Bu atasözü, halk arasında sık sık duyduğumuz, derin anlamlar taşıyan sözlerden biri. Biraz düşündüğümüzde, ne kadar bilgece bir söz olduğunu fark ederiz. Şöyle ki, bu sözle bize şunu anlatıyor: Bir insanın asıl değeri cebindeki parayla değil, içindeki insanlıkla ölçülür. Yani adam adamdır, parası olmasa bile!
Dış görünüş ya da maddi zenginlik, bir insanı daha değerli yapmaz. Aynı şekilde, birinin üzerindeki gösterişli kıyafetler ya da mal mülk, o kişinin karakterini yüceltmez. Bu yüzden "Eşek eşektir, olmasa da çulu" kısmı da bu atasözünde tam yerini bulmuş. Üzerine altın kumaşlar örtsek bile eşek yine eşektir, değeri değişmez.
Bu sözün en önemli vurgusu, parayla pulla insanın değerinin artmayacağı. Asıl önemli olan, bir insanın iyi niyeti, dürüstlüğü, sevgi dolu kalbi. Yani zenginlik ya da fakirlik, bir insanı adam yapmaz. Kalbinde iyilik taşıyan insan, cebi boş olsa bile değerlidir. Aynı şekilde, milyonları olan birisi kötü niyetliyse, bu onun saygın bir insan olduğunu göstermez.
Bu sözü günlük hayatta kullanırken genellikle şu tür durumlar için ideal olur: Birisi maddi olarak güçlü diye onun her yaptığına hayran olmamalıyız ya da bir başkası maddi zorluklar yaşıyor diye ona daha az değer vermemeliyiz. Çünkü insanlar, dış görünüşleri veya paralarıyla değil, kalpleriyle ölçülür. Kısacası, parası olan değil, insanlığı olan kazanır.
Dış Görünüş Aldatıcı Olabilir!
Bir başka nokta da şudur: "Eşek eşektir, olmasa da çulu" demek, birine dış görünüşüne göre değer biçmenin anlamsız olduğunu hatırlatır. Üzerinde ne kadar güzel kıyafetler olursa olsun, birinin içi boşsa, bu onun gerçek değerini değiştirmez. Etrafımızda bazen maddi imkanları sayesinde etrafında saygı gören insanlar olabilir, ama bu onların gerçekten saygıyı hak ettikleri anlamına gelmez. Esas önemli olan, içindeki güzelliklerdir.
Bu Atasözünün Hikmeti Nerede Kullanılır?
Genelde bu atasözü, insanları paraları veya görünüşleriyle değerlendirenlere karşı bir uyarı niteliğindedir. Parası yok diye birine değer vermemek, haksızlık olur. Aynı şekilde, sırf parası var diye birini yüceltmek de doğru değildir.
"Adam adamdır, olmasa da pulu; eşek eşektir, olmasa da çulu" atasözü, insanın gerçek değerini maddi varlıklarla değil, insanlığıyla ölçmemiz gerektiğini çok güzel bir şekilde anlatır. İyi bir kalp, zengin bir cüzdandan daha değerlidir. Bu söz, bize hem insanları dış görünüşlerine göre yargılamamamızı hem de maddi durumların bir insanın gerçek karakterini değiştirmeyeceğini hatırlatır. Maddiyat gelip geçicidir, ama insanlık baki kalır.
Peki siz bu atasözü hakkında ne düşünüyorsunuz? Günlük hayatta bu atasözünü kullanıyor musunuz? Yorumlarda buluşalım!
