Suriye’de 61 yıl süren Baas rejimi ve Esad ailesi iktidarı boyunca, ülkede Sednaya Hapishanesi dışında onlarca işkence ve ölüm merkezi faaliyet gösterdi. İnsan Hakları örgütlerinin ve SNHR'nin (Suriye İnsan Hakları Ağı) verilerine göre, rejim güçleri 1,2 milyon Suriyeliyi alıkoyarak en az 72 farklı işkence yöntemine başvurdu.
Sednaya ve Diğer Merkezlerde İşkence
Sednaya Hapishanesi, Baas rejiminin en bilinen işkence merkezlerinden biri olurken, ülkedeki diğer askeri ve sivil hapishanelerde de on binlerce kişi yıllarca işkenceye maruz kaldı. Şam’daki Mezze ve Kabun, Humus’taki Tedmur ve Balone hapishaneleri, rejimin işkence merkezi olarak öne çıktı. Çöken rejim sonrasında birçok mahkum bu hapishanelerden kurtarıldı.
Gizli Gözaltı Merkezleri ve Alıkoyma Tesisleri
Baas rejimi, muhaliflere yönelik şiddetini gizli gözaltı merkezlerinde de sürdürdü. SNHR’nin raporuna göre, rejim özellikle 2012’den itibaren bazı villaları, evleri ve stadyumları gözaltı merkezine çevirerek daha ağır işkenceler uyguladı. Bu merkezlerde tutulanların kurtulma şansı neredeyse hiç yoktu. Gözaltı işlemleri genellikle Esed’in kardeşi Mahir Esed’in komutasındaki 4. Bölüğe bağlı birimler tarafından yürütüldü.
Rejimin Güvenlik Birimleri
Suriye’deki güvenlik birimleri, işkence ve alıkoyma faaliyetlerinde etkin bir rol oynadı. Dört ana istihbarat servisinden oluşan bu birimler, Askeri İstihbarat Servisi, Siyasi Güvenlik Servisi, Genel İstihbarat Direktörlüğü ve Hava İstihbarat Direktörlüğü çatısı altında faaliyet gösterdi. Bu birimlerin ülke genelinde 45’ten fazla gözaltı şubesi bulunurken, sadece Şam’da 18 merkez olduğu belirtildi.
Rejimin 72 Farklı İşkence Yöntemi
SNHR raporlarına göre, Baas rejimi fiziksel, psikolojik ve cinsel şiddet içeren 72 farklı işkence yöntemi kullandı. Ayrıca tutukluları zorla çalıştırma, hücrede yalnız bırakma gibi insan haklarına aykırı uygulamalara da başvurdu. Rejimin Savunma Bakanlığına bağlı Askeri İstihbarat Servisi, tutuklamalardan sorumlu ana teşkilat olarak faaliyet gösterdi.
Cezaevlerinde Mahkumların Durumu
Rejim karşıtı gruplar tarafından ele geçirilen Halep, Hama, Şam, Humus ve Suveyda’daki cezaevlerinden binlerce mahkum kurtarılırken, Tartus ve Lazkiye gibi şehirlerdeki mahkumlar hâlâ serbest bırakılmayı bekliyor. Uluslararası insan hakları örgütleri, rejimin sözde af kararlarına rağmen alıkoyma ve işkence uygulamalarını sürdürdüğünü vurguluyor.
