İlk kayda geçen un patlaması
Un, mutfaklarımızda sıkça kullandığımız temel bir gıda maddesidir. Ancak, unun havada asılı kaldığında ne kadar tehlikeli olabileceğini bilmek şaşırtıcı olabilir. İlk kayda geçen un patlaması, 1785 yılında İtalya'da, Turiri'de bir ekmek fırınında gerçekleşti.
Bu patlama, bir lambanın un tozunu tutuşturması sonucu meydana geldi. O dönemde bu olay, fazla zarara yol açmayan bir kaza olarak kaydedildi ve unutuldu.
ABD'de Un Patlamasında 9 kişi öldü
Modern zamanlarda, un patlamalarının ciddiyeti daha iyi anlaşılmaya başlandı. 1981 yılında ABD'de büyük bir hububat silosunun patlamasıyla 9 kişi hayatını kaybetti, 30 kişi yaralandı. Bu olay, unun ne kadar tehlikeli olabileceğini gösterdi.
1988 yılında ise hububat depolama alanları için emniyet standartları getirildi. Ancak, 90'lı yıllarda ABD'de yılda ortalama 13 un patlaması meydana gelmeye devam etti.
Unun Patlayıcı Özelliği
Peki, un nasıl bu kadar tehlikeli bir patlayıcı olabilir? Sebebi basittir: Un bir karbonhidrattır. Havada toz olarak asılı duran karbonhidrat miktarı, bir metreküpte 50 gramı aştığında herhangi bir tutuşturucu ile temas ettiğinde patlar.
Un tozları çok küçük parçacıklardan oluşur ve bu parçacıklar hızla yanar. Bu yangın, diğer un tozlarına da hızla yayılarak zincirleme bir reaksiyona neden olur. Bu da büyük bir patlamaya yol açar.
“Benzer durum, şeker, puding ve hatta çok ince testere talaşlarında bile oluşabilir.”
Patlama İçin Gerekli Şartlar
Bir patlamanın meydana gelmesi için üç şeyin bir araya gelmesi gerekir: Hava (içindeki oksijen), yanıcı madde (bu durumda un) ve tutuşturucu bir kaynak.
Silolarda, insanların çalıştığı alanlarda, havada asılı kalan un tozu miktarı genellikle patlama seviyesine ulaşmaz. Ancak, patlamaya sebep olan faktör, yanıcı maddenin havada asılı duran toz miktarıdır, yerdeki un değil.
Patlama Sebepleri ve Sonuçları
Silolarda patlamaya neden olan şeyler arasında bilinçsizce yapılan kaynak işlemleri, sigara, asansörler ve konveyör mekanizmalarından çıkan kıvılcımlar bulunur.
Ortamın durumu da önemlidir; patlamanın yarattığı büyük basınç, boşalacak yer bulamazsa binayı bile yıkabilir. Açık havada ise patlama olmaz, ancak tehlikeli bir alevlenme yaşanabilir.
EV HANIMLARI KORKMAYIN!
Ev hanımları için iyi haber ise, mutfakta kullanılan un miktarının bu tür bir patlamaya yol açmayacak kadar küçük olmasıdır. Kurabiye veya börek yapmak için aldığınız un, tehlike oluşturmaz. Bu tür bir patlama için tonlarca un gereklidir.
Kaliteli un, çeşitli özelliklere sahip olmalıdır
İşte kaliteli unu belirleyen temel kriterler:
1-Unun Rengi ve Görünümü
Kaliteli un, temiz, beyaz veya krem rengi tonlarında olmalıdır. İçinde yabancı madde, böcek kalıntıları veya siyah noktalar bulunmamalıdır.
2- Unun Kokusu
Taze ve kaliteli un, hoş ve hafif bir kokuya sahip olmalıdır. Kötü kokular, bayatlama veya bozulmanın işareti olabilir.
3- Unun Nem Oranı
Kaliteli unun nem oranı düşük olmalıdır. Yüksek nem oranı, unun bozulmasına ve küflenmesine neden olabilir. İdeal nem oranı %14'ün altında olmalıdır.
4-Unun Protein İçeriği
Kaliteli un, yeterli miktarda protein içermelidir. Protein oranı, unun kullanılacağı tariflere göre değişiklik gösterebilir. Ekmek yapımında kullanılan unlarda yüksek protein oranı (gluten) tercih edilirken, pastacılıkta daha düşük protein oranları tercih edilebilir.
5- Unun Eleme Kabiliyeti
Kaliteli un, eleme sırasında topaklanmamalı ve kolayca elenebilmelidir. Bu, unun ince ve homojen bir yapıda olduğunu gösterir.
6-Unun Lezzeti
Kaliteli un, nötr bir tada sahip olmalı ve kullanılan tariflerde istenmeyen bir tat bırakmamalıdır.
7- Kullanım Amacına Uygunluk
Kaliteli un, kullanılacağı tarifin gereksinimlerine uygun olmalıdır. Ekmek, kek, börek, makarna gibi farklı tarifler için farklı un türleri kullanılabilir.
Kaliteli un seçerken bu kriterlere dikkat etmek, tariflerinizin başarılı olmasını ve istenilen sonuçları elde etmenizi sağlayacaktır.
Kadın Aile haberleri için TIKLAYINIZ!
