4 Mart obezite günü, günümüzde gitgide artış gösteren ve göstermeye de devam edecek olan obezite için farkındalık günüdür. Dünyada yaklaşık 890 milyondan fazla insanda obezite görülmektedir. Türkiye’de ise bu oran nüfusun yaklaşık yüzde 20,2’sini oluşturmaktadır. Peki obezitenin bu kadar yaygın olmasındaki ana sebepler nelerdir bunu engellemek için neler yapabiliriz gelin birlikte inceleyelim.

Obezitenin artmasının sebepleri nelerdir?

Günümüzde sağlıksız beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivite eksikliği, stres, uyku düzensizlikleri, genetik yatkınlık ve çevresel faktörler nedeniyle hızla artmaktadır. Fast food ve ultra işlenmiş gıdaların aşırı tüketimi, hareketsiz yaşam tarzı, uzun ekran süreleri ve yoğun iş temposu insanları sağlıksız besinlere yönlendirmekte, bu da kilo alımını tetiklemektedir. Ayrıca, stres ve uyku düzensizlikleri hormonal dengesizliklere yol açarak iştah kontrolünü zorlaştırırken, ekonomik ve sosyal faktörler sağlıklı gıdalara erişimi kısıtlayabilmektedir.

Kimler obezite kategorisinde yer alır nasıl hesaplanır?

Obezite, genellikle Beden Kitle İndeksi (BKİ) ile belirlenir. BKİ, kişinin kilosunun (kg) boyunun (m) karesine bölünmesiyle hesaplanır:

 BKİ = Kilo (kg) / Boy² (m²)

Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre obezite sınıflandırması:

·         18.5- 24.9 → Normal kilo

·         25- 29.9 → Fazla kilolu

·         30- 34.9 → 1. derece obez (Obezite Sınıf 1)

·         35- 39.9 → 2. derece obez (Obezite Sınıf 2)

·         40 ve üzeri → 3. derece obez (Morbid obezite)

Fakat bu veriler her zaman doğru sonucu göstermeyebilir. Kas kütlesi fazla olan sporcular ve yağ oranı yüksek kişilerde yanlış ölçüm olabilir. Bu yüzden kişinin yağ oranına ve bel çevresi ölçümlerine de bakmak gerekir. 

Obezitenin riskleri nelerdir?

Erken müdahale edilmezse obezite, birçok kronik rahatsızlığı beraberinde getirebilir. Bunlar;

·         Tip-2 diyabet

·         Hipertansiyon

·         Kalp hastalıkları

·         Hormon dengesizlikleri ve bunun sonucunda psikolojik etkiler (depresyon, beden algı bozukluğu vs) obezitenin getirdiği başlıca sorunlardandır. 

Obeziteyi Önlemek İçin Yapılması Gerekenler:

·         Dengeli Beslenme: Doğal ve besleyici gıdalar tüket, ultra işlenmiş gıdalardan uzak dur.

·         Porsiyon Kontrolü: Aşırı yemek yemekten kaçın, yavaş ve bilinçli ye.

·         Düzenli Egzersiz: Haftada en az 150 dakika orta şiddette fiziksel aktivite yap.

·         Su Tüketimi: Günlük yeterli miktarda su iç, şekerli içeceklerden kaçın.

·         Uyku Düzeni: Her gün 7-9 saat kaliteli uyku al.

·         Stres Yönetimi: Stresin yeme alışkanlıklarını etkilemesine izin verme.

·         Etiket Okuma Alışkanlığı: Aldığın gıdaların içeriklerini inceleyerek bilinçli seçim yap.

·         Aile ve Toplumsal Destek: Sağlıklı yaşam alışkanlıklarını çocuklara ve çevrene aşıla.

Obeziteyle mücadele, sadece kilo vermek değil, sağlıklı alışkanlıklar geliştirmek ve yaşam kalitesini artırmakla ilgilidir.

Diyetisyen Berre Sude MESTAN

@dyt.berremestan