğerleri tipik bir silindir şeklinde iken sürücü tarafındaki direksiyonun ortasına uyacak şekildedir.

2-Sensör

İkinci olarak yastığa ne zaman şişeceğini bildiren, arabanın ön tarafında bir sensör vardır. Bir tuğla duvara yaklaşık saatte 15 - 25 kilometre süratle çarpıldığında oluşacak kuvvet karşısında sinyal verecek şekilde ayarlanmıştır.

3-Şişirme Sistemi

Son olarak da şişirme sistemi vardır. Hava yastıkları sıkıştırılmış veya basınç altındaki havanın veya bir gazın salıverilmesiyle şişmezler. Bir kimyasal reaksiyonun sonucunda şişerler. Bu kimyasal reaksiyonun ana maddesi 'sodyum azide'dir, yani NaN3. Normal şartlarda durağan olan bu molekül ısıtılınca anında ayrışır ve ortaya nitrojen gazı çıkar. Çok az miktarından, yani 130 gramından 67 litre nitrojen çıkabilir.

Hava Yastığının Çalışma Prensibi Nedir?

Arabanın önündeki sensör belli bir seviyenin üstündeki çarpmada, NaNS'ün bulunduğu tüpe bir elektrik sinyali gönderir. Burada çok küçük bir spark oluşur ve bunun yarattığı ısıdan da NaN3 çözülür, açığa çıkan nitrojen hava yastığına dolar.

Bu işlemin tamamlanması sadece 30 milisaniye yani 0.030 saniye sürer. Bir saniye sonra yastık üzerindeki özel delikler vasıtası ile kendi kendine söner ve kazazedeye devamlı baskı yapılmasına mani olur.

Kimyasal Reaksiyon

Ancak bu ayrışmadan ortaya bir de sodyum (Na) çıkar ki, çok reaktiftir. Su ile birleşince vücuda bilhassa gözlere, buruna ve ağza ağır tahribat verebilir.

Bu tehlikeyi önlemek için hava yastığı üreticileri kimyasal reaksiyonda sodyum ile birleşebilecek bir gaz daha kullanıyorlar ki, bu da potasyum nitrattır (KNO3). Bu reaksiyondan da yine ortaya nitrojen çıkar.

Burada ilginç olan sensörün çarpmayı algılaması ile yastığın şişmesi arasında geçen zamandır. Sadece 30 milisaniye yani 0.030 saniye.

Hava Yastıklarının Avantajları Nelerdir?

1-Hızlı Tepki Süresi

Hava yastığı, çarpma anının üzerinden sadece 30 milisaniye sonra yani saniyenin yüzde üçü kadar bir sürede, üstelik saatte 322 km hızla patlar. Bu hız, göz kırpışından daha kısa bir sürede gerçekleşir ve hava yastığı neredeyse roket hızında çalışır.

2-Güvenlik ve Koruma

Hava yastıkları özellikle kafa ve göğüs yaralanmalarını azaltmaya yöneliktir. Yaklaşık 20 km/sa hızın üzerindeki kazalarda açılan hava yastıkları, içindeki nitrojen gazı sayesinde anında şişerek darbeyi absorbe eder ve hasarı minimize eder.

3-Standart Güvenlik Ekipmanı

Hava yastıkları, yeni oto modellerinde standart olarak sunulmaktadır. Bu, araç içindeki herkesin güvenliğini artıran önemli bir özelliktir.

Hava Yastığı Lambası ve Sorunları

Airbag, otomobiller için en önemli güvenlik kaynakları arasındadır. Araçların güvenlik sistemlerinin sorunsuz olduğunu kontrol ederek seyahate çıkılmalıdır. Airbag sisteminin sorunu olup olmadığını anlamanın yollarından birisi lamba kontrolüdür.

“Airbag lambası neden yanar?” sorusunun cevapları arasında hava yastığı sisteminde sorun olması yer alır. Sensörlerin bozulması ya da hava yastığının kablolarında hasar oluşması ışık yanmasına sebep olur. Emniyet kemerindeki sorun, ön koltuğun alt kısmında kalan konnektördeki arıza gibi sebepler de bu duruma neden olabilir.

Hava Yastıkları Tehlikeli mi?

Çarpma şiddetini ciddi oranda düşüren hava yastıkları özellikle kafa ve göğüs yaralanmalarını azaltmaya yöneliktir. Ancak hava yastıklarının, saatte yaklaşık 320 km hızla açılması, özellikle çocuklar gibi hassas yolcular için tehlikeli olabilir. Bu nedenle çocuklar hiçbir zaman ve hiçbir koşulda aracın ön koltuğuna oturtulmamalıdır.

Öte yandan hava yastıkları ağırlıklı olarak önden ve yandan gelecek darbelerden sürücü ve yolcuyu korumak için tasarlanmıştır. Bu tür çarpışmaların yarısından fazlası ölüme sebebiyet veren kaza türleridir, dolayısıyla hava yastıklarının yarattığı tahribat, engel olduğu zarardan daha küçüktür denebilir.

Otomobilde Hava Yastığı Bakımı ve Kullanımıyla İlgili Öneriler

Hava yastıkları, araç güvenliğinin vazgeçilmez bir parçasıdır ve doğru bakım ve kullanım ile uzun yıllar boyunca etkili bir şekilde çalışabilir. İşte hava yastığı sisteminin bakımı ve kullanımıyla ilgili önemli öneriler:

Hava Yastığı Sistemi Kontrolleri

1-Düzenli Bakım ve Kontroller

Otomobilinizin hava yastığı sisteminin düzenli olarak kontrol edilmesi önemlidir. Üretici tarafından önerilen bakım programına uymalı ve belirli aralıklarla yetkili servislerde hava yastığı sistemi kontrol edilmelidir. Özellikle araçta bir kaza yaşandıysa, sistemin düzgün çalıştığından emin olunmalıdır.

2-Uyarı Işıklarını Takip Edin

Aracınızın gösterge panelinde yer alan hava yastığı uyarı ışığını düzenli olarak kontrol edin. Bu ışık, sistemde bir sorun olduğunda yanar. Eğer uyarı ışığı sürekli yanıyorsa veya belirli aralıklarla yanıp sönüyorsa, en kısa sürede yetkili bir servise başvurmalısınız.

Hava Yastığının Doğru Kullanımı

1-Emniyet Kemerini Kullanın

Hava yastıkları, emniyet kemeri ile birlikte çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Emniyet kemeri takılmadığında hava yastığı, beklenen korumayı sağlayamayabilir. Araç içindeki tüm yolcuların her zaman emniyet kemeri takmasını sağlamak, hava yastıklarının etkinliğini artırır.

2-Çocuklar için Uygun Koltuk Kullanımı

Çocukların ön koltukta oturması, hava yastıklarının açılması sırasında ciddi yaralanmalara neden olabilir. Çocuklar, arka koltukta ve uygun çocuk güvenlik koltuklarında seyahat etmelidir. Bebek ve küçük çocuklar için arka koltukta, arkaya dönük çocuk koltukları kullanmak en güvenli seçenektir.

3-Sürücü Koltuğu Ayarları

Hava yastıklarının doğru çalışması için sürücü koltuğu ayarları önemlidir. Direksiyona çok yakın oturmak, hava yastığı açıldığında yaralanma riskini artırabilir. Koltuğunuzu, direksiyon ve hava yastığı arasında en az 25 cm mesafe olacak şekilde ayarlayın.

Hava Yastığı Sisteminde Dikkat Edilmesi Gerekenler

1-Sensörlerin Korunması

Hava yastığı sensörleri, aracın çeşitli yerlerine yerleştirilmiştir ve genellikle aracın ön kısmında bulunurlar. Bu sensörlerin etrafındaki bölgelerde herhangi bir modifikasyon veya tamir işlemi yapılırken dikkatli olunmalı ve sensörlerin hasar görmemesine özen gösterilmelidir.

2-Parça Değişimi ve Onarım

Hava yastığı sistemi ile ilgili herhangi bir parça değişimi veya onarım gerektiğinde, mutlaka yetkili servislerde işlem yaptırılmalıdır. Yan sanayi ürünler kullanmak veya yetkisiz servislerde işlem yaptırmak, sistemin düzgün çalışmamasına ve güvenlik risklerine yol açabilir.

3-Hava Yastığı Ömrü

Hava yastıklarının da belirli bir ömrü vardır. Çoğu hava yastığı sistemi, 10 ila 15 yıl arasında etkili şekilde çalışır. Üretici tarafından belirtilen sürelerde hava yastığı sisteminin değiştirilmesi veya kontrol edilmesi önerilir. Araç üreticinizin belirlediği periyodik bakım sürelerine dikkat ederek hava yastıklarının ömrünü takip edebilirsiniz. 

ATB