Yaz aylarının kavurucu sıcaklarında terlemek, çoğu zaman rahatsızlık verici olarak görülse de, vücudumuzun bu doğal serinleme mekanizması hayati önem taşır.
Kış aylarında uygun kıyafetler giyerek, vücudumuzun ısısını korumasına yardımcı oluyoruz.
Peki, sıcaklarda vücudumuz nasıl serin kalıyor ve bu süreç nasıl işliyor?
İşte, sıcak yaz günlerinde serin kalmamızı sağlayan bilimsel gerçekler ve bu sürecin arkasındaki etkileyici bilim.
İnsanların ortalama vücut ısıları kaçtır?
İnsanların ortalama vücut ısısı yaklaşık 36.5°C ile 37°C arasındadır.
Bu, bireysel farklılıklar gösterebilir. Bazı insanlar doğal olarak daha sıcak ya da daha soğuk hissedebilirler, ancak bu genellikle normaldir.
Yüksek sıcaklık (38°C ve üzeri) genellikle ateş olarak kabul edilir, düşük sıcaklık (35°C ve altı) ise hipotermi belirtisi olabilir.
Yaz Sıcağında Vücudumuzun Serin Kalma Sırrı
Vücudumuz ısısını nasıl ayarlıyor?
Vücudumuz, termoregülasyon adı verilen bir süreçle ısısını dengede tutar. Beyinde bulunan hipotalamus, vücut sıcaklığını sürekli olarak izler ve gerektiğinde ısıyı düzenlemek için sinyaller gönderir.
Vücut, kan damarlarını daraltarak ya da genişleterek, terleme yoluyla veya kasların kasılması (titreme) gibi tepkilerle ısı dengesini sağlar.
Hipotalamus: Beynimizin Termostatı
Sıcak yaz günlerinde vücudumuz ısısını terleme yolu ile koruyor ve yine terleme yoluyla ayarlıyor.
Beynimizde terlemeyi düzenleyen özel bir bez var. Adı: hipotalamus. Isı ayarımızı beynimizin bu bölümü yönetir. Hipotalamus, vücut sıcaklığının düzenlenmesinde termostat görevini üstlenir.
Hipotalamus, orta beynin bir parçasıdır. Yaklaşık 4 g ağırlığındadır. Beyin hacminin %0.3- 0.5'ini teşkil eder.
2 Milyon Ter Bezimiz Var
Hipotalamusun ön kısmında vücudu sıcaklık artışından koruyan, arka kısmında ise sıcaklık düşümünden koruyan birer merkez vardır.
Derimizin altında yumak görünümlü 2 milyon ter bezi var.
Ter bezlerinin her santimetrekaresinde de 400 ince kanal var.
Çevre ısısının artması ile beyin, ciltteki ter bezlerini uyarır. Bu ter bezleri de ince kanallar vasıtası ile, deri üzerine gözle görülemeyecek kadar az bir sıvı salgılarlar.
Cilt üzerine çıkan bu sıvı buharlaşırken vücudun ısısını da alır. Böylece cilt serinler.
İki çeşit terleme yolumuz var: Gözle görülen ve görülmeyen...
Nefes verirken bile terleriz ama bu görülmez. Nefes alıp verirken bizden su buharı çıkar. Ancak bu gözle görülmez.
Gözle görülen terleme bilinen terlemedir. Normal terleme yüzümüzde, ensemizde ve özellikle koltuk altlarımızda yoğun olarak bulunan ter bezlerinin salgıları sonucu oluşan terlemelerdir.
Böylece vücudumuzun bir şekilde soğuması ve ısı ayarı sağlanmış olur.
Her insanın vücut ısısı aynı değildir
Neden bazı insanlar çabuk terler?
Bazı insanların vücutları daha hızlı terleyebilir çünkü ter bezleri daha aktiftir veya vücutları daha az ısıya karşı toleranslıdır.
Genetik faktörler, hormon düzeyleri (özellikle tiroid), stres, beslenme ve fiziksel aktivite gibi etmenler de terleme hızını etkileyebilir. Örneğin, sıcak iklimlerde yaşayan insanlar daha fazla terleyebilir.
Aynı ortamda bazı insanlar ısıdan rahatsız olur ve aşırı terler. Bazıları da ortamın ısısından hiç etkilenmez, rahatsızlık duymaz.
Bazı insanlar, sıcak yaz günlerini severken, bazıları da soğuk, puslu kış günlerini sever. Peki, bunun nedeni nedir?
Bunun nedeni şudur: Her insanın vücut ısısı aynı değildir. Her insanın yaratılıştan ayarlanmış ortalama vücut ısısı aynı değildir.
Örneğin vücudu 36 dereceye ayarlanmış bir insan, 38 dereceye ayarlanmış bir insana göre, çevresindeki sıcaklık yükselmelerine daha hassastır.
Hava şartları ne olursa olsun vücudumuz ortalama 37,5 santigrat derece vücut ısısını korumak üzere çaba gösterir. Bu, insan vücudunun en iyi şekilde çalışmasını sağlayan vücut ısısıdır.
Neden bazı insanlar çabuk üşür?
Bazı insanlar, vücut ısısını düzenleme konusunda daha hassas olabilir.
Metabolizma hızı düşük, tiroid fonksiyonları zayıf ya da düşük yağ oranı gibi etmenler, soğuk havalarda daha fazla üşümeye neden olabilir.
Ayrıca, kan dolaşımının daha yavaş olması veya stres gibi psikolojik faktörler de vücudun soğuğa karşı daha hassas olmasına yol açabilir.
Vücut ısı ayarlarını korumalıyız
Terleme ve dolaşım sistemleri, daha düşük derecelere ayarlanmış insanlar da, düşük çevre sıcaklıklarında kendilerini daha rahat hissederler.
Aşırı soğuk veya aşırı sıcağa maruz kalan insanın vücut ısı ayarı bozulur. Aşırı ısınan ya da aşırı soğuyan vücut önce rahatsızlanır.
Vücut ısı dengesini bozan etkenlere uzun süre maruz kalmak ölüme yol açacak sonuçlar doğurabilir.
Örneğin; Vücut ısısı yükselince vücutta kızarma, kramplar, baş ağrısı, hızlı nabız, güçsüzlük ve bayılma görülür.
Vücudumuzun ısısı düşerse ne olur?
Hipotermi Nedir?
Vücut ısısının düşmesi, hipotermiye yol açabilir. Hipotermi, vücut ısısının normalden daha düşük seviyelere inmesiyle ortaya çıkar ve vücudun fonksiyonlarını bozabilir.
Öncelikle titreme başlar, metabolizma hızlanır. Ancak uzun süre düşük vücut ısısı devam ederse, kalp ve solunum durması gibi hayati tehlike yaratabilecek durumlar ortaya çıkabilir.
Vücut sıcaklığının 35°C derecenin altına düştüğü durumlarda kişi hipotermiye girer. Nefes alışverişinin hızlanması, konuşmada bozulmalar, uyuşma ve titreme gibi belirtiler ortaya çıkar. Kalp, sinir sistemi ve diğer organlar normal şekilde çalışamaz.
Bu sebeple doğru giyinmek, giyimde mevsimi ve ortam sıcaklığını dikkate almak sağlığımız açısından çok önemlidir.
Vücudumuzun ısısı yükselirse ne olur?
Vücut ısısının yükselmesi, ateşe veya hipertermik duruma yol açabilir. Hipertermi, vücut ısısının aşırı şekilde artması durumudur ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Bu durum, vücudun sıvı kaybı, dehidrasyon ve organ yetmezliği gibi sonuçlarla kendini gösterir. Yüksek vücut sıcaklığı, beyindeki işlevlerin bozulmasına ve komaya kadar ilerleyebilir.
Vücut ısımızı ayarlayan şeyler nelerdir?
Vücut ısısını düzenleyen başlıca mekanizmalar şunlardır:
-
Terleme: Ciltteki ter bezleri, aşırı ısıyı dışarı atmak için ter üretir. Ter, buharlaştıkça vücutta soğuma sağlar.
-
Kan damarlarının genişlemesi veya daralması: Vücut, aşırı ısındığında damarları genişleterek ısının cilde yayılmasını sağlar. Soğuma gerektiğinde ise damarlar daralır ve ısı kaybı engellenir.
-
Titreme: Vücut soğuk olduğunda kaslar kasılır ve titreme başlar. Bu, ısının üretildiği bir süreçtir.
İnanç haberleri için TIKLAYINIZ!
Astroloji ve Rüya haberleri için TIKLAYINIZ!
Kadın Aile haberleri için TIKLAYINIZ!
Kültür Sanat haberleri için TIKLAYINIZ!
