Balığın İsyanı Aslında Tükenmeyen Tüketim Arzusu
Atasözünde balık, kendi etinin yenmesini ve avlanmasını doğal olmayan, haksız bir sömürü olarak görüyor. “Etimi yiyen doymasın” derken, insanlar tarafından yoğun ve bilinçsiz tüketimin zararlarını ima ediyor. Bu anlamda balık, sürekli tüketen fakat bir türlü tatmin olmayan insanoğluna yönelik bir serzenişte bulunuyor: "Beni yiyen, aslında açgözlülüğünden doymayacak." Bu söz, sınırsız tüketim arzusu ile denizlerdeki ekosistemin bozulması ve balık türlerinin azalması gibi güncel çevre sorunlarına da dikkat çekiyor.
“Avımı yapan onmasın” kısmı ise balığın, avcılara karşı doğrudan bir sitemini ifade ediyor. Avlanan balığın aslında bir yaşam hakkına sahip olduğunu hatırlatan bu söz, avcıları doğaya karşı daha adil olmaya çağırıyor. Buradaki mesaj, yalnızca balıkçılara değil; insanlığın, doğanın sunduğu kaynakları bilinçsizce tüketmesine yönelik bir eleştiri olarak da yorumlanabilir. Gereğinden fazla avlanarak denizlerdeki canlı çeşitliliğini azaltan insanlar, bir yandan da bu tükenmişlikle baş başa kalma tehlikesiyle karşı karşıya.
Bu atasözü, balığın sesinden, doğaya karşı adil davranmanın önemini vurguluyor. Geçmişte insanların sadece ihtiyaçları kadar avlandığı, doğaya saygı gösterdiği bir anlayış hâkimken, günümüzde bilinçsiz avlanma, denizleri boşaltma noktasına getirdi. Balığın bu bedduası, günümüzde daha da anlam kazanıyor: Doğal dengenin bozulması, insanların geçim kaynaklarının da tükenmesine yol açabilir. “Onmasın” ifadesi, doğanın intikamı gibi düşünülse de aslında doğanın insanlara hatırlattığı bir denge kuralıdır; doğadan aldığınızın karşılığını vermek zorundasınız.
“Balık demiş ki etimi yiyen doymasın, avımı yapan onmasın” sözü, insanın kendisi için doğayı ölçüsüzce kullanmasının sonuçlarına dair ince bir uyarı taşıyor. Özellikle balıkçılıkta yapılan aşırı avlanma, bazı balık türlerinin neslinin tükenme noktasına gelmesine yol açtı. Balığın bu bedduasında, insanın doğayı bir tüketim nesnesi olarak görmesinin yarattığı sorunlar var. Yani balık burada, doğadan sınırsızca faydalanmak isteyen insanlara “Tatmin olmayacaksınız, mutlu olmayacaksınız,” mesajı veriyor.
Bu söz, aynı zamanda doğanın kendini savunma gücünü anlatır. Doğa, insanın hoyratça tüketimine ve kaynakları bilinçsizce harcamasına karşı kendini korumak için çeşitli yollara başvurur. “Avımı yapan onmasın” ifadesi, insanın doğadan aldıklarının karşılığında bir bedel ödemesi gerektiğini, aksi takdirde doğanın kendini dengeleme yolları bulacağını anlatır. Modern balıkçılıkta sürdürülebilir yöntemler kullanmak, denizlerdeki canlı yaşamını korumak ve bu döngüyü sağlıklı bir şekilde devam ettirmek, bu atasözünün mesajını anlamakla mümkündür.
İnsan, doğadan aldığı kadar doğaya geri vermezse, yani bu sessiz anlaşmayı ihlal ederse, sonuçlarının ağır olacağını unutmamalıdır.
