Bu yazımızda "Mevlânâ" kelimesinin kökenine, Allah (c.c.), Peygamberimiz (s.a.v) ve insanlar için kullanımını inceleyeceğiz.
Mevla kelimesinin kökeni ve kapsamı
"Mevlâ" kelimesi, Arapça kökenli olup birçok farklı anlama gelmektedir.
Sözlükte; "Rab, efendi, dost, arkadaş" gibi anlamlara sahip olan bu kelime, Allah'a izafe edildiğinde "sevme, koruma, yardım etme" gibi kavramları içerir.
Mevlana kelimesi sevgi ve manevi yakınlık anlatır
Mevlana kelimesinin asıl anlamı sevgi ve manevî yakınlıkla ilişkilendirilir. İbnü'l-Esîr ve İbn Manzûr gibi alimler, kelimenin derin anlamlarını ve kökenlerini detaylı bir şekilde ele almışlar ve şu açıklamayı yapmışlardır:
"Mevlâ kelimesinde asıl olan mana, sevgi ve manevî yakınlıktır." (İbnü’l-Esîr, en-Nihâye, “vly” md.; İbn Manzûr, Lisânü’l-Arab, “vly” md.).
Mevlana kelimesinin İlahi ve İnsani Kullanımı
Kur'an'da "Mevlâ" kelimesi hem Allah hem de insanlar için kullanılmıştır. Örneğin,
"Biliniz ki Allah sizin mevlânızdır (sahibinizdir). O ne güzel mevlâ (sahip) ve ne güzel yardımcıdır!" (el-Enfâl, 8/40)
“Sen bizim mevlâmızsın.” (el-Bakara, 2/286)
Çeşitli hadislerde de “mevlâ” kavramı, Allah’ın isimlerinden biri olarak zikredilmiştir: “Allah bizim Mevlâ’mızdır.” (Buhârî, Cihâd, 164)
Mevlana dost anlamına da gelir
Mevla kavramı âyetlerde, Allah'ın koruyuculuğunu ve yardımcı oluşunu ifade ederken, insanlar için kullanıldığında dostluk ve yardımlaşma bağlamında ele alınmaktadır.
“O gün dostun dosta hiçbir faydası olmaz.” (ed-Duhân, 44/41) âyetinde mevla ifadesi dost anlamında insan için kullanılmıştır.
Mevlana İfadesinin Anlam Derinliği
"Mevlânâ" kelimesi, "mevlâ" kelimesinin sonuna eklenen Arapça "bizim" anlamına gelen "nâ" zamiri ile birleşerek oluşturulur.
Bu ifade, Allah, Peygamber (s.a.s.) ve insanlar için de kullanılabilir. Allah için "Mevlânâ" denildiğinde "Rabbimiz, sahibimiz"; Peygamber (s.a.s.) veya insanlar için denildiği zaman ise "dostumuz" " büyüğümüz" " kıymetlimiz" veya "efendimiz" anlamları kastedilir.
Ancak fitneye, karışıklığa ve yanlış anlaşılmaya yol açabilecek toplum ve ortamlarda sadece Allah için kullanılması en doğrusudur. Çünkü gerçek Mevla, dost, vekil, yardımcı Allah'tır. O ne güzel mevla (yardımcıdır), O ne güzel vekildir.
Din İşleri Yüksek Kurulu'nun cevabı
Din İşleri Yüksek Kurulu'nun 2017 tarihli açıklamasına göre, bu kavramın kullanımı çeşitli bağlamlarda, hem Allah için, hem Peygamber Efendimiz için hem de insanlar için uygun görülmektedir.
İnanç haberleri için TIKLAYINIZ!
