Hepimizin zaman zaman zihninde kötü düşünceler belirebilir. Bu düşüncelere "vesvese" denir. Peki, bu vesveseler imanımıza zarar verir mi? İslam dini, vesveseye nasıl yaklaşır? Bu soruların cevaplarını ve konuyla ilgili önemli detayları sizler için derledik.
Vesvese Nedir ve Nasıl Ortaya Çıkar?
Vesvese, fısıltı, söz, fiskos, kuruntu ve işkil gibi anlamlara gelir. Genellikle kötü bir işin yapılması, iyi bir işin terk edilmesi veya geciktirilmesi ya da eksik yapılması için şeytanın insanı kışkırtması, aklını çelmesi ve akla kötü düşünceleri getirmesi anlamında kullanılır.
Vesvese, şeytanın insanın içine attığı kötü telkinlerdir. Bu telkinler, kişinin imanını sarsmak, ibadetlerini aksatmak veya günah işlemesine neden olmak amacıyla ortaya çıkar. Vesveseler, genellikle kişinin zayıf anlarında veya stresli olduğu durumlarda daha sık görülür.
Kur’ân ve Hadislerde Vesvese
Kur’ân’da vesveseci şeytanın şerrinden Allah’a sığınılması emredilmiştir (en-Nâs, 114/1-6).
Hadis kaynaklarında ise müminlere vesvese ile hareket etmemeleri tavsiye edilmiştir.
Allah Resûlü (s.a.s.) şöyle buyurmuştur: “Allah Tealâ, içlerinden geçen fena şeylerle amel etmedikçe veya onu konuşmadıkça, o şey yüzünden ümmetimi hesaba çekmeyecektir.”
Vesvesenin dinî-hukukî bir hüküm doğurmayacağı bildirilmiş ve vesvese ile hareket edenin, örneğin; “acaba eşimi boşadım mı boşamadım mı; eşimi boşamış olabilir miyim” diye kuruntu yapan birisinin talakının (boşamasının) geçerli sayılmayacağı bilgisi yer almıştır (Buhârî, Talâk, 11 [5269]; Müslim, Îmân, 201-205 [127-129]).
Ashab-ı kiram Hz. Peygamber’e (s.a.s.) gelerek şöyle demişlerdi: "Kimimizin aklından bir kısım vesveseler geçiyor, normalde bunu söylemenin günah olacağını düşünüyoruz.’
Hz. Peygamber (s.a.s.) sormuş: ‘Gerçekten böyle bir korku duyuyor musunuz?’
Onlar da Evet deyince,Hz. Peygamber (s.a.s.) şöyle buyurmuş:"İşte bu korku imandandır, akla gelen vesvese imana zarar vermez.” (Müslim, Îmân, 209)
Şeytanın Vesvese Yolları
Şeytanın insanı küfre sürükleme yollarından biri de onu şüphe ve tereddüde sürükleyebilecek sorulardır.
Kalpten geçen bu sorular, şeytanın vesvesesi ile meydana gelir. Bu istifhamların en şiddetli olanını, Allah Resûlü (s.a.s.) şöyle haber vermiştir: “Şeytan sizden birinize gelerek ‘filan ve filan şeyi kim yarattı?’ der. O kişi ‘Allah yarattı’ deyince peki, ‘Allah’ı kim yarattı?’ der. İş bu dereceye varınca o kimse hemen Allah’a sığınsın ve o düşünceden uzaklaşsın!”
Vesveseden Kurtulmak İçin Dua
Vesveseden kurtulmak için Allah’a sığınmak ve o düşünceden uzaklaşmak en etkili yoldur.
Allah Resûlü (s.a.s.) bu konuda şöyle buyurmuştur: “Sizden herhangi birinize şeytan gelir ve ‘Şunu böyle kim yarattı? (Şunu) böyle kim yarattı?’ en sonunda, ‘Rabbini kim yarattı?’ diye sorar(ak sürekli vesvese verir). İşbu raddeye gelince o kişi derhâl (şeytandan) Allah’a sığınsın ve o düşünceden uzaklaşsın.”
Bu şekilde, vesvese ile gelen kötü düşüncelerden dolayı insan günahkâr olmaz, ancak bu düşüncelerden kurtulmak için Allah’a sığınmak ve vesveseden uzaklaşmak gereklidir.
Vesvese ve kuruntuya karşı Kuran-ı Kerim'den şu sureleri okuyabilirsiniz: Fatiha, Ayetel kürsi,İhlas, Felak, Nas
Vesvese ve kuruntuya neden olabilecek faktörler nelerdir?
Vesvese ve kuruntu, birçok insanın yaşadığı ve günlük hayatı olumsuz etkileyebilen psikolojik durumlar. Bu durumların birçok farklı nedeni olabilir. İşte vesvese ve kuruntuya neden olabilecek bazı faktörler:
Psikolojik Faktörler
- Anksiyete bozuklukları: Genel anksiyete bozukluğu, panik atak, obsesif kompulsif bozukluk gibi anksiyeteyle ilgili rahatsızlıklar, vesvese ve kuruntuyu tetikleyebilir.
- Depresyon: Depresyon, olumsuz düşüncelerin yoğunlaşmasına ve kişinin kendine güvenini kaybetmesine neden olarak vesvese ve kuruntuyu artırabilir.
- Stres: İş, aile, sosyal hayat gibi alanlardaki stres, kişinin zihinsel sağlığını olumsuz etkileyerek vesvese ve kuruntuya yol açabilir.
- Mükemmeliyetçilik: Her şeyi mükemmel yapma isteği, kişinin kendisine koyduğu yüksek standartları karşılayamama korkusunu doğurarak vesvese ve kuruntuya neden olabilir.
- Düşünce tarzı: Negatif düşünce tarzı, olayları kötüye yoran bir bakış açısı, vesvese ve kuruntunun beslenmesine katkıda bulunabilir.
Biyolojik Faktörler
- Beyin kimyası: Beyindeki bazı nörotransmitterlerin dengesizliği, vesvese ve kuruntuya yatkınlığı artırabilir.
- Genetik yatkınlık: Ailede anksiyete bozukluğu veya depresyon gibi rahatsızlıkların olması, kişinin vesvese ve kuruntu yaşama riskini artırabilir.
Çevresel Faktörler
- Travmatik yaşantılar: Çocukluk döneminde yaşanan travmatik olaylar, yetişkinlikte vesvese ve kuruntuya neden olabilir.
- Sosyal destek eksikliği: Aile ve arkadaşlardan yeterli destek görmemek, kişinin yalnızlık hissetmesine ve vesvese ve kuruntu yaşamasına neden olabilir.
- Bilgi kirliliği: Özellikle internet ve sosyal medya aracılığıyla elde edilen yanlış veya eksik bilgiler, kişinin sağlığı hakkında gereksiz endişelenmesine ve vesvese yaşamasına neden olabilir.
Vesvese ve Kuruntuya Neden Olan Bazı Düşünce ve Davranışlar
- Aşırı endişelenme: Her durum hakkında aşırı endişelenmek ve kötü sonuçlar üzerine odaklanmak.
- Kontrol ihtiyacı: Her şeyi kontrol altında tutma isteği ve belirsizliğe tahammül edememe.
- Mükemmeliyetçilik: Her şeyi mükemmel yapma ihtiyacı ve hatalardan kaçınma çabası.
- Kaçınma davranışları: Korkulan durumlardan kaçınmak yerine onlarla yüzleşmekten kaçınmak.
- Rutinlere sıkı sıkıya bağlı kalma: Değişikliklerden hoşlanmama ve her şeyi aynı şekilde yapma ihtiyacı.
Unutmayın: Vesvese ve kuruntu, tedavi edilebilir bir durumdur. Eğer bu sorunlarla karşı karşıyaysanız, bir uzman, bir psikolog veya psikiyatristten yardım almanız önemlidir.
Vesvese ile başa çıkmak için çeşitli yöntemler
Vesvese ile başa çıkmak için çeşitli yöntemler kullanabilirsiniz. İşte bazı etkili yöntemler:
1-Allah’a Sığınmak
Vesvese anında Allah’a sığınmak en etkili yöntemlerden biridir. Kur’ân’da ve hadislerde bu konuda birçok tavsiye bulunmaktadır. Özellikle vesveseci şeytanın şerrinden Allah’a sığınmak önemlidir. Vesvese anında bol bol euzu besmele çekin. "Euzu billahi mineş şeytanir racim. Bismillahir rahmanir rahim." deyin.
2-Dua ve Zikir
Dua etmek ve zikir çekmek, vesveseden kurtulmanın diğer yollarıdır. Özellikle “Eûzü billâhi mineş-şeytânirracîm” (Kovulmuş şeytandan Allah’a sığınırım) demek vesveseyi uzaklaştırmada etkilidir.
Kelime-i tevhit dilinizden düşmesin: "Lailahe İllallah Muhammedür resulullah" deyin
Bol bol istiğfar getirin: "Estağfirullah" deyin
Vesvese sizi meşgul ettikçe Peygamber Efendimize (s.a.v) salavat getirin: " Allahümme salli ala seyyidina Muhammed" deyin
3-Olumlu Düşüncelerle Meşgul Olmak
Zihninizi olumlu düşüncelerle meşgul etmek, vesveseyi azaltabilir. İyi ve güzel şeyler düşünmek, vesvesenin etkisini azaltır. Örneğin:Kuran dinleyin, ezgi ilahi dinleyin! Güzel sohbetler ve vaazlar dinleyin!
4-Fiziksel Aktivite
Fiziksel aktivitelerle meşgul olmak, zihninizi vesveseden uzaklaştırabilir. Spor yapmak, yürüyüşe çıkmak veya başka bir fiziksel aktiviteyle uğraşmak faydalı olabilir.
Hobi ve İlgi Alanları: Kendinizi meşgul edebileceğiniz hobiler ve ilgi alanları bulmak, zihninizi olumlu yönde meşgul etmenize yardımcı olur.
Düzenli Uyku: Yeterli ve kaliteli uyku, hem fiziksel hem de zihinsel sağlığı olumlu etkiler.
Sağlıklı Beslenme: Dengeli ve sağlıklı beslenme, genel refahı artırır.
5-Sosyal Destek
Güvendiğiniz kişilerle konuşmak ve onların desteğini almak da vesveseyle başa çıkmada yardımcı olabilir. Duygularınızı paylaşmak, vesvesenin etkisini azaltabilir. Büyüklerin, alimlerin, iyi insanların nasihatini alın.
6-Profesyonel Yardım
Eğer vesvese çok yoğun ve rahatsız edici hale gelirse, bir uzmandan yardım almak faydalı olabilir. Bir alim, Psikolog veya terapistlerle görüşmek, vesveseyle başa çıkmada etkili olabilir.
Vesvese ve kuruntu ile baş etmek için birçok farklı yol ve metot bulunmaktadır. Bu yöntemler, kişinin yaşadığı belirtilerin şiddetine, nedenlerine ve kişisel özelliklerine göre değişiklik gösterebilir. Ek olarak bazı etkili yöntemleri de paylaşıyoruz:
- Sabırlı Olun: Tedavi süreci zaman alabilir. Sabırlı olmak ve düzenli olarak tedaviye devam etmek önemlidir.
- Çevrenizden Destek Alın: Ailenizin ve arkadaşlarınızın desteği, tedavi sürecinde size güç verecektir.
- Kendinize İyi Bakın: Sağlıklı beslenmek, düzenli uyku almak ve stresinizi yönetmek gibi kendinize iyi bakmak, tedavi sürecinizi olumlu etkileyecektir.
Unutmayın, vesvese ve kuruntu ile tek başınıza mücadele etmek zorunda değilsiniz. Bir uzmandan yardım alarak bu durumu daha iyi yönetebilirsiniz.
Bu yöntemleri deneyerek vesvesenin etkisini azaltabilir ve daha huzurlu bir yaşam sürebilirsiniz.
Sonuç
Vesvese, Müslümanların sıklıkla karşılaştığı bir durumdur. Ancak bu durum, kişinin imanını zayıflatmak için şeytanın bir tuzağıdır. Allah'a sığınmak, olumlu düşüncelere odaklanmak ve ibadetlere devam etmek, vesveselerle mücadelede en etkili yöntemlerdir.
Peygamber Efendimizin (s.a.v) bu konudaki ölçüsünü tekrar paylaşalım: “Allah Teâlâ, içlerinden geçen fena şeylerle amel etmedikçe veya onu konuşmadıkça, o şey yüzünden ümmetimi hesaba çekmeyecektir.”
İnanç haberleri için TIKLAYINIZ!
