Türkiye, güneşli bir ülke olmasına rağmen D vitamini eksikliği sık görülen bir sorun hâline geldi. Bunun başlıca nedeni, modern yaşam tarzı. İnsanlar artık günün büyük bir kısmını kapalı ortamlarda geçiriyor. Özellikle masa başı çalışanlar, öğrenciler ve ev hanımları yeterince güneş ışığına maruz kalamıyor. D vitamini ise esas olarak güneş ışığıyla ciltte sentezlenen bir vitamin.
- Güneş kremi kullanımı
- Kapalı kıyafet tercihleri
- Güneşe çıkma saatlerinin sınırlı olması
Bu faktörler, ciltte D vitamini üretimini engelliyor. Yaz aylarında bile birçok kişi D vitamini açısından yetersiz kalıyor.
Beslenme Alışkanlıkları Nasıl Etkiliyor?
D vitamini sadece güneşle değil, bazı besinlerle de alınabilir. Ancak Türkiye'de bu vitaminle zenginleştirilmiş ürünlerin kullanımı azdır. Somon, sardalya, yumurta sarısı gibi doğal kaynaklar ise beslenme alışkanlıklarında çok yer bulamıyor.
- Fast food ve hazır gıdalara yönelme
- Süt ve süt ürünlerini yeterli tüketmeme
- Balık tüketiminin düşük olması
Bu durum da eksikliğe katkı sağlıyor. Özellikle çocuklar ve yaşlılarda bu eksiklik daha belirgin hâle geliyor.
Kansızlık Neden Bu Kadar Yaygın?
Kansızlık, özellikle kadınlarda sık rastlanan bir başka problem. En yaygın nedeni demir eksikliğidir. Kadınların regl dönemlerinde yaşadığı kan kaybı, bu durumu daha da tetikler. Ayrıca Türkiye’de tahıl ağırlıklı beslenme yaygındır ve bu da demir emilimini azaltır.
- Çay tüketimi, demir emilimini engeller
- Et, ciğer gibi demir açısından zengin besinler az tüketilir
- Mide sorunları nedeniyle demir emilimi bozulabilir
Ayrıca bazı kronik hastalıklar da demir eksikliğini tetikleyebilir.
Kimler Daha Çok Risk Altında?
- Kadınlar (özellikle doğurganlık çağındaki)
- Bebekler ve çocuklar
- Yaşlılar
- Vejetaryen veya vegan beslenen bireyler
Bu gruplarda hem D vitamini hem de demir eksikliği riski daha yüksektir.
Eksikliğin Belirtileri Neler Olabilir?
- Sürekli yorgunluk
- Baş dönmesi
- Tırnaklarda kırılma
- Kemik ve kas ağrıları
- Bağışıklık düşüklüğü
Bu belirtiler göz ardı edildiğinde, daha ciddi sağlık sorunlarına dönüşebilir.
Önlemek İçin Neler Yapılmalı?
- Günde 15-30 dakika güneşlenmek
- D vitamini içeren besinleri artırmak
- Doktor kontrolünde D vitamini ve demir takviyesi almak
- Çay tüketimini yemeklerden hemen sonra yapmamak
- Kan değerlerini düzenli kontrol ettirmek
Türkiye’de D vitamini eksikliği ve kansızlık, birbirini tetikleyen iki büyük halk sağlığı sorunu. Bu sorunlar, bireyin yaşam kalitesini düşürmekle kalmıyor; uzun vadede bağışıklık sistemini de zayıflatıyor.
