Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre, 2023 yılında çevre koruma için yapılan harcamalar dikkat çekici bir şekilde artış gösterdi. Toplam harcama, bir önceki yıla göre %56,8 oranında artarak 224,6 milyar TL seviyesine ulaştı. Peki, bu harcamalar hangi alanlarda yoğunlaştı ve kimler tarafından yapıldı? İşte detaylar!
Çevre Koruma Harcamalarında Kim Önde?
2023 yılı çevre koruma harcamalarının büyük bir kısmı, mali ve mali olmayan şirketler tarafından yapıldı. Toplam harcamanın:
- %66,8’i şirketlere,
- %28,1’i genel devlete ve hanehalkına hizmet eden kuruluşlara,
- %5,1’i ise bireysel hanehalklarına ait.
Bu durum, şirketlerin çevreye duyarlı politikalar benimsemede daha aktif olduğunu gösteriyor.
En Büyük Harcama Atık Yönetimine
Çevre koruma harcamalarının dağılımına baktığımızda, %63,3’lük payla atık yönetimi hizmetleri ilk sırada yer alıyor. Bu oran, atık yönetiminin çevre koruma bütçesindeki öncelikli konumunu ortaya koyuyor. Diğer önemli harcama kalemleri ise şöyle:
- Atıksu yönetimi: %14,7
- Biyolojik çeşitlilik ve peyzaj koruma: %8,3
- Toprak, yeraltı ve yüzey sularının korunması: %5,4
- Hava ve iklim koruma: %2,7
- Diğer çevre koruma konuları: %5,6
Yatırımlarda Azalma: 38,2 Milyar TL!
2023 yılında çevre koruma yatırım harcamaları, bir önceki yıla göre %14,9 azalarak 38,2 milyar TL seviyesine geriledi. Bu harcamaların:
- %77,5’i mali ve mali olmayan şirketler tarafından yapılırken,
- %22,5’i genel devlet ve kar amacı gütmeyen kuruluşlar tarafından gerçekleştirildi.
Bu düşüş, çevre yatırımlarında sürdürülebilirlik adına daha fazla teşvik ve farkındalığın gerekliliğini ortaya koyuyor.
GSYH İçindeki Pay Azaldı
Çevre koruma harcamalarının Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH) içindeki payı, 2022 yılında %0,95 iken 2023’te %0,85’e geriledi. Bu oran, çevreye ayrılan bütçenin ekonomik büyümeye oranla azaldığını işaret ediyor. Ancak toplam harcamalardaki artış, çevre koruma için atılan adımların hızlandığını gösteriyor.
Çevre Koruma İçin Neden Önemli?
Atık ve atıksu yönetimi gibi alanlarda yapılan bu harcamalar, çevre kirliliğinin azaltılması, doğal kaynakların korunması ve sürdürülebilir bir gelecek için kritik öneme sahip. Türkiye’nin biyolojik çeşitliliği koruma ve hava kalitesini iyileştirme gibi alanlara daha fazla yatırım yapması gerektiği de rakamlardan anlaşılıyor.
2023 yılı, çevre koruma bilincinin ve harcamalarının arttığı bir yıl olarak kayıtlara geçti. Atık yönetimi gibi temel alanlarda ciddi yatırımlar yapılırken, çevreye duyarlı bir ekonomi için daha fazla çalışmanın gerektiği bir gerçek. Hem bireysel farkındalık hem de kurumsal sorumluluk, çevrenin korunması için önümüzdeki yıllarda da kritik olmaya devam edecek. Aralık 2025’te yayımlanacak yeni veriler, bu trendin nasıl geliştiğini daha net gösterecek.
