Türkiye’de hava kalitesi, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı hava ölçüm istasyonları tarafından düzenli olarak takip ediliyor. PM10, PM2.5, ozon, kükürt dioksit ve karbon monoksit gibi zararlı partikül ve gazların yoğunluğu analiz edilerek şehirlerin hava kalitesi puanı belirleniyor. Bu veriler ışığında bazı şehirler yılın büyük bölümünde “iyi” kategorisinde yer alıyor.
En Temiz Hava Tunceli’de Ölçüldü
Yapılan son ölçümlere göre Türkiye’de en temiz havaya sahip il Tunceli oldu. Nüfus yoğunluğunun az, sanayi faaliyetlerinin sınırlı olduğu Tunceli, aynı zamanda dağlık yapısı ve orman örtüsü sayesinde havasını koruyor. Ovacık ve Pülümür gibi ilçelerde neredeyse yılın tamamında temiz hava değerleri kaydediliyor. Ayrıca bölgedeki rüzgar hareketliliği kirli havanın birikmesini önlüyor.
Artvin ve Ardahan Doğallığıyla Öne Çıkıyor
Karadeniz’in doğusunda yer alan Artvin ve Ardahan, temiz havayı en uzun süre koruyabilen şehirler arasında yer alıyor. Bu illerdeki orman yoğunluğu, yüksek rakım ve şehirleşmenin sınırlı olması, hava kalitesine olumlu katkı sağlıyor. Ayrıca trafik yoğunluğunun düşük olması ve tarımsal üretimde kimyasal kullanımının azlığı da bu sonucu destekliyor.
Çanakkale ve Gökçeada Yılın Büyük Bölümünde Temiz Kalıyor
Marmara Bölgesi’nde temiz hava denince ilk akla gelen yerlerden biri Çanakkale ve özellikle Gökçeada’dır. Denizden gelen rüzgârlar, adanın doğal yapısı ve düşük nüfus yoğunluğu sayesinde hava kalitesi sürekli olarak iyi seviyede kalıyor. Tatil için gelenler buradaki ferahlığın ve oksijen bolluğunun hemen farkına varıyor.
Kazdağları Çevresi Oksijen Deposu Olarak Biliniyor
Balıkesir ve Çanakkale arasında yer alan Kazdağları, Türkiye’nin en önemli doğal oksijen kaynaklarından biri kabul ediliyor. Dünyada Alpler’den sonra en fazla oksijen barındıran yerler arasında gösterilen bu bölge, zengin bitki örtüsü ve temiz havasıyla dikkat çekiyor. Yerleşim alanlarının seyrek olması da hava kalitesini koruyor.
Hava Kirliliğinin Düşük Olduğu Diğer Bölgeler
Kütahya’nın Gediz ilçesi, Muğla’nın bazı köyleri, Isparta’nın yüksek kesimleri ve Erzurum’un dağlık alanları da temiz hava verileriyle öne çıkıyor. Bu bölgelerde sanayi faaliyetleri az olduğu için doğaya daha az zarar veriliyor. Ayrıca kış aylarında bile hava kalitesi birçok büyük şehre göre oldukça iyi seviyede seyrediyor.
Şehirleşme ve Trafik Hava Kalitesini Doğrudan Etkiliyor
Büyük şehirlerde artan nüfus, yoğun araç trafiği, ısınma amaçlı yakıt kullanımı ve sanayi tesisleri hava kalitesinin düşmesine neden oluyor. Özellikle İstanbul, Ankara, Bursa ve İzmir gibi metropollerde bazı dönemlerde hava sağlıksız seviyelere ulaşabiliyor. Bu nedenle şehir dışında, doğayla iç içe bölgelerde yaşamayı tercih edenlerin sayısı artıyor.
Hava Kalitesini Korumak İçin Neler Yapılmalı?
Temiz havayı sadece bazı bölgelerle sınırlı tutmak yerine, ülke genelinde bu kaliteyi artırmak için önlemler alınması gerekiyor. Yenilenebilir enerji kaynaklarının teşvik edilmesi, toplu taşımanın yaygınlaştırılması, yeşil alanların artırılması ve sanayi denetimlerinin sıkılaştırılması alınabilecek başlıca önlemler arasında yer alıyor. Bireysel olarak ise özel araç kullanımını azaltmak ve geri dönüşüme dikkat etmek bu sürece katkı sağlar.
Türkiye’de hâlâ havası temiz, doğası bozulmamış bölgeler mevcut. Tunceli, Artvin, Ardahan ve Gökçeada gibi iller, temiz hava arayanlar için en ideal yerler arasında.
