Ne Zaman, Kimler İçin Söylenir?
Genellikle kendini beğenmiş, çevresine yukarıdan bakan, burnu bir karış havada dolaşan kişiler için kullanılır. Öyle ki, bu tarz insanlar kendilerine eleştiri geldiğinde bile kulak asmazlar. İşte bu tür durumlarda, bir vatandaş sabrı taşınca bu deyimi patlatır: “Kibirinden dübürü görünmek bu olsa gerek!” Yani deyim, karşısındaki kişinin haddini aştığını, fazla büyüklendiğini ifade eder.
Deyimin Verdiği Mesaj Nedir?
Bu deyim bir uyarı içerir. Kibirli, kendini beğenmiş kişilerin aslında ne kadar gülünç duruma düştüğünü anlatır. Çünkü insan ne kadar büyürse büyüsün, mütevazı kalmayı bilmelidir. Kibirle kendini yücelttiğini sananlar, aslında herkesin gözünde küçülür. Bu deyim, tam da bu durumu göze sokar.
Mizahi Yönü Var Mı?
Evet, deyimin mizahi yönü çok güçlüdür. Çünkü argo tabirle “dübürü görünmek” ifadesi hem şaşırtıcıdır hem de gülümsetir. Fakat içinde çok derin bir toplumsal eleştiri de barındırır. Sadece “çok kibirlisin” demek yerine, deyimle söylenince hem uyarı verilir hem de olay biraz yumuşatılır. Ama iğneleme dozu da oldukça yüksektir.
Hangi Ortamlarda Kullanılır?
Bu deyim, özellikle samimi sohbetlerde, laf dokundurma gereken yerlerde ya da bir arkadaşın tavırlarından rahatsız olunduğunda devreye girer. Resmî konuşmalarda tercih edilmez ama halk arasında yeri geldi mi cuk oturur. Örneğin biri kendini fazla üstün görüyorsa ve alaycı tavırlar takınıyorsa, bu deyimle uyarılır.
Deyimin Yer Aldığı Bir Örnek Diyalog
– “Ali’yi gördün mü? İnsanlara selam bile vermiyor artık.”
– “Aynen ya, kibirinden dübürü görünmek üzere neredeyse.”
İşte böyle esprili ama mesajı sert bir çıkışla, karşıdaki kişiye hem ders verilir hem de sözle tokat atılmış olur.
Öğüt Niteliği Taşıyor Mu?
Bu deyim sadece dalga geçmek için kullanılmaz. Aynı zamanda bir öğüttür. İnsan ne kadar başarılı olursa olsun, kibirle değil tevazuyla yol almalıdır. Toplumda kibirli insanlar genellikle yalnız kalır. Bu deyim de kibirin ne kadar itici bir özellik olduğunu yüzlere vurur.
“Kibirinden dübürü görünmek” deyimi, kendini dev aynasında gören, ukala ve küçümseyici tavırlar takınan kişiler için halkın dilinde yer etmiş etkili bir ifadedir. Hem düşündürür hem güldürür hem de kişiye haddini bildirir. Deyimle anlatmanın gücü burada devreye girer; çünkü bazen bir deyim, sayfalarca söylenmiş sözden daha etkili olur.
