Ehl-i Sünnet ve’l-Cemaat’in kökenleri, ilkeleri ve günümüzdeki yeri hakkında kapsamlı bir analiz paylaşıyoruz.
Ehl-i Sünnet tam olarak nedir, neleri savunur ve diğer mezheplerden farkı nedir?
Ehl-i sünnet ve’l-cemaat nedir?
Ehl-i Sünnet ve’l-Cemaat ya da kısaca Ehl-i Sünnet, “Hz. Peygamber ile ashabın dinin temel konularında takip ettikleri yolu benimseyenler” anlamına gelir.
İslam’ın son vahyi olan Kur’ân, Hz. Muhammed tarafından tebliğ edilerek somut bir biçim kazanmıştır. Hz. Peygamber’in Sünneti, Kur’ân’ın uygulamalı açıklaması olarak Müslümanlar için sürekli bir rehberdir.
Kuran-ı Kerim'i ilk okuyan, ezberleyen, yaşayan ve uygulayan Peygamber Efendimizdir. (s.a.v) Bu sebeple Ehl-i Sünnet ve’l-Cemaat peygamberimizin sünnetini rehber edinir.
Kuran'ı anlama ve yaşama konusunda Peygamber Efendimiz'in sünneti (s.a.v) ve Ashabının uygulamalarını ölçü edinenlere Ehl-i Sünnnet ve'l-cemaat denir.
Ashâb-ı Kirâm’ın Önemi
Ashâb-ı Kirâm, Resûlullah’a iman edip onunla uzun süre beraber bulunmuş, davranışlarına şahit olmuş ve yüce ahlâkını benimsemiş kişilerdir.
Sahâbe-i Kiram, İslam’ı bizzat Hz. Peygamber’den görmüş ve öğrenmiş olmaları nedeniyle büyük bir değere sahiptirler.
Bu sebeple Ehl-i Sünnet ve’l-Cemaat Ashab-ı Kiramı ve uygulamalarını kendine örmek edinir.
Siyasi İhtilaflar ve Mezheplerin Doğuşu
İslam peygamberi Hz. Muhammed'in (s.a.v) vefatından sonra Müslümanlar arasında farklı görüşler ve yorumlar ortaya çıkmaya başladı. Bu farklılıklar zamanla çeşitli mezheplerin oluşmasına neden oldu. Ehl-i Sünnet ise bu mezhepler arasında en geniş kabul gören ve İslam'ın temel ilkelerine sıkı sıkıya bağlı kalan bir topluluktur.
Hz. Osman’ın şehit edilmesinin ardından Müslümanlar arasında siyasî ihtilaflar artmış, Hz. Ali ve Hz. Muaviye arasındaki anlaşmazlık Haricilik gibi yeni ekollerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu siyasi mücadeleler, İslam’ın çeşitli yorumlarının doğmasına ve ana topluluktan ayrılan grupların oluşmasına yol açmıştır.
Bu siyasi çekişmelere rağmen Peygamberimizin sünnetine ve ashabın çoğunluğunun uygulamalarına bağlı kalan Müslüman topluluğuna Ehl-i Sünnet ve’l-Cemaat denmiştir. Bu tanım sünneti rehber edinenleri ve Müslümanların çoğunluğunu ifade etmektedir. Müslümanların ana topluluğu budur.
Ana topluluk ve ehl-i sünnetin yükselişi
Ümmetin büyük kitlesini oluşturan ana topluluk, Kur’ân ve Hz. Peygamber’in Sünnetini esas alarak Râşit Halifeler ve Sahâbenin yolunu takip etmiştir.
Bu geniş kitleye “Ehl-i Sünnet ve’l-Cemaat” adı verilmiştir. Diğer gruplar, İslam’ın temel esaslarından sapmaları nedeniyle cemaatten ayrılmıştır.
“Ehl-i Sünnet tabiri dışlayıcı değil, Kur'ân ve Sünneti anlama ve yorumlamada Sahâbe ve selef-i sâlihînin anlayışını takip eden bütün Müslümanları kapsayıcı bir kavramdır.”
Mezhepler ve Ehl-i Sünnet
Tarih boyunca Eşarîlik, Matüridîlik gibi itikadî mezhepler ve Hanefîlik, Şafilik, Hanbelilik, Malikîlik gibi fıkhî mezhepler, Ehl-i Sünnet’i temsil etmiştir.
Bu mezhepler, selef-i sâlihînin yolunu takip eden geniş Müslüman kitlelerin inanç ve ibadetlerini Kuran ve sünnet rehberliğinde ortaya koymuştur.
Ehl-i Sünnet’in Esasları
“Lâ ilâhe illallâh Muhammedün Resûlullâh” düstûrunu benimseyen ve dile getiren herkes mümindir. Bu kimse, dinin emir ve yasakları konusunda ihmalkâr davransa da İslâm dışında görülemez ve küfürle itham edilemez.
Ehl-i Sünnet’in en önemli ilkelerinden biri, Ehl-i Kıble'ye yönelen hiçbir Müslümanı İslam dairesi dışında görmemektir.
Bidata varan görüşler nedeniyle ana gövdeden ayrılanlar “Ehl-i bidat” olarak adlandırılmış, ancak bu kitleler tekfir edilmemiş, kafir ilan edilmemiştir.
Ehl-i Sünnet'in Temel İlkeleri
Ehl-i Sünnet, İslam'ın temel kaynakları olan Kur'an-ı Kerim ve Peygamber Efendimizin sünnetine sıkı sıkıya bağlıdır. Bu mezhebe göre, İslam'ın doğru anlaşılması ve yaşanması için bu iki kaynağın birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir. Ehl-i Sünnet'in diğer önemli ilkeleri arasında şunlar sayılabilir:
- Sahabenin önemi: Ehl-i Sünnet, Hz. Peygamber'in ashabına büyük saygı duyar ve onların örnek alınması gerektiğine inanır.
- İçtihadın önemi: İslam alimlerinin, Kur'an ve sünnete dayanarak yeni durumlara çözüm bulma yetkisine (içtihad) inanır.
- Sünnetin önemi: Kur'an'ın açıklamaları ve örnekleri olarak kabul edilen sünneti, İslam'ın yaşanmasında temel bir kaynak olarak görür.
- Ortak aklın kullanılması: İslam'ı anlama ve yorumlamada aklın kullanılmasını savunur.
Günümüzde Ehl-i Sünnet Yaklaşımı
Ehl-i Sünnet anlayışı, İslam’ın kuşatıcılığı ve kapsayıcılığı esasına dayanarak tüm Müslümanları kucaklamaktadır. Tüm Müslümanlar kardeştir. Muhammed ümmeti tek bir millettir. Kıble ehli birdir.
Müslümanların, Ehl-i Sünnet’in kapsayıcı ve ötekileştirici olmayan anlayışını benimsemeleri, İslam’ın kardeşlik inancını pekiştirmektedir. Bu yaklaşım, İslam’ın ana yolunu koruyarak çeşitli meydan okumalar karşısında birleştirici bir rol oynamaktadır.
"Ehl-i Sünnet yaklaşımı, yukarıda belirtilen çerçevede bütün Müslümanları kucaklayan ve ötekileştirmeden İslâm’ın kardeşlik inancını pekiştiren bir anlayıştır." Din İşleri Yüksek Kurulu 20.09.2023 - No: 83
İnanç haberleri için TIKLAYINIZ!
Astroloji ve Rüya haberleri için TIKLAYINIZ!
Kadın Aile haberleri için TIKLAYINIZ!
Kültür Sanat haberleri için TIKLAYINIZ!