Türkçenin en sık tekrar edilen deyimlerinden birisi olan 'saman altından su yürütmek' öbeği, gizli iş yapmanın ve habersizce işleri çözüme kavuşturmanın simgesel ifadesi olarak karşımıza çıkıyor.
Peki, bu deyim hakkında ne kadar bilgi sahibiyiz? İşte merak edilenler...
Deyimlerin Dili: Saman Altından Su Yürütmek
Deyimler, bir olayı veya durumu anlatmak için kullanılan sözcük veya cümlelerdir. Saman altından su yürütmek deyiminin anlamını ve kullanımını Türk Dil Kurumu (TDK) şu şekilde açıklamıştır:
"Hiç kimseye sezdirmeden iş çevirmek, ortalığı birbirine karıştırmak"
Anlam ve Kullanım
Saman altından su yürütmek, kişinin veya kişilerin çevresindekilerin bilgisi olmadan gizli işler yapması anlamına gelir. Bu, genellikle olumsuz bir bağlamda kullanılır. Örnek cümleler:
"Resmen bunca zamandır saman altından su yürütmüşler, birlikteliklerinden haberimiz dahi olmadı."
"Saman altından su yürüterek gizli iş yapmana izin veremem"
"Saman altından su yürüterek herkesin hakkından gelmeyi bilen biriydi"
Son Söz
"Saman altından su yürütmek" deyimi, Türkçenin zengin deyim kültürünün bir parçası olarak dilimizde yaşamaya devam ediyor. Dilimizin bu renkli ve anlamlı ifadeleri, kültürel mirasımızın ve zenginliğimizin bir göstergesi olarak önemini koruyor.
İşte Saman altından su yürütmek deyiminin hikayesi:
Vaktiyle bir köyde, tüm ahalinin tarlalarını ve bahçelerini sulamak için kullandığı bir su kaynağı varmış. Bu kaynak, köyün herkesi için ortak bir değer taşıyormuş. Çevrede başka su kaynağı olmadığı için, köylüler sırayla ve belirlenmiş zamanlarda bu kaynağı kullanırlarmış.
Köyde, herkes gibi görünen fakat biraz açıkgöz olan bir adam yaşarmış. Adamın sebze bahçesi, su kaynağının hemen yanında yer alıyormuş.
Herkes gibi sırası geldiğinde suyunu almak için kaynağa giden bu adam, gizlice kaynak ile bahçesi arasına bir su yolu kazmış. Kimse fark etmesin diye bu su yolunu taş ve tahtalarla kapatmış, üstüne de saman balyaları yığmış.
Yaz aylarında, diğer tarlalar susuzluktan kururken, bu adamın tarlası hep yeşil kalırmış.
Sulama havuzunun da daima dolu olduğunu gören köylüler, durumdan şüphelenmeye başlamışlar.
Araştırmaları sonucunda adamın saman altından gizlice su yürüttüğünü keşfetmişler.
Bu olaydan sonra, gizlice iş çevirmek anlamında "saman altından su yürütmek" deyimi kullanılmaya başlanmış.
