İsrail'in hava savunma sistemi Demir Kubbe (Iron Dome), son İsrail-Filistin çatışmasında atılan füze ve roketleri çok etkili bir şekilde önleyebilse de yoğun roket atışına maruz kalması ve operasyonel olarak kısıtlı olması nedeniyle zorlandı.
Demir Kubbe'nin Sınırları
Yoğun Roket Atışlarına Maruz Kalmak
İsrail ile İzzeddin el-Kassam Tugaylarının başı çektiği Filistinli gruplar arasındaki çatışmalarda, İsrail'in hava savunma sistemi Demir Kubbe yeniden gündeme geldi. Saldırıların ilk gününde İsrail Gazze'den fırlatılan roket sayısının 2 bin 500 olduğunu açıklarken, Kassam Tugayları rakamın 5 bin olduğunu iddia etmişti.
Teknolojik Zorluklar
Rafael Advanced Defense Systems tarafından geliştirilen Demir Kubbe, füze atım kapasitesinin tahrip edilmesi ve füzelerin havada imhası için erken uyarı, tespit ve aktif savunma sağlama amacı taşıyor. Ancak, farklı alanlardan eş zamanlı seri füze veya roket atışlarıyla sistemin doyuma ulaşması halinde, Demir Kubbe kalkanı yetersiz kalabiliyor. Ayrıca, saldırıyı yapanların silah ve mühimmat envanterini genişletmesi, İsrail'i hedef alan mühimmatın tespiti ve imhasını zorlaştırıyor.
Maliyet ve Teknoloji Dengesi
İsrail'in en ileri hava savunma teknolojisinin, Hamas ve Hizbullah gibi örgütlerin atölye şartlarında üretilen füze ve roketlerinin niceliği karşısında bazen yetersiz kaldığı görülüyor. Demir Kubbe'nin tamamının batarya başına 100 milyon dolar maliyeti olduğu belirtilirken, Demir Kubbe'nin tek bir roketi dahi önleme maliyetinin 20 bin ila 100 bin dolar arasında değişebildiği ifade ediliyor. Bu maliyet asimetrisi, İsrail'in savunma harcamalarını ve teknolojik gereksinimlerini dengeleme konusunda ciddi bir zorluk yaratıyor.
Demir Kubbe'nin Avantajları
Demir Kubbe, hangi füzeye müdahale edeceğini verilebilecek zarara göre tespit edebilme yeteneğine sahiptir. Ayrıca, füze atımlarını karşılayabilmek ve sivil zayiatı önleyebilmek noktasında avantaj sağlar. İsrail'e atılan roketlerin hepsini önlemeye çalışmayan Demir Kubbe, atılan mühimmatların can ve mal kaybına neden olmayacak bir konuma düşüp düşmeyeceğini hesaplar. Bu nedenle başarı oranı oldukça yüksektir.
Uzman Görüşleri
Füze Sayısının Etkisi
Hasan Kalyoncu Üniversitesi'nden Doç. Dr. Murat Aslan, "Teknik olarak bu tip hava savunma sistemlerinde aynı anda radarın takip edebileceği hedef sayısıyla lançerin kilitlenebileceği hedef sayısı sınırlı. Aynı anda Hamas, daha doğrusu 20 dakika içerisinde 5 bin civarında roket attığı takdirde, sistem sadece bir miktarına angaje olabilir ancak diğerleri teknik kapasitesinin kısıtlı olması nedeniyle kaçırılacaktır." dedi.
Füze Seçme Yeteneği
Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) Güvenlik Çalışmaları Uzmanı Gökhan Batu, "Her hava savunma sistemi bir şekilde aşılabileceğine işaret ederek, Demir Kubbe'nin kendi sınıfında, kısa mesafede ve en kısa sürede tepki verebilen en yüksek önleme kapasitesine sahip hava savunma sistemi olduğunu ancak bunun da aşılabileceğini söyledi. Batu, "Çok kısa sürede çok fazla sayıda füze ve roket atma suretiyle bu yapıların doyuma ulaştırılması. Bu doyum noktasında hava savunma sistemi artık bazı füzeleri ve roketleri kaçırmaya başlıyor." şeklinde açıklamalarda bulundu.
ABD'nin Destek Rolü
Tüm hava koşullarında etkili çalışması için tasarlanan Demir Kubbe, ABD desteği olmadan geliştirilse de 2011'de İsrail'in müttefiki ABD, programı finansal olarak desteklemeye başladı. ABD'nin hava savunma sistemi için verdiği destek İsrail'e sağlanan askeri yardımın sadece bir kısmını oluşturuyor.
