Cami minarelerinden yükselen ilahi sesler, Müslümanların gönüllerinde özel bir yer tutar.
Bu seslerin en bilinenlerinden biri olan salâ, yüzyıllardır İslam dünyasında okunan ve Hz. Muhammed'e (s.a.v.) duyulan saygının en güzel ifadesi olarak kabul edilen bir duadır.
Peki, salâ nedir? Sala neden okunur ve salanın İslam dinindeki yeri nedir? Bu soruların cevaplarını birlikte inceleyelim.
Salâ Nedir ve Ne Anlama Gelir?
Hz. Muhammed'e (s.a.v.) Saygı ve Dua
Salâ, Arapça'da "dua" ve "namaz" anlamlarına gelen bir kelimedir.
İslam dininde, Hz. Muhammed'e (s.a.v.) Allah'tan rahmet ve selam dileyen, onu metheden, şefaatini isteyen, dua eden, belirli bir beste veya serbest şekilde okunan güftelerin genel adıdır.
Salanın Arapça okunuşu:
“es-salâtu ve’s-selâmu aleyke ya resûlallah,
es-salâtu ve’s-selâmu aleyke ya habîballah,
es-salâtu ve’s-selâmu aleyke ya seyyide’l-evvelîne ve’l-âhirîn,
ve selâmun ale’l-murselîn,
ve’l-hamdu lillahi Rabbi’l-âlemîn”
Salanın anlamı şudur:
"Salât ve selâm (Allah’ın rahmet ve esenliği) sana olsun ey Allah’ın elçisi,
Salât ve selâm sana olsun ey Allah’ın sevgili kulu,
Salât ve selâm sana olsun ey geçmiş ve gelecek bütün insanların hayırlısı!
Salât ve selâm bütün peygamberlere olsun.
Hamd (övgü ve şükür) de âlemlerin rabbi Allah’adır."
Bu duanın anlamı, Hz. Muhammed'e (s.a.v.) olan saygıyı ve sevgimizi ifade etmek, O'ndan şefaat dilemek ve Allah'a hamd etmektir.
Salâ Neden Okunur?
Dini Özel Günlerde ve Olaylarda Okunur
Salâ, İslam dininde özel günlerde, önemli olaylarda ve cenaze namazlarında okunan bir duadır.
Özellikle cuma namazları, bayramlar ve kandil geceleri gibi günlerde salâ okumak, bu günlerin önemini vurgulamak ve manevi atmosferi güçlendirmek amacıyla yapılır.
Ayrıca, bir Müslümanın vefatı durumunda da cenaze namazından önce salâ okunarak, merhuma Allah'tan rahmet dilenir.
Salâ’nın Dindeki Önemi ve Anlamı Nedir?
Din İşleri Yüksek Kurulu sala hakkında şu bilgiyi vermiştir: " Salâ, Hz. Peygamber’e (s.a.s.) selâm ve övgüdür.
Kur’ân-ı Kerîm’de ve hadislerde Hz. Peygamber’e (s.a.s.) çeşitli durumlarda salât-ü selâm getirilmesi tavsiye edilmiş." (el-Ahzâb, 33/56; Tirmizî, De‘avât,)
Bu uygulama, Osmanlı kültüründe "salâ vermek" veya "salavat çekmek" olarak yaygınlaşmış ve cami müzikleri arasında özel bir yere sahip olmuştur.
Salâ’nın Çeşitleri ve İcra Edilme Şekilleri Nelerdir?
Salâlar okundukları zamana ve duruma göre farklı isimlerle anılır.
Sabah salâsı, cuma ve bayram salâsı, cenaze salâsı gibi çeşitlere ayrılan bu dualar, dilkeşhâverân makamında veya irticalen, minarelerden okunur.
Müezzinler tarafından, cemaatle veya tek başına icra edilen bu salâlar, Hz. Peygamber’e ve peygamberler silsilesine rahmet dileklerini iletir.
“Salât ve selâm (Allah’ın rahmet ve esenliği) sana olsun ey Allah’ın elçisi, Salât ve selâm (Allah’ın rahmet ve esenliği) sana olsun ey Allah’ın sevgili kulu...”
Salâ’nın Tarihî Kökeni ve Osmanlı’da Yaygınlaşması
Salâ okuma geleneği, 1300’lü yıllarda Memlük Sultanı el-Melikü’n-Nâsır Muhammed b. Kalavun döneminde cuma ezanı öncesinde başlamış, sonrasında Osmanlı kültüründe farklı şekillerde yerini almıştır.
Camilerde sabah, öğle, ikindi ve yatsı namazlarında okunan salâ, Türk müziği literatüründe cami müziğinin ayrılmaz bir parçası olarak kabul edilmiştir.
Tekke ve Tarikatlarda Salâ
Salâ, camiler dışında tekkelerde de geniş bir uygulama alanına sahiptir.
Mevlevî dergâhında “lokmaya salâ” veya “tennûreye salâ” gibi ifadelerle mukabele ve yemek vakitleri duyurulurdu.
Tasavvuf çevrelerinde, özellikle Kādirî tarikatında salâ, zikir esnasında okunarak özel bir öneme sahip olmuştur.
Türk Musikisindeki Yeri
Salâ, Türk musikisi literatüründe önemli bir yere sahiptir. Özellikle cami musikisi ve tasavvuf musikisinde sıkça kullanılan salâlar, farklı makamlarla ve bestelerle icra edilir.
Sabah salâsı, cuma salâsı, cenaze salâsı gibi farklı türleri bulunan salâlar, Türk musikisinin zenginliğini ortaya koyar.
Günümüzde Salâ Geleneği
Bugün salâ, çoğunlukla cuma günleri, Perşembe'yi Cuma'ya bağlayan gece, kandil geceleri ve cenaze namazlarında okunarak geleneksel bir hatırlatıcı işlevi görmektedir.
Din İşleri Yüksek Kurulu, Sonuç itibarıyla sala hakkında şu açıklamayı yapmıştır: "Dinî açıdan özel önemi olan gün ve geceleri hatırlatmak, meydana gelen bir vefatı ve kılınacak cenaze namazını haber vermek amacıyla salâ okunması, güzel bir âdet olarak kabul edilebilir ve bu yönüyle de dinî açıdan herhangi bir sakınca taşımadığı söylenebilir."
İnanç haberleri için TIKLAYINIZ!
Astroloji ve Rüya haberleri için TIKLAYINIZ!
Kadın Aile haberleri için TIKLAYINIZ!
Kültür Sanat haberleri için TIKLAYINIZ!
