Bugün 17 Kasım… Tarih, bu günde önemli olaylara sahne olmuştur. Hem dünya hem de Türkiye için pek çok kritik gelişme yaşanmıştır. Gelin, 17 Kasım’da yaşanan bazı önemli olayları birlikte inceleyelim.
Diocletianus’un İmparatorluk İlanı (284)
İmparator Diocletianus, 17 Kasım 284 tarihinde Roma İmparatorluğu'nda egemenliğini ilan etti. Roma İmparatorluğu’nun başına geçtiği bu günden sonra, imparatorluk topraklarını bir yıl içinde tamamen kontrol altına aldı. Diocletianus, Roma'da reformlar yaparak, imparatorluğun zayıf düşen yapısını güçlendirmeye çalıştı. Aynı zamanda, Roma İmparatorluğu’nda bölgesel yönetimler kurarak, merkezi hükümeti daha etkin hale getirdi. Bu adımlar, Roma İmparatorluğu’nun daha uzun süre varlığını sürdürmesinde önemli rol oynamıştır.
İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth’in Tahta Çıkışı (1558)
17 Kasım 1558, İngiltere’nin tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır. Kraliçe I. Elizabeth, tahta çıkarak İngiltere'nin hükümdarı oldu. Elizabeth'in tahta çıkışı, İngiltere’deki siyasi yapıyı temelden değiştirmiş ve “Elizabeth dönemi” olarak bilinen altın çağın başlamasına vesile olmuştur. İngiltere’nin denizcilikteki gücü artmış, dünya çapında büyük bir sömürge imparatorluğu kurma yolunda önemli adımlar atılmıştır.
Süveyş Kanalı'nın Açılışı (1869)
Akdeniz ile Kızıldeniz’i birbirine bağlayan Süveyş Kanalı, 17 Kasım 1869 tarihinde muazzam bir törenle açıldı. Bu kanal, deniz yolu taşımacılığını köklü bir şekilde değiştirdi ve dünyanın en önemli ticaret yollarından biri haline geldi. Mısır’ın Süveyş bölgesinde yapılan bu devasa proje, Batı dünyası için ulaşımı kolaylaştırmış, Doğu’ya ulaşımı hızlandırmıştır. Süveyş Kanalı'nın açılması, küresel ekonomik ilişkileri dönüştüren önemli bir mühendislik başarısıdır.
Rusların Kars’a Saldırısı (1877)
17 Kasım 1877’de Rus birlikleri Kars’a saldırdı. Bu saldırı, Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasında yaşanan 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’ndaki önemli olaylardan biridir. Kars, stratejik bir konumda olduğu için hem Osmanlı İmparatorluğu hem de Rusya için kritik önemdeydi. Ruslar, Kars’ı işgal etti ancak bu işgal, sadece savaşın kısa bir dönemine ait bir gelişmeydi. Kars, 1878 yılında Berlin Antlaşması çerçevesinde Osmanlı'ya geri verilecektir.
I. Dünya Savaşı'nda Trabzon Bombardımanı (1914)
Birinci Dünya Savaşı'nın ilk yıllarında, 17 Kasım 1914’te Rus İmparatorluğu, Trabzon’a yönelik büyük bir bombardıman başlattı. Trabzon, Osmanlı İmparatorluğu’nun Karadeniz’deki en önemli liman şehirlerinden biri olduğu için stratejik açıdan büyük bir öneme sahipti. Ruslar, bu bombardımanla Osmanlı’nın denizcilik gücünü zayıflatmayı ve Karadeniz’deki hâkimiyetini sağlamayı amaçladılar.
İngilizlerin Bakü'yü İşgali (1918)
17 Kasım 1918’de İngiliz kuvvetleri, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’yü işgal etti. Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru, Bakü, zengin petrol yataklarıyla dikkat çeken bir bölge haline gelmişti. Bu sebeple İngiltere, bölgeyi kontrol altına almak için harekete geçti. İngilizler, Bakü'de bir süre kaldılar ancak bu işgal, kısa bir süre sonra sona erdi.
Sibirya’nın Sovyetler Birliği’ne Katılması (1922)
17 Kasım 1922, Sovyetler Birliği'nin oluşumunda önemli bir adımın atıldığı tarihtir. Bu tarihte Sibirya, Sovyetler Birliği’ne katılarak birleşik bir devletin parçası haline gelmiştir. Bu birleşme, Sovyetler Birliği’nin büyüklüğünü ve gücünü pekiştiren bir gelişme olmuştur. Sovyetler Birliği’nin geniş sınırları, sadece Avrupa’yı değil, Asya’yı da kapsamaktadır.
VI. Mehmet’in İstanbul’u Terk Edişi (1922)
17 Kasım 1922 tarihinde son Osmanlı padişahı VI. Mehmet (Vahdettin), İstanbul’u terk etti. Cumhuriyetin ilanından sonra, Osmanlı İmparatorluğu’nun sona erdiği ve yeni bir dönemin başladığı bu süreçte VI. Mehmet, İstanbul'u terk ederek sürgüne gitmiştir. Bu olay, Osmanlı İmparatorluğu’nun sonunun geldiğinin bir simgesiydi ve Türk milletinin bağımsızlık mücadelesi için önemli bir adım oldu.
İlk Muhalefet Partisi: Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (1924)
17 Kasım 1924’te, Türkiye Cumhuriyeti'nde ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kuruldu. Bu parti, Cumhuriyetin ilk yıllarında siyasi çeşitliliği ve demokrasiye geçişi simgeliyordu. Ancak kısa süre içinde, parti içerisindeki anlaşmazlıklar nedeniyle kapatılmıştır. Yine de, Türkiye’nin çok partili sisteme geçiş sürecinin ilk örneklerinden biri olarak kayıtlara geçmiştir.
Kadife Devrimi Başlangıcı (1989)
Çekoslovakya’da 17 Kasım 1989’da Kadife Devrimi başladı. Bu halk hareketi, komünist rejime karşı büyük bir direnişi simgeliyordu. Çekoslovakya halkı, hükümetin baskıcı politikalarına karşı sokaklara döküldü ve sonunda ülke, demokratik bir dönüşüm sürecine girdi. Kadife Devrimi, Orta Avrupa’daki komünizmin çöküşünün başlangıcı olarak kabul edilir.
Cahit Karakaş’ın TBMM Başkanı Seçilişi (1977)
17 Kasım 1977’de Cahit Karakaş, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 13. Başkanı olarak seçildi. Bu görev, Türkiye’deki parlamenter sistemin işleyişinde önemli bir noktadır. Cahit Karakaş, görev süresi boyunca Meclis’in düzenini sağlamak ve yasaların etkin bir şekilde işlev görmesini temin etmek için büyük çaba sarf etmiştir.
17 Kasım, tarih boyunca pek çok önemli gelişmeye sahne olmuş bir gündür. Savaşlardan devrimlere, siyasi değişimlerden kültürel ve bilimsel gelişmelere kadar pek çok alanda iz bırakan bu gün, insanlık tarihinin dönüm noktalarından biri olmaya devam etmektedir. 17 Kasım'da yaşanan bu olaylar, sadece o dönemi değil, tüm dünyayı şekillendiren önemli anlar olarak kayıtlara geçmiştir.
