Meyve ve sebze arasındaki fark nedir?

Genellikle meyveler çiğ olarak tüketilirken, sebzeler pişirilerek yenir. Ancak domates hem çiğ olarak salatalarda hem de pişirilerek dolma gibi yemeklerde kullanılır.

Bu durum, domatesin meyve mi yoksa sebze mi olduğu konusunda kafa karışıklığına neden olur. Çoğunlukla sebze olarak kabul edilmesine rağmen, aslında domates bir meyvedir.

Meyve ve sebzelere dair Çarşı ve Pazardaki Yanılgılar

Çarşı ve pazarlarda doğada tatlı olan ve pişirilmeden yenilen yiyecekler meyve olarak kabul edilirken, tuzlu veya tatlı olmayan yiyecekler sebze olarak sınıflandırılır.

Bu sebeple elma, çilek, üzüm ve muz gibi tatlı yiyecekler meyve reyonlarında bulunurken, taze fasulye, domates, kabak ve patates gibi yiyecekler sebze reyonlarında yer alır. Ancak bu ayrım, bilimsel gerçeklerle örtüşmemektedir.

Meyve ve sebzelerle ilgili Bilimsel Tanım

Botanikçilere göre meyve, içinde tohum veya çekirdek bulunduran yiyecektir. Bu tanıma göre kayısı, şeftali, üzüm, taze fasulye, domates ve salatalık gibi yiyecekler teknik olarak meyvedir. Yani, çekirdeği olan tüm yiyecekler meyve olarak kabul edilir.

Patates, havuç, şalgam, soğan ve sarımsak gibi bitki kökleri ve lahana, marul gibi bitki yaprakları ise sebze olarak sınıflandırılır.

“Çekirdeği olan tüm yiyecekler meyvedir. Geriye kalanlar, yani patates, havuç, şalgam, soğan, sarımsak gibi bitki kökleri, lahana, marul gibi bitki yaprakları sebzedir.”

Bitkilerin Farklı Kısımları

İlginç bir bilgi olarak, bitkilerin farklı kısımlarını tüketiriz. Örneğin, maydanoz bitkinin yaprak kısmıdır, karabiber ağacın meyvesi, tarçın bitkinin kabuğu ve susam bitkinin tohumudur. Bu çeşitli kullanımlar bitkilerin hangi kısımlarının tüketildiğine dair bir farkındalık yaratır.

Özetle, domates botanik açıdan bir meyvedir. Ancak çarşı ve pazardaki sınıflandırma, tat ve kullanım şekline göre yapılır. 

İlk Domatesi kim yetiştirdi?

Domatesin anavatanı Güney Amerika'dır. İlk olarak Aztekler tarafından bugünkü Meksika topraklarında yaklaşık 700 yıl önce yetiştirildiği bilinmektedir. Aztekler, domatesi “xitomatl” olarak adlandırmış ve çeşitli yemeklerde kullanmışlardır. İspanyol kâşifler, 16. yüzyılda domatesi Avrupa'ya getirmiştir.

Domatesin Avrupa'daki Yolculuğu

Domatesin Avrupa'ya gelişiyle birlikte, başlangıçta süs bitkisi olarak kabul edilmiştir. Avrupa'da domates, 18. yüzyılın sonlarına kadar yemeklerde yaygın olarak kullanılmamıştır. İlk başlarda zehirli olduğu düşünülmüş, ancak zamanla bu yanlış kanı düzeltilmiştir. İtalya'da domatesin kabul görmesi ve mutfak kültürüne girmesiyle birlikte Avrupa'da hızla yaygınlaşmıştır.

Domatesin Dünya Genelindeki Yükselişi

Domatesin Amerika'ya geri dönüşü ve dünya genelinde yaygınlaşması ise 19. yüzyılda gerçekleşmiştir. Domates, bu dönemde Amerikan mutfağında da önemli bir yer edinmiştir. Günümüzde domates, dünya genelinde hemen hemen her mutfakta yaygın olarak kullanılan bir gıda maddesidir.

“Domatesin tarihçesi, Aztekler tarafından Meksika'da yetiştirilmesiyle başlar ve İspanyol kâşifler aracılığıyla Avrupa'ya getirilmesiyle devam eder.”

Domates Yetiştirirken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Domates yetiştirmek için öncelikle uygun toprak ve iklim koşulları sağlanmalıdır. Domates bitkisi, güneşi seven bir bitkidir ve bol güneş ışığına ihtiyaç duyar. En ideal sıcaklık aralığı 21-24°C'dir. Domatesin iyi yetişmesi için toprak pH değerinin 6-7 arasında olması gerekmektedir.

1-Toprak Hazırlığı ve Gübreleme

Toprağın iyi drene edilmiş ve besin maddelerince zengin olması önemlidir. Ekim öncesinde toprağa organik gübre eklemek bitkinin sağlıklı büyümesini destekler. Domates bitkisi, özellikle azot, fosfor ve potasyum gibi temel besin maddelerine ihtiyaç duyar.

2-Sulama ve Bakım

Domates bitkisi, düzenli sulama gerektirir. Ancak aşırı sulamadan kaçınılmalıdır çünkü fazla su, kök çürümesine neden olabilir.

Haftada bir derinlemesine sulama, bitkinin sağlıklı gelişimi için yeterlidir. Ayrıca, bitkinin düzenli olarak budanması ve yabancı otlardan temizlenmesi gerekmektedir.

3-Hastalık ve Zararlılarla Mücadele

Domates bitkisi, çeşitli hastalık ve zararlılara karşı duyarlıdır. Bu nedenle, bitkinin düzenli olarak kontrol edilmesi ve gerektiğinde uygun ilaçların kullanılması önemlidir.

Özellikle yaprak bitleri, beyaz sinekler ve mantar hastalıkları domates bitkisine zarar verebilir.

İyi Bir Domates Nasıl Anlaşılır?

1-Renk ve Görünüm

Kaliteli bir domates, parlak ve canlı bir renge sahiptir. Kırmızı domatesler için derin ve eşit dağılımlı bir kırmızı renk aranmalıdır. Renk değişiklikleri veya lekeler, domatesin kalitesiz olduğunu gösterebilir.

2-Doku ve Sertlik

İyi bir domates, dokunulduğunda hafifçe yumuşak olmalı ancak çok fazla ezilmemelidir. Aşırı sert domatesler henüz olgunlaşmamış, çok yumuşak olanlar ise aşırı olgunlaşmış olabilir.

3-Koku ve Tat

Olgun bir domates, hoş ve hafif tatlı bir koku yayar. Tadı ise dengeli ve lezzetli olmalıdır. Taze domateslerin tadı, hafif ekşi ve tatlı arasında olmalıdır.

4-Ağırlık ve Yoğunluk

Kaliteli bir domates, elinize aldığınızda ağırlığını hissettirir ve yoğun bir yapıya sahiptir. Hafif ve boş hissettiren domatesler, genellikle içi boş veya su kaybetmiş olabilir.

Özetle, domates yetiştirirken uygun koşullar sağlanmalı ve bitkinin düzenli bakımı yapılmalıdır. Kaliteli bir domates, parlak renk, doğru sertlik, hoş koku ve dengeli tat gibi özelliklerle anlaşılır.

Kadın ve  Aile haberleri için TIKLAYINIZ!