Avusturyalı ünlü fizikçi Erwin Schrödinger tarafından 1935 yılında ortaya atılan bu düşünce deneyi, kuantum mekaniğinin temel prensiplerini açıklamaya çalışırken karşılaşılan zorlu paradoksları gözler önüne sermektedir. Deneyde, bir kedinin kapalı bir kutunun içine konulduğu varsayılmaktadır. Bu kutunun içerisinde ise radyoaktif bir atom ile birlikte zehirli bir şişe bulunmaktadır. Belirli bir süre sonunda, atomun bozunma ihtimali yüzde 50'dir. Eğer atom çökerse, tetiklenen bir mekanizma şişeyi kırarak kediyi zehirler. Ancak atom bozunmazsa, kedi sağ kalır. Peki bu durumdayken kedinin durumu ne olacaktır? Kedinin hem yaşadığını hem öldüğünü söylemekte zorlanan Schrödinger, kuantum dünyasının en ilginç bilimsel paradokslarından birini ortaya koymuştur.
Peki bu deneyin asıl amacı nedir?
Schrödinger, bu deneyle kuantum mekaniğindeki süperpozisyon kavramını makroskopik bir nesneye uygulayarak ortaya çıkan paradoksu gözler önüne sermek istemektedir. Kuantum dünyasında, bir parçacık aynı anda birden fazla durumda bulunabilir. Örneğin, bir elektron hem yukarı hem de aşağı spin durumunda olabilir. Bu durum, süperpozisyon olarak adlandırılır.
Paradoks Nerede?
Deneyin paradoksal kısmı, kutuyu açıp bakana kadar kedinin hem ölü hem de diri durumda olduğu iddiasıdır. Kuantum mekaniğine göre, kutu açılana kadar kedinin durumu belirsizdir ve her iki olasılık da eşit ağırlıkta bulunur. Ancak kutuyu açıp baktığımızda, kedinin ya ölü ya da diri olduğunu görürüz. Yani gözlem eylemi, sistemin belirli bir duruma çökmesine neden olur.
Bu durum, şu soruları akla getirir:
- Kediyi gözlemlemeden önce durumu nedir?
- Kediyi ölü veya diri yapan nedir?
- Kuantum dünyasının belirsizlikleri, makroskopik dünyaya nasıl yansır?
Deneyin Önemi
Schrödinger'in kedisi deneyi, kuantum mekaniğinin temel prensiplerini anlamaya çalışırken karşılaştığımız zorlukları gözler önüne sermektedir. Bu deney, kuantum mekaniğinin klasik fizikten ne kadar farklı olduğunu ve kuantum dünyasının ne kadar tuhaf olabileceğini göstermektedir.
- Kuantum Ölçüm Problemi: Bu deney, kuantum ölçüm problemi olarak bilinen, bir sistemi gözlemlemenin sonucun nasıl etkilediği sorusunu gündeme getirir.
- Kuantum Mekaniğinin İnterpretasyonları: Farklı bilim insanları, Schrödinger'in kedisi deneyini farklı şekillerde yorumlamış ve kuantum mekaniğinin farklı interpretasyonlarını ortaya atmıştır.
- Kuantum Bilgisayarlar: Bu deney, kuantum bilgisayarların çalışma prensiplerini anlamak için de önemli bir referans noktasıdır.
Peki sizce Schrödinger'in kedisine ne oldu?
