İslam inancında Allah’ın varlığı, zaman ve mekânın ötesinde kabul edilir. Peki, Allah’ın zaman ve mekândan münezzeh olması ne anlama gelir?
Zaman ve mekânın sınırlarını aşan bir varlık olan Allah'ı nasıl anlayabiliriz? Din İşleri Yüksek Kurulu'nun açıklamalarıyla bu konuya ışık tutmaya çalışalım.
Allah Zaman ve Mekândan Münezzehtir
Allah’ın zaman ve mekândan münezzeh olduğu, O’nun yaratılmış olan her şeyin ötesinde olduğunu ifade eder.
Zamanı da mekanı da Allah yaratmıştır. Zaman ve maken da diğer yaratıklar gibi Allah'ın kuludur. Zaman ve mekan yaratılmışlar için söz konusudur. Allah zaman ve mekan üstü bir varlıktır.
Yaratılmış olan biz varlıkların sahip olduğu özellikler ile Allah'ı tanımlamaya ve kıyaslamaya çalışmak yanlıştır. Allah'ın dünü, bugünü, yarını yoktur. O evvel ve ahirdir.
Allah'ın yeri ve mekanı yoktur. O bütün mekan ve yerleri kapsayan ve kontrol eden bir kudrete sahiptir. Zaman ve mekanı dilediği şekilde yaratıp kontrol edebilir.
Kur’an’da Allah’ın Yakınlığı: Sınırsız Bir Yakınlık
Kur’an’da Allah’ın kullarına olan yakınlığı birçok âyetle ifade edilmiştir:
“Kullarım sana, beni sorduğunda (söyle onlara): Ben çok yakınım. Bana dua ettiği vakit dua edenin dileğine karşılık veririm. O hâlde (kullarım da) benim davetime uysunlar ve bana inansınlar ki doğru yolu bulabilsinler.” (el-Bakara, 2/186)
Bu âyet, Allah’ın zaman ve mekânla sınırlı olmadığını, kullarına her an yakın olduğunu vurgular.
Allah Şah Damarından daha yakındır
“Andolsun, insanı biz yarattık ve nefsinin kendisine fısıldadıklarını biliriz ve biz ona şah damarından daha yakınız.” (Kâf, 50/16)
Bu âyet, Allah’ın her an her yerde olduğu ve kullarının iç dünyasını bildiği gerçeğini ifade eder. Buradaki yakınlık, fiziksel bir yakınlık değil, manevi bir yakınlıktır.
Müteşâbih Âyetler
Kur’an’da müteşâbih âyetler vardır. Allah'ın eli, Allah'ın arşa istiva etmesi gibi ayetler böyle ayetlerdir.
Allah'ın eli, bizim elimiz gibi değildir. Hiç bir sıfatı da yarattıkları gibi değildir. Bu şekilde manasını ve hikmetini tam bilemeyeceğimiz ayetlere müteşabih ayetler denir.
Örneğin:“Rahmân Arş’a istiva etmiştir.” (Tâhâ, 20/5) Ayeti bu ayetlerden biridir.
Bu âyetin yorumu, Allah’ın gökte olduğu anlamına gelmez. Âlimler, bu tür âyetlerin Allah’ın kudretini ve yüceliğini ifade ettiğini belirtirler. Allah’ın zâtı ve yüceliği, akıl ve tasavvurun ötesindedir.
Zamen ve mekan da Allah'ın kulu
Sonuç olarak, Allah’ın zaman ve mekândan münezzeh oluşu, O’nun yaratılmış tüm özelliklerden bağımsız olduğunu gösterir.
Din İşleri Yüksek Kurulu bu konuda şu açıklamayı yapmıştır: "Zaman ve mekân Allah tarafından yaratılmış olup sınırlılık ifade eder.
Bu nedenle zaman ya da mekânla sınırlı olmak yaratılmışlara ait bir özelliktir. Allah ise yaratıcıdır. Dolayısıyla Allah zaman yahut mekânla sınırlı olacak şekilde ifade edilemez.
Zaman ve mekândan münezzeh olarak Allah Teâlâ her daim kullarına yakın ve onlarla beraberdir.Her ne kadar sıfatlarıyla Allah Teâlâ’yı bilsek de O (c.c.), zâtı itibarıyla idrak ve tasavvurumuzun ötesindedir."
"Zaman ve mekân mahlûk yani “yaratılmıştır”. Allah ise yaratıcıdır. Dolayısıyla O, yaratılmışlara has özelliklerden münezzeh yani uzaktır."
"Yaratılmış olan varlıklar bir zaman ve mekânda var olurlar. Sonuçta zaman ve mekan da mahlûk yani yaratılmış bir şeydir."
Allah ise her şeyi var eden yaratandır. (el-En‘âm, 6/102)
“O gökleri ve yeri yaratandır…” (Fâtır, 45/1)
İnanç haberleri için TIKLAYINIZ!