Kurban bir ibadettir
Kurban ibadeti, Müslümanlar için önemli bir ibadettir. Bu ibadetin yerine getirilmesi sırasında dikkat edilmesi gereken bazı önemli hususlar bulunmaktadır. Kurban edilecek hayvanların taşıması gereken nitelikler ve kurbanlık hayvanların alım-satım usulleri, ibadetin sağlıklı ve dini kurallara uygun bir şekilde yerine getirilmesini sağlar. Bu makalede, kurbanlık hayvanların hangi özellikleri taşıması gerektiği ve satış usulleri hakkında detaylı bilgi bulabilirsiniz.
Kurbanlık hayvanların nitelikleri nelerdir?
Kurbanlık hayvan sağlıklı ve organları tam Olmalı
Kurban edilecek hayvanların sağlıklı, organları tam ve besili olması büyük önem taşır. Bu, hem ibadet açısından hem de sağlık bakımından gereklidir.
Kötürüm derecesinde hasta, zayıf ve düşkün, kesileceği yere gidemeyecek derecede topal, bir veya iki gözü kör, boynuzlarının biri veya ikisi kökünden kırık, dili, kuyruğu, kulakları ve memelerinin yarısı kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökük hayvanlar kurban edilmez.
Din İşleri Yüksek Kurulu kararına göre: "Hayvanın doğuştan boynuzsuz olması, şaşı, hafif topal, hafif hasta, bir kulağı delik veya yırtılmış olması, memelerinin yarıdan daha azının olmaması, kurban edilmesine engel değildir. Buna göre hayvanın değerini düşürücü nitelikteki kusurlar kurbana engeldir." (Kâsânî, Bedâi‘, 5/75-76)
Kurbanlık hayvanda doğuştan gelen kusurlar
Hayvanın doğuştan boynuzsuz olması, şaşı, hafif topal, hafif hasta, bir kulağı delik veya yırtılmış olması, memelerinin yarıdan daha azının olmaması, kurban edilmesine engel değildir.
Ancak Şâfiî mezhebinde, uyuz olan hayvanlar ile yem yemesini engelleyecek derecede dişlerinin bir kısmı dökülmüş olan hayvanların da kurban edilmesi caiz değildir.
Kurbanlık hayvanların alış- satış usulleri nelerdir?
Götürü (Kabala) Usulü
Götürü usulü ile kurban alım satımı, satıcı ve müşteri arasında belirli bir hayvan üzerinde pazarlık yapılarak ve fiyat üzerinde anlaşarak gerçekleştirilir. Bu yöntem, geçmişten günümüze en yaygın olarak kullanılan yöntemdir.
Canlı Kilo Üzerinden Satış
Hayvanın canlı olarak tartılarak fiyatının belirlenmesi yöntemi de yaygın bir başka yöntemdir. Bu yöntemde kurbanlık hayvanın fiyatı, canlı haldeki kilosu dikkate alınarak belirlenir.
Karkas Et Üzerinden Satış
Karkas etin kilogram birim fiyatının belirlenmesi ve toplam fiyatın, kesildikten sonra tartılarak hesaplanması yoluyla alım-satım yapılabilir. Ancak bu şekildeki satın alınan kurbanın geçerli olabilmesi ve ibadetin et alım satımına dönüşmemesi için bu yöntemde bazı şartlara riayet edilmesi gerekir:
- Karkas etin kilogram birim fiyatının belirlenmiş olması
- Satışa konu olan hayvanın belirlenmiş olması
- Satış işleminin tamamlanmış olması
- Hayvanın sadece kurban niyetiyle kesilmesi
- Kurban kesiminden önce satım akdinin tamamlanması-kesinleştirilmesi gerekir.
Kurbanlık büyükbaş hayvanlarda ortaklık nasıl olur?
Kurban kesmek isteyen kişiler, büyükbaş hayvanlara yedi kişiye kadar ortak olabilirler. Ancak her bir hissenin yedide birden az olmaması gerekir. Küçükbaş kurbanlıklarda ortaklık olmaz. Küçükbaş kurbanlık tek hisse olur.
Din İşleri Yüksek Kurulu kararına göre: "Kurban kesmek isteyen kişiler, büyükbaş hayvanlara yedi kişiye kadar ortak olabilirler. Böyle bir hayvan, yedi kişiye kadar ortak olarak satın alınabileceği gibi alındıktan sonra veya elde bulunan büyükbaş hayvana yedi kişiyi geçmemek kaydıyla başkaları da ortak edilebilir."
Kurban ibadetinin geçerli olması için, kişinin, kendi mülkü olan ve gerekli şartları haiz bir hayvanı kesmesi veya kestirmesi gerekir. Günümüzde kurbanlık alım-satımı, götürü usulü, canlı kilo üzerinden satış ve karkas et üzerinden satış şeklinde gerçekleştirilebilmektedir. Bu yöntemler, kurban ibadetinin dini kurallara uygun bir şekilde yerine getirilmesini sağlar.
Hazırlayan: Ayhan Talha Bayraktar
