CERRAH BELDESİ’NİN TARİHİ
Cerrah Kasabası, İnegöl’ün güneybatısında ve mücavir alan sınırında yer almış çok şirin bir beldedir.
3 Haziran 1989 tarihinde belediye olmuştur. İnegöl şehir merkezine uzaklığı 6 kilometredir. Atatürk-Zafer ve Anadolu ismini taşıyan 3 mahallesi vardır.
1990 yılı genel nüfus sayımına göre beldenin toplam nüfusu, , 2603 kişidir. 2000 yılı genel nüfus sayımına göre ise 1451’i kadın ve 1566’sı erkek olmak üzere toplam belde nüfusu, 3.017 kişi olmuştur.
Cerrah Kasabası, İnegöl’e ve halkına yıllarca mesire yeri olarak hizmet vermiştir. Yakın çevresinde Çeltikçi, Hoca Köy, Edebey ve Akhisar köyleri vardır.
Arka planda kalan ve Kıran Köyü’ne kadar uzayan yol çevresinde yer alan bütün köy yolları, Cerrah Kasabası’ndan geçer.
Belde halkının geçim kaynağı ağırlıklı olarak meyve ve sebze çeşitleridir. Arazisi son derece verimlidir. Meyve fidanı üretimi de son yıllarda artmıştır.
Geçmişte burada İpek fabrikaları dikkat çekerdi. Islah Organize Sanayi Bölgesi bulunan Cerrah’ta mobilya, ağaç ürünleri ve süt ürünleri üzerine kurulmuş işletmeler yer alır.
Uludağ’dan kopup gelen ve debisi yüksek olan Akdere, kasabanın içinden geçer ve bir kaç kilometre kuzeyde Hoca Köy/Ali Ağa Deresi ile birleşerek Kalburt adını alır.
Kalburt deresi, tüm arazisini sulama kapasitesine sahip olarak İnegöl Organize Sanayi Bölgesi’ne geçer.
Yetiştirdiği ürünler arasında başta Cerrah Fasulyesi olmak üzere elma ve her çeşit meyve yer alır.
İstiklal Savaşı’ndan sonra gerçekleştirilen mübadele dolayısıyla Batı Trakya’dan özellikle Karaca Ova Beldesi’nden buraya göçmen aktarılmıştır. Bu nedenle günümüzde mevcut olan nüfus yapısının çekirdeğini göçmenler oluşturmaktadır.
Selanik ve Kocacık menşe’li göçmenler, çoğunluktadır.
Yıllarca İnegöl’e cereyan sağlayan hidroelektrik fabrikası da burada 1950 yılında kurulmuştur.
Çağlayanı ile şöhret bulan Cerrah Beldesi, mesire yeri olma hüviyetini hâlâ devam ettirmektedir.
Tarihî kimliği açısından da Cerrah Kasabası önemlidir. Terim olarak Cerrah, iki kelimeden oluşmuştur.
Etimolojik açıdan tetkik edildiğinde bu terim, Arapça cer kelimesi ile Farsça rah kelimelerinin birleşmesinden meydana gelmiştir.
Cerrah’ın Türkçe anlamı: Koşu yolu demektir. Çünkü Osmanlılar döneminde bu köyün adı At Oğlanları Karyesi’dir. Zaîm ve bey timar yeridir.
Cerrah, İnegöl’deki yöneticilerin, daima ilgi odağı olmuştur. Çiftlik/Mesâriye Köyü civarında bulunan Kızıl Saray’a giden yol, buradan geçmektedir.
Osmanlı döneminde de burada, gayr-i Müslimler yaşamaya devam etmişlerdir. Hem savaş için hem de binek hayvanı olarak kullanılan atların yetiştirildiği ve eğitildiği mahal de burasıdır.
Bunun için resmî kayıtlarda beldenin ismi, At-Oğlanları Karyesi olarak geçmektedir. Güncel ifadesiyle, Koşu Yolu demektir.
İnegöl’de Kereste imalatı devam ederken Cumhuriyet’in ilk yıllarında başlayan “Hazeran Sandalye” imalatı İnegöl’ün ilk ciddi üretimidir.
Cerrah merkez olmak üzere, İnegöl’de bir çok sandalye fabrikasında üretilen hazeran sandalyeler tüm Türkiye’ye pazarlanmıştır.
Cerrah’ta üretime başlayan Hazeran sandalye, İnegöl’ün iptidai koşullarından sanayi tipi üretime geçiş noktasıdır.
RECEP AKAKUŞ HOCANIN ESERİNDEN
DERLEYİP YAYINA HAZIRLAYAN: AYHAN TALHA BAYRAKTAR
