Asgari ücret, işçilere devlet tarafından ödenmesi zorunlu olan en düşük maaş miktarıdır. Bu konuda her yıl gelen zam haberleri, Türkiye’de asgari ücretle çalışan geniş bir kesimi doğrudan etkiliyor. Asgari ücretin önemli bir ekonomik gösterge olması nedeniyle, bu konudaki oranlar ülkeden ülkeye değişiklik gösteriyor. Ancak Türkiye’deki durum, diğer Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında dikkat çekici bir fark arz ediyor.
Türkiye'deki asgari ücretli çalışan oranı, resmi açıklamalara göre %37-40 civarında olsa da, bağımsız kuruluşların verileri farklı sonuçlar sunuyor. Örneğin, DİSK’e göre Türkiye’deki asgari ücretli çalışan oranı %57 civarlarında. Bu oran, Türkiye'deki işgücünün büyük bir kısmının asgari ücretle çalıştığını gösteriyor. Ancak bu oran Avrupa’daki birçok ülkeye göre oldukça yüksek. Hükümetin verdiği oran ile diğer ülkelerdeki oranlar kıyaslandığında, Türkiye'nin durumu daha net bir şekilde anlaşılabiliyor.
Avrupa'da Durum Nedir?
Avrupa’daki asgari ücretli çalışan oranları oldukça düşük seviyelerde. Örneğin;
- Hollanda’da %3,
- Almanya’da %5,
- Fransa’da %8,
- İrlanda’da %11,
- Polonya’da %17,
- Romanya’da %21,
- Bulgaristan’da ise %14 oranında asgari ücretli çalışan bulunuyor.
Avrupa Birliği genelinde ise bu oran sadece %9 civarında. Yani, Türkiye’de asgari ücretle çalışan oranı, Avrupa'daki diğer ülkelerle kıyaslandığında oldukça yüksek bir seviyeye ulaşmış durumda.
Neden Türkiye’de Asgari Ücretli Çalışan Sayısı Fazla?
Peki, Türkiye’de bu kadar yüksek bir asgari ücretli oranı neden var? Başkent Üniversitesi Uluslararası Finans ve Bankacılık Bölüm Başkanı Prof. Dr. Şenol Babuşçu, bu durumun başlıca nedenini ülkemizdeki iş imkanlarının yetersizliğine bağlıyor. Yani, her yıl artan iş gücü arzına karşılık yeterli sayıda iş imkanı bulunmuyor. Bu da işçilerin büyük bir kısmının asgari ücretle çalışmasına sebep oluyor.
Kayıt Dışı Ödemeler Etkili Oluyor..
Bir diğer önemli etken ise kayıt dışı ödemeler. Türkiye’de bazı işverenler, çalışanlarına asgari ücret üzerinden ödeme yaparken, kalan maaşlarını elden veriyor. Bu durum, resmi kayıtlara asgari ücretli olarak yansıyan birçok çalışanı beraberinde getiriyor. Aslında bu çalışanlar, maaşlarının bir kısmını farklı yollarla alıyorlar. Ancak bu da asgari ücretli oranını arttıran bir diğer faktör.
Türkiye, yüksek enflasyon oranlarıyla mücadele ederken, asgari ücretteki artışlarla işçi maaşlarının enflasyon karşısında değer kaybetmesini engellemeye çalışıyor. 2024 yılı itibariyle asgari ücret 17.002 TL olarak belirlendi. Ancak, bu artış bile yüksek enflasyon karşısında yeterli gelmiyor. Özellikle son dönemdeki yüksek enflasyon oranları, alım gücünü ciddi şekilde düşürmüş durumda. Türkiye’deki asgari ücret artışı, enflasyon ile paralel gitse de, halkın satın alma gücünü artırmakta zorluk çekiyor.
Türkiye’deki enflasyon oranları, Avrupa ülkeleri ile kıyaslandığında çok daha yüksek seviyelerde. Almanya’da asgari ücretle çalışanların oranı sadece %5, fakat Almanya’nın 2022 yılında ortalama enflasyon oranı %7,9’du. Bu oran, Almanya için yüksek olsa da, Türkiye’deki enflasyon oranları çok daha fazla bir etkiye sahip..
Türkiye’de asgari ücretli çalışan oranı, Avrupa ile kıyaslandığında oldukça yüksek. Bunun başlıca sebepleri arasında iş gücü arzı ile iş imkanları arasındaki dengesizlik, kayıt dışı ödemeler ve alım gücünün düşmesi yer alıyor. Bu durumda, asgari ücretle çalışan kesimin genişliği, Türkiye ekonomisinin önemli sorunlarına da ışık tutuyor olabilir.
